Opa kind ge nag ens vertelle

D’r waas ens un hièl leef wat alder stel, ze stónde bekind as Kuëb en Truuj van d’n Haammaeker. Maar de kleinkinder neumde eur altièd oma en opa Max, nao ut paerd det naeve eur klein huuske in de wei stóng. Kuëb waas unne zoon van Baan d’n haammaeker. Daen Baan makde van ut beste holt en ut soepelste laer de allermoeëjste hame veur de trekpaerd. De haam woord good sloètend um de nek van ut paerd gezatte, wao door ut mekkelikker de ker kós trekke. De hame van Baan ware waereldberoemp in Blièrick, en ware duùdelik te herkinne aan de greune en oranjese pluumkes. As versiering hónge d’r ouk nag van die kopere belkes aan. Ik zeen ut nag zoeë veur mich, as d’r unne voerman veurbeej kwaam met un paerd met zónne haam um, dan waas ut net of die belkes det liedje van de wortel-en-de-pin speulde. 

Truuj waas van de Steeg oèt Zaerum, maar det kós se gaar neet mièr huùre. Die sprook zoeë plat Blièricks as un döbbeltje. Det gold zeker neet veur eur mammedeikes, want det ware net twieë dieke bloomkuùl. Oma waas un hièl leef mins, en waas ut gelökkigste as alle kinder en kleinkinder in de gooj kamer beejein zote. Dan straalde oma van oeër wies oeër, en gleujde eur wengskes as ster-eppelkes. Ze hadde un klein huuske met un lieëg stroeëje daak aan de rand van ut dörp. De veurdeur zoot presiès in de midde, en de veels met de deur in hoès. Det wil zegge, de kwaams dan direk in de hoèskamer, die dan ouk gelièk de keuke waas. Un fornuùs op van die gebaoge puuëtjes, en unne grièze paolingstein met un blinkende kopere pómp d’r baove. Links ging se door ein lieëge deur nao ut slaopkaemerke en rechs nao de gooj kamer. Achter de gooj kamer loog de scheur, wao de paerdeker midde in stónd. Opa Max waas voerman gewaes, en kós gen aafschièd neme van zien paerd-en-ker. Boète in d’n haof stónd de holtere kispleej, det waas altièd spannend. De kis waas leechblauw geverf, en d’r zoot unne rónde deksel op met un holtere handvaat. Aan unne groeëte scherpe nagel in de ziewand had oma Max op grièphuùgte repe krante-pepeer gestaoke. Dao mós se dich de vot met aafvaege. 

Opa zoot altièd in d’n hook van de hoèskamer in ziene praos, en kwaam dao allein oèt as ut hoeëg nuuëdig waas. Achter um taege de moor hóng zien eige paerde-haam, det zien vader zelf gemak hei, en det hae zien laeve lank had gebroek. Onder daen haam hóng op grièphuuëgte zien dónkergrièze pet en zien pièperekske. Opa Max roukde de gans goddelikken daag de pièp en de hièl kamer rook nao dae pièpe-tebak. As de ein pièp laeg gerouk waas, dan klopde hae die oèt in zien hand en pakde ein nieje kalde van det pièperekske. Naeve um loog un stóffe zekske met pièptebak, en de niej pièp woord zörgvuldig gestop. Ik ging gaer nao oma en opa Max, en zat mich dan altièd op de grónd naeve opa. Ik hoofde maar te vraoge van: ‘Opa, kind ge nag ens vertelle euver vruùger’, en dan kwaam d’r altièd ein hièl lank verhaol. Oma stónd dan aan ut fernuùs, of zoot naeve det fernuùs op unne rechte stool te handwerke. En ónder ut verhaol van opa hoord ik dan aaf en toe oma verzuchte:
'Jao jao . . ‘. En hièl aaf-en-toe kwaam d’r wat mièr: 
‘Nae nae Kuëb, de mós dae jóng waal ièrlik vertelle wie ut waas’. 

Op unne moeëje zomersen daag zag opa inens: 
‘Zulle we un stökske gaon rieje met Max?’. Ik vaerde metein op en reep hièl bliej: 
‘Jao opa, jao opa, wao gaon we haer?’. Oma vónd det maar niks en zag: 
‘Zuuj se det waal doon Kuëb, de haols dich vuùls te vuùl op dienen hals. En dae jóng vind dao toch niks aan’. 
‘Jaowaal oma, ik vind det hièl leuk . . .’. Oma schödde met eure kop en douwde mich un verfroemelde wortel in de hand:
‘Gaef die maar aan Max’, zag ze. Opa had zich de pet al scheif opgezatte, douwde de klep un bietje umhoeëg en höfde dae toch waal zwaore haam van de moor.
‘Kóm maar heej opa, ik pak met aan’. Same lepe we nao boète en Max hei ut direk in de smièze. Net of die paerd det aanveule. Hae höfde ziene kop umhoeëg, spitsde de oeëre en hinnikde. Metein leep hae hièl bliej ózze kant op, waal wat langzaam aan want Max waas al lang neet mièr de jóngste. Ik makde um nag bliejer met die slappe wortel en Max stoeëde opa zachjes taege d’n erm. De zoogs ut metein, opa en Max loge mekaar, die hoorte beejein. Opa en ik deeje Max de haam um en hae leep stapvoots zónder leidsel achter ós aan en stopde beej de scheur. Opa deej de scheurdeur aop en same trokke we de ker un stök nao boète. Max stapde braaf un paar passe achteroèt. Ut waas ech um van te genete wie opa det paerd inspande, en op ut lets de teugels nónchalant op de boek van de ker goeëjde.

‘Kóm op jung, we gaon’, en opa stapde met opvallend gemaàk op d’n boek. Ut leek waal of hae inens waal twintig jaor jónger woord. Max zwiepde un paar kièr met dae zwarte paerdestert achter die prachtige dónkerbroène kónt. Opa pakde de teugels, klakde met zien tóng en Max zat zich schöddend met ziene kop in bewaeging. En ik meus inens dinke aan det liedje van Wim Sónneveld: ‘In un rietuigie, zoeë kalm en bedaard. En maar schómmele en maar kièke nao de kónt van ut paerd’. En same schómmelde we euver dae zaach gloojende slingerwaeg naeve ut waermachshuuske aaf richting d’n Bokend. Max genoot en opa vertelde hièl gruuëts wie dök hae dae waeg waal neet gemak hei. En ik vónd gewoèn alles moeëj en genoot van al die dinger um mich haer. Zachjes kneep ik opa in d’n erm. 

Ut veel mich op det die Bokender boereminse die we taege kwame, opa allemaol kóste. Ein van die kaerels zweide nao ós en reep:
‘Aah Kuëb, höbbe ze dich weer aan ut werk gezatte?’.
‘Nae Sjra, daen tièd höbbe we gehad, ik bin met miene kleinzoon op paad’, en gelièker tièd streek hae mich euver d’n bums. Achter in d’n Bokend trok Max ós richting de Kóckerse en toen achter de Bokender koèle langs euver unne prachtige zandpaad door de bös. En opa klasjeneerde röstig veur zich oèt euver vruùger. D’r kwaam waal genne rouk mièr oèt zien pièp maar det makde um niks. En ik schravelde met mien kónt zenuwechtig op-en-neer euver d’n boek. Want ik woel alles ónthalde wat miene opa vertelde. Dit moch ik noeëts mièr vergaete. We lepe op waeg nao hoès en kwame naeve ut witte Sint-Jozefkepelke:
‘Die van Venlo dinke det ut oèt in de negentiènde ieuw is, maar weej weite waal baeter. Det steit d’r op zien mins al twieë ieuwe langer’, zag opa gruuëts.
‘Det geej det allemaol weit’, smiespelde ik veur mich oèt wie we alweer doeënbeej det witte huuske ware. Oma stóng ós aan de straot al op te wachte, de erm gekruuts ónder die zwaore mammedeikes.

‘Wao ziet geej zoeë lang gewaes, stelletje vlaegels, ik heb bóttervlaai gemak en die steit alweer un tiedje te verozele’.
‘Det guuëf niks’, zag opa, ‘kalt is ze nag vuùl lekkerder’.
‘We zien gans nao d’n Bokend gewaes oma, en opa zag det we zoeë wat in Californië en in Siberië ware’.
‘Zoeë zoeë, dan heijt ge mien broor nag waal de groete kinne bringe’, zag oma, ’want det is haos in Zaerum’.
Ik holp opa mei met opruùme, Max ging met taegezin truuk in de wei, en same droog ik met opa d’n haam nao binne. En de belkes rinkelde weer hièl helder van de-wortel-en-de-pin. Binne rook ut nao chocomel, die oma met heite melk en cacao hei opgeklop.
‘Opa meug neet zoeë vuùl kóffie mièr drinke, det is neet good veur um, en dao sluuëp hae slech van’. Nou, det vónd ik gaar neet erg. En effe later zote we zwiègend met zien dreeje te genete van un lekker groeët stök bóttervlaai en un heite tas chocomel. Opa in ziene praos, oma op eure rechte stool naeve ut fernuùs en ik naeve opa op de grónd.
‘Ik vónd ut hièl – hièl erg leuk opa, allein jaomer det Max noow boète mót bliève’, zag ik.

‘Det huùrt zoeë miene jóng, en det is good zoeë’, zag opa.
‘Jao jao’, zag oma.