woensdag 27 april 2022

Keuninginnedaag

’t Is woensdigmorge 30 april 1958. Ein menke van tièn jaor leet nog röstig in zien bedje, en besef det ’t vandaag keuninginnedaag is. Zienen bums neergevleid op allebei zien aope hendjes op ’t zaachte kösse. Ós mam haet gisteraovend nag gezag: ‘Blièf maar efkes ligge wies tot pap weg is’. Want ózze pap haet vandaag ouk vreej, maar op unne vreejen daag geit dae altièd visse in de Maas. En zeker met keuninginnedaag, want ózze pap mót dao niks van hebbe, det is unne echte sociale republikein. Ózze pap haet gestump op de Partiej van de Arbeid, en hae kiek hièl gruuets as hae ’t met ome Sjra haet euver Wullem Drees, want det is ziene Minister-President. Taege mich zaet hae waal ens hièl serieus: ‘Jóng, de mós noeëts iets aanneme was se neet verdeend haes. En zeker neet wao se neet veur gewerk haes’. En wie klein ik ouk nog waas, ik wis presiès wao det euver góng: 't keuningshoès. Ózze pap had hielemaol gen eier met ’t keuningshoès. Miene pap en mam ware hièle leeve minse, die zich noeëts straevelde. Maar in ein dingk ware ze ’t faliekant neet ins, ós monarchie. 

Ós mam die waas hièl keuningsgezind, ze wis d’r ech alles van en vertelde d’r ouk hièl gaer euver. Weej krege altièd op-den-daag te huùre wannièr de prinsesjes jäörig ware en zoeë. En zeej bestelde ouk idder jaor de Oranjekalender, maar dae hóng verborge taege de achterkant van de kelderdeur. Dae mós oèt ’t zich bliève van ózze pap. Maar ik veulde ouk al hièl jónk ’t deepe respek tösse ózze pap en ós mam. Ós mam heel van keuningin Juliana, ózze pap van Wullem Drees. Ózze pap stumde op de PvdA, ós mam op de KVP. 

Det loog ik te bedinke wie ós mam reep det we kóste opstaon, en boebedeboep rende weej van de trap. Ózze pap waas al ónderwaegs nao d’n kaolentip, de pas gelaeze tante Bet loog nog naeve zien laege tas kóffie. ‘Lös geej kluntjesemik’, vroog mam totaal ónnuuëdig, en ik wis zeker det ózze pap ut beej bótteramme met kiès had gelaote. Ik oefende mich met laeze en lag hièl gelièrd de veurpagina van tante Bet op mien slup. De Bilt veurspelde 19 grade vandaag, lich bewolk en weinig wind. Fijn waer um te visse, zal miene pap gedóch hebbe wie hae det loos. Verder vertelde de krant det Faas Wilkes en Jan Klaassens van VVV ware verkaoze in ’t Nederlands elftal taege Turkije. De kluntjesemik van Hadje d’n bekker waas baere-lekker. Ós mam toverde wat oranje-crèpe-pepeer van achter die kelderdeur vandaan en makde un prachtige oranje strik vas aan ein van de bretels van mien korte bóks. Hièl gruuets keek ik schuuns nao ónder nao die moeëje oranje kleur. Ós Mieke kreeg twieë kleinere oranje strikskes aan zien vlechjes. 

Door de Lieuwerikstraot en de Kleine Parallelstraot sprintde ik nao de Aloysiusschoeël. Bijna euveral hóng de Roeëd-Wit-Blauwe vlag oèt met ‘ne lange Oranje wumpel d’r aan, maar neet beej ós. ’t Weide neet hard anders waas ’t nog fièstelikker gewaes. Op ’t schoeëlplein waas ’t al drök, de jónges kraosde allemaol doorein en de lièrare trokke strepe met krietjes en lagte wat spelkes klaor. In de klas móste we ièrs ’t Wilhelmus zinge en krege we toen oètgelag wat we ginge doon. ’t Waas ein hièl zenuwechtig gedeuns, maar ós klas begós met eier-loupe. De ièrste twieë móste tösse die scheive kriètstrepe gaon staon en krege unne laepel in de moel. Meister Hurkmans lag dao hièl veurzichtig ’n ei op. De bedoeling waas det we op en neer tösse die kriètstrepe meuste loupe, en meister Hurkmans noom met ’n echte stopwatch d’n tièd op. Nou, gelökkig ware ’t hard gekaokde eier, want wie ik aan de beurt waas zoot d’r al bijna gen schaal mièr um die eier. ’t Waas ech ’n rotzooitje, en ik weit ech neet mièr wae d’r gewónne haet. Misschien waal umdet ik neet veurkwaam in d’n oètslaag, want mien ei waas d’r halverwaeg aafgevalle, en dan deej se neet mièr met. 

Dao nao meuste we doorschuùve nao ’t volgende spelke, zakloupe. Tösse twieë andere scheive kriètstrepe dwars euver ós speulplaats ging ut loos. Meister Hurkmans werkde op alfabet en de letter ‘T’ stónd bijna ónderaan zien lieske. Dus kós ik mich good bekièke wiej det mós. D’r ware d’r beej die de vutjes in de punte van dae petatte-zak froemelde en dan met kleine stepkes op en neer lepe. Maar d’r ware d’r ouk die gewoèn in dae zak stapde, de rand vaspakde en wie unne aangeschaote kangoeroe haer en truuk huppelde. ’t Waas nog effe schrikke, want dae van Janse flikkerde veureuver met ziene bums op de harde tegels. Potdomme, dae schrièwde as-of hae aan ut mets hóng. Hae woord door juffrouw Baerde mei genaome en kwaam effe later met un oranje pleister op de wang truuk. Eindelik, ik waas aan de beurt, en ’t hertje klopde wie-unne-gek in miene kael. Ik had beslaote te beginne met de punte van mien scheunkes in de punte van dae zak en met kleine peskes nao d’n euverkant. En as det neet mièr ging, zuuj ik euvergaon op de kangoeroe-techniek. 

En verdomp, ik had gewónne, en ik had un foto van keuningin Juliana verdeend. Maar ik waas waal zoeë wat d’n enige dae neet op ziene snufferd waas gegaon. Maar we móste alweer doorschuùve nao ’t spijker-poepe. Ge weit waal, unne groeëte nagel woord met ’n stökske vliegertouw aan d’n bóksereem aan d’n achterkant vasgemak. Meister Hurkmans zörgde met un maetletje d’r veur det de nagel presiès 15 centimaeter baove dae breie melkflessehals hóng. Ik bin vergaete wie ’t aafleep, maar ik weit waal det halverwaege de schoeëlbel góng. We móste in de riej aansloète veur ‘ne baeker oranje ranja met ’n stök paeperkook zónder bótter. 

Saoves zote we nao unne drökken daag met de ganse femilie gezellig aan taofel, ós mam had hièl gewaog oranje wortelestamp gemak met lekkere braodwors van Giele de slegter. Ózze pap streek mich door de waerse blónde häörkes en zag: ‘Heb se unne fijne daag gehad jóng?’. En ik zag ‘Jao pap’.  Maar ik vertelde um neet det ik gewónne heij met zakloupe, en al gaar neet det ik un foto van de keuningin had verdeend. Want keuningin Juliana zoot intösse verborge in miene blauwe katechismus. Ik had die foto dan waal gewónne, en ouk waal ièrlik verdeend. Maar soms mós se dao ouk euver kinne zwiège. 

‘De mós noeëts staoke in ein good huwelik’, zuuj ós mam gezag hebbe.

vrijdag 22 april 2022

Ut is pas 25 jaor geleje

Ut is mei 1992 en ik bin allein met mein twieë groeëte jónges de winter doorgekómme. Maar die wille neet met mich un stök gaon wandele en die zièn ouk döks zelf op de joets. En zoeë huùrt det ouk. Tuurlik ging ik ouk waal in ut wiekend op paad met de handbal-veterane. Tuurlik keek ik waal ens nao andere maedjes. En zeej ouk nao mich, maar as se te doeënbeej kwame dóch ik: ‘Laot maar effe zitte, aan mien lièf nog efkes genne polonaise’.
‘Waorum schafs se dich gennen hónd aan?’, hadde ze mich al ens gezag. Wie langer ik dao euver nao dóch, deste mièr sprook mich det idee aan. 

En zoeë leep ik op unne vreje zaoterdig door dae gank van ut diere-asiel. Un stök of tièn van die hundjes keke mich zielig aan. Sómmige blafde taege mich, die vele meteein aaf. Maar ik kós gen keus make. As se d’r eine oèt zuks, mós se die andere achterlaote. Ik merkde det ik neet allein waas, d’r leep ouk un knap bruudje van miene laeftièd.
‘Zuks dich ouk un hundje?’.
‘Jao, maar ik kin neet keze’, zag det met un hièl vrintelik aangenaam stumke. Ik hoord’waal det ut wat later Blièricks had gelièrd. We stoke allebei de baovekant van ós hand oèt nao zón hundje det ós zielig aanglouwde. Hae douwde zien naat neuske aafwisselend taege zien hand en taege die van mich. Ouk ut hundje kós neet keze. Det bruudje zóch nog effe wiejer en ik waas alweer op waeg nao hoès.

Un paar waeke later, d’r waas un wielerrónde in Blièrick en ik stónd met mien vrinde op de Broekstraot te kièke. Ik wis neet wae ik meus aanmoedige dus ik schrieuwde maar wat taege emus dae op kop loog:
‘Det is mien broor’, huurde ik un bekind stumke naeve mich. 
‘Haej, det is ouk toevallig! Heb se nog un hundje kinne oètzeuke?’, dao stónd det leuk maedje zoeë maar naeve mich. Ik vroog of ut zoeë metein mei woel gaon nao de Witte.
‘Jao, maar ik kin neet lang bliève, want mien broor kump nao mich toe. En ik woeën allein, dus . . ‘. Mien hert makde un sprungske en in zien moèje ouge zoog ik un vunkske. We hebbe maar ein pilske same gedrónke beej de Witte en we schreve ós tillefoonnummers achter op un viltje. Dae nach heb ik gen oug mièr dich gedaon. En ut ergste waas, ik wis neet ens wie ut hoot. We zuje un waek later nao de kermis in Düsseldorf gaon met det losgeslage stel van de handbalclub. Ik dóch beej mich zelf, ik vraog gewoèn of ut met wilt.

De volgenden aovend leep ik wie unne dolle asiel-hónd door de kamer. Zal ik um belle? Tuurlik gaon ik um belle! Wat mót ik doon as ut neet met kin nao Düsseldorf? Zal ik um dan vraoge um wat met mich te gaon aete in Mönchengladbach? Un stumke in miene kop zag:
‘Noow pak daen tillefoon höllewölle’. Ik haolde deep aom en dreide det nummer, met un moèj handschrif geschreve op d’n achterkant van det viltje:
‘Hallo, met Marijke’, zag un leef stumke aan d’n andere kant.
‘Hallo Marijke, met Jan, meschiens kins se mich nog van zóndaag beej de Witte?’.
‘Jao zeker, wat leuk . . .’.
‘Ik woel vraoge of se zaoterdig met mich met woels nao de kermis in Düsseldorf?’.
‘Jao huur, wat leuk . . .’.

En zoeë reje we dae zaoterdig met dreej wages met die schalevaegers van de handbalclub nao Pruusses. Tuurlik makde die metein van die schunnige aanspeulinge. En Marijke en ik zote wat verlaege naevenein en deje de allerièrste persuùnlikke verkinninge. We zatte de auto’s weg en ik weit ut nog hièl good. We meuste zón hoeëg taluud aafloupe. Ik reikde Marijke mien hand. En det veulde waal zoeë good! Alle zenuwe ware inens weg, un werme óntspanning trok door mien ganse lièf. Ut veulde metein mièr dan good. En we hebbe ós de gansen aovend vasgehalde en dao nao noeits mièr losgelaote.
Un paar jaor later in 1996 zien we getrouwd en wat veult 25 jaor dan nog maar pas kort geleje. We hebbe d'n daag intens met zien twieë gevierd, want dan zien we allebei ut meis gelökkig.