Fort Sint Michiel mót ziene keutel weer intrekke

Fort Sint Michiel, verdedigingswerk veur de stad Venlo van 1641-1867. En toen? Wat móste ze d’r mei 150 jaor truuk? Ze wiste ut neet, dus maar óntmantele en zand d’r euver. Wat ware d’r de aafgeloupe jaore moeëje planne, of ware ut gewoèn maar hièle deure lóchballunkes? En noow, wat doon we met die gater? Net wie 150 jaor geleje, gewoèn zand d’r euver en aan 't zich, collectief geheuge en aandach ónttrekke? En aan d'n andere kant van de Majjem net doon as of d'r niks gebeurd is . . . 

Fort Sint Michiel

D’r is de letste jaore vuùl gebeurd róndum en op Fort Sint Michiel, det weer teveurschièn kump aan d’n Blièrickse kant van de Maas. De kóntoere waere weer zichbaar! D’r is verschrikkelik vuùl geschreve, gepraot, gestecheld, gedeuns gewaes, gegrave, gevónde, óntdek, gelaoge, gefantaseerd, verneeld, genäöld, gebroek en misbroek. Wie lang is ’t alweer geleje det zeve óntwerpe op 't kazerneterrein woorte geëxposeerd, waoroèt we zoeë demokraties kóste keze. Weej zien d’r nao toe gewaes, ós veurkeur ging oèt nao ’t einvoudig reconstruere. D’r zien verschillende partieje gekómme en aeve vuùl hebbe d’r zich weer truuk getrokke. Fort Sint Michiel droog inens de naam Fort van Venlo, waorum eigenlijk? De enige cónstante factor waas Red ons Fort, en sinds de redding waas gewaarborg is d’r noow de stichting Ons Fort. Alle ièr van wat d’r tot-nag-toe good is gegaon, geit haos hielemaol naor Ons Fort. Op zien Blièricks: chapeau!  

Ik fiets waal ens euver ’t terrein, ik laes waal ens wat en huur waal ens wat. Wat geit d’r noow gebeure? Idderein haet intösse waal tièd genóg gehad um zien eige meining te vorme van ‘wat-d’r-met-det-Fort-mót-gebeure’, en ’t is de gemeinte alweer gelök um idderein in opperste verwarring te bringe. Vanaaf noow zal idder niej initiatief op mièr taegestanders as op veurstanders kinne raekene. Ik dörf bijna neet te zegge det ’t aan ’t beleid leet. Want beleid is volges mich ‘t aangaeve van 'n geaccepteerde richting en verschaffe van reële middele waormei de gestelde doele bereik waere binne ’n geplende periode. Met mien fietse, laeze en luustere veul ik mich umrink door ‘ne ónbeleide zwerm wespe. Allein Ons Fort bruist van activiteite op ’t terrein van Fort Sint Michiel. Geweldig.

Óntstaon en gevolge

Allein maar umdet ’t aan d’n Blièrickse kant leet waog ik mich nag maar ens in deze zwerm staekerige wespe. Laote we beginne beej ’t begin, ik wil neet zeike, maar effe de feite op ’n rièke zette vanaaf 1343. Neet umdet ’t Venloos gróndgebied is, maar umdet veur 1343 de Blièrickse minse heej gewoèn de ingrediënte veur eure wortelestamp verbouwde. Wies toet Venlo ein gewilde stad woort nao 1343. Wies zich oèt alle windstreke handelaere zich binne de stadsmore vestigde, en me al flot merkde det de stad aan de kant van de Maas waal erg kwetsbaar waas. En gluif maar neet det die nieje stadse Venlose minse ouk maar enige empathie heie met eur umgaeving. De Blièrickse boere meuste oprotte, en d’r kwaam in de vièftiènde ieuw un holtere schans, en vanaaf 1641 un heus steine bolwerk, Fort Sint Michiel. In unne straol van mièr as 500 maeter um det nieje fort mochte de Blièrickse gen huùs mièr bouwe, en die d’r al loge woorte met de grónd gelièk gemak. De alde Lambertuskerk had nag net mazzel. Noow weit ik waal, det is hièl lank geleje, det is dónkergrièze historie, maar waal ech gebeurd. En ‘t geit waal euver ’t óntstaon van ‘t Fort. In 1812 woort ’t letste stökske grónd tösse Fort Sint Michiel en de Maas euvergenaome door de stad Venlo. In 1831 woort Fort Leopold aangelag. Vanaaf 1867 woorte de more van stad en ouk van Fort Sint Michiel geslech. De stad Venlo waas in die veurliggende ieuwe mièr as 20 kièr belegerd, ’t dörp Blièrick waas mièr as 20 kièr platgebörd, kaal geslage en wies de letsten dröppel oètgeknepe. ’t Lièk wat negatief, maar ’t is waal allemaol ech gebeurd. Nemus in Blièrick zal dao nag wakker van ligge, wat gewaes is, is gewaes. Maar ouk dit ware de gevolge van Fort Sint Michiel. En vanaaf 1867 ging d’r gewoèn zand euver en aan 't zich, collectief geheuge en aandach ónttrokke.

Kanse en meugelikhede

Maar wie ik huurde van die kabelbaan euver de Maas tösse ’t Fort van Venlo en de stad Venlo, en de gemeinte vónd det de minse neet zoor meuste doon euver die luchfietserie? Toen had ik ’t effe neet mièr. Maar hoe heie ze dán mótte reagere op die gigantische bedrage en die ónmeugelikke bezeukers-aantalle. Mien vrouw zaet, gank d’r euver praote, dan bis se ’t kwièt. Dus had ik ’n gesprek aangevraog op Fort Sint Michiel met de wethalder. Idderein zag taege mich: ‘Doot det noow neet, de maks dich belachelik, want ze trekke zich d’r toch niks van aan’. Maar ja, ik dóch dan doon ze det maar. Maar dan bin ik ’t tenminste kwièt, en dan heb ik mien bes gedaon. Ik had hièl gestruktureerd veer kanse en meugelikhede veurbereid. 

(1) Waorum neet net wie ieuwelank ’n vlegende brök tösse Fort Sint Michiel en de plaats wao vruueger de Maaspaort loog. Gewoèn ‘n fiets en voot-vaer, in alle rös aangedreve door de struiming van de Maas. Kos nag gen 10% van wat ze veur die kabelbaan dinke oèt te gaeve. 

(2) Graaf gans róndum Fort Sint Michiel de grach in volle breidte en deepte oèt, laot d'r water inloupe, wao door ’t Fort Sint Michiel weer ’n geïsoleerd (en good te beveilige / te bewake) fort wuùrt. Allein toegankelik euver 'n holtere brök door de alde paort. Det guùf rös binne Fort Sint Michiel en ’n geweldig aanzeen vanaaf d’n boètekant. 

(3) Herstel ouk Fort Leopold en gaef met die twieë oorsprónkelikke walle weer die gewinste oètstraoling. As twieë erm die zich oètstrekke, als wille ze Venlo um-erme en bescherme. En herbouw dao binne ’n bescheide niej vaerhuuske en neum det de alde Staay. Met 'n klein terrasje met oètzich op de stad.

(4) Wat d’r wiejer op ’t middeterrein gebeurt is dan neet mièr zoeë wiechtig. Maar de kombinasie van bewoèning, museum en park is natuurlik ideaal, en heuf neet al te vuul te koste. Maar gank waal met ’n bietje mièr respek en eerbied met de bestumming van dae grónd um. Besef hièl good det heej doèzende jónge minse zien gesneuveld. Allein al in 1702 woort de grónd in ’n paar daag tièd doordrenk met ’t blood van mièr as doèzend soldaote en eur paerd. Aafgeslag in man-taege-man gevechte, en ’t gekerm en de doeëdsschrieëwe ware wies in Venlo te hure. Want ouk det waas de (ón)zin van ’t Fort Sint Michiel.

Natuurlik is dit maar ’n meining van mich, zoeë maar van éíne mins. Maar ik heb d'r mich waal veur verdeep in de historie, en ouk ik heb mich geërgerd aan det óngestruktureerde gestuntel. Ik hoof gen gelièk te kriège, ge hoof d’r mich ouk neet op aan te valle. Ik los d'r niks met op, maar zet allein wat mièr feite op 'n rieke. Ge meug 't zwartgallig vinde, maar ik gebroèk det waal um met moeëje alternatieve veur Venlo én Blièrick te kómme. Hèhè, ik bin ‘t weer (effe) kwièt, deze kièr aan 't pepeer. En kómme ze d’r nag neet oèt? Dan maar gewoèn wie 150 jaor geleje, gewoèn zand d’r euver en aan 't zich, collectief geheuge en aandach ónttrekke. gewoèn wie ze det op zien Venloos zegge:

'Diene keutel weer intrekke'.