Ein vloèiespel

‘Sinterklaas kapoentje gooi wat in mijn schoentje.
Gooi wat in m’n laarsje, dank u Sinterklaasje’.
Wat waas det vruùger toch unne spannende tièd. Sinterklaos waas weer in ’t land, de zwarte Piete struinde door de dónkere straote van Blièrick op zeuk naor stoute kiendjes. Weej dörfde nauwelijks mièr in ut duùster boète te speule. We kéke veur ut slaope gaon ónder ut bed, en veur de zekerheid sóms twieë kièr. Unne inkele kièr mochte we ózze schoon zette, en smorges bleek die groeëte wortel getransformeerd naor unne appel en un taai-taai-pupke. Ut veel némus op det we daen daag toevallig ouk wortelestamp óte. Op schoèl woorte waekelang Sinterklaoze geteikend en ingekleurd. Óntelbare zwarte Piete vormde de deilers en de noemers beej de raekenles. Iddere daag woorte Sinterklaosliedjes gezónge, alles woord planmatig geregisseerd en toegewerk naor dae zesde december.
 

Weej héle toen nog genne pekskesaovend, later waal. Nae, met unne brok in de kael van de zenuwe gewoeën de aovend te veure naor bed. Al waekelang ware we hièl braaf gewaes. Hièl moeilijk véle we eindelik in slaop. En op dae bewuste volgende morge ware we al um half ach wakker, maar we mochte nog neet naor ónder. De spanning mós nog wiejer waere opgeveurd, mien moder verbrook as ièrste de spanning, die stónd op en effe later huurde we ‘rakketakketak . . . rakketakketak’. De kaolenhaard woord in de woeënkamer opgeräökeld, d’r kwame ‘zjiefff . . ‘ nieje neutjes-veer in, en de aslaaj laeg geschöd op ut besnièjde tuinpaedje. En weej zóte te smachte op de baoveste traej van de trap. Mien vader leep effe later naeve ós aaf de trap aaf en hièl gemein hoorte weej um effe later zegge:
‘Aohhh . . . aohhh, mós se toch ens kièke Tuut, wat Sinterklaos allemaol haet gebrach. Aohh, det is ech neet te geluive, is det allemaol veur ózze Jan?’. En weej maar baove aan die trap zitte nagels biète en keihard zinge:
‘Sinterklaasje, bonne bonne bonne . . .’. Eindelik, ut had ech neet mièr langer meuge deure, dao makde ós mam de deur aope:
‘Kóm maar naor ónder . . . . ‘, en roebedoebedoep, holderde-bolder van die trap aaf, die weldadige wermte van ós hoèskamer in. Wilde blikke zóchte flot in welken hoók Sinterklaos ut grei veur mich had neergezatte. En jao huùr! Daor stónd mien greune garazje te blinke, met un echte benzienepómp d’r veur met un tenk-slengske van fietse-fentiel. Hièl zorgvuldig had Sinterklaos d’r unne sjaal en ein paar winterhandschoón naeve gedrapeerd. Unne groeëte doorgezakde spéklasieman keek neer op ein paar kleurige uitekes. Naeve ein kumpke met sloek stónd un klein duueske. ‘Vlooienspel’ stónd d’r op, en d’r in zoót unne witte holtere paddestoól met un roeëd rónd dekselke met witte stippe. Mien vader reep:
‘Alleej, allemaol effe wachte met speule, we gaon ièrs same aete!’. Maar ut waas al te laat, ik zoót al op de grónd, kómpleet geobsedeerd um met die groeëte vloewe die kleine vluujkes in det umgekièrde dekselke te mikke. Miene Sinterklaos-daag waas ingevuld en kós neet mièr kepot. D’r woord waal nog flot plichmatig ‘Dank U Sinterklaasje’ gezónge, maar ik waas alweer op zeuk naor unne nog baetere óndergrónd um die vloèie nog nauwkeuriger in det rotdekselke te mikke. Sinterklaos waas intösse stiekem d’r tösse oèt geknépe richting Spanje of ‘God-wet-waor-haer’. De spannende tièd waas in eine klap veurbeej.
 
Wat is d’r vuùl veranderd! Daor mós ik aan dinke wie we gister kedootjes aan ut inpakke ware. Ik mós de etiketjes schriève, beej ein paar kwaam ‘van Sint & Piet’ te staon. Maar beej de meiste kwaam ein etiketje met unne kersbaum en ‘Zalig Kerstfeest’ d’r op. Jao, de Sint wuùrd steeds mièr verdrónge. Vruùger waas Sinterklaos alleinhièrser tösse Sintermerte en Kersmis. Van de waek lépe we nog door ut tuincentrum, d’r hónge ‘zegge-en-schriève’ eine pepére Sinterklaos en eine pepére zwarte Piet. Hièl vluchtig beej d’n ingangk opgehange, met ein simpele bewaeging, supersnel en efficiënt weg te haole dirèk nao pekskes-aovend. Want Kersmis is hot, cool en in! Maurice de Hond probeert ós te euvertuùge det ut Kersmenke vuùl mièr bestaejt as Sinterklaos. Maar neet beej ós thoès, zelfs de adventskrans kump d’r nog neet in, dae mót nog effe wachte in de garaasj. Want Sinterklaos is in ut land, beej ós gen kerskrenskes op taofel maar paeperneut. Beej ós gen kersbónbóns beej de kóffie, maar borsplaat en taai-taai op ein schaelke. Same bliève weej genéte van die noeits vervaelende Sinterklaos-conférences van Toeën Hermans en Godfried Bomans.
 
Waere weej te ald, laote weej ós te vuùl metsleipe in die alderwetse nostalgie? Laot ze maar lölle, weej bliève ós dierbare herinneringe viere en koestere. En die kersversiering blief nog effe in de doeës.

Unne verpesde Sinterklaos

Ut waas op unne mièzerige zóndaag in november. Wie ik smorges oèt de raam keek hóng d’r un dieke mistige daeke euver Blièrick. De letste vóchtige herfsblaedjes dwarrelde oèt de haos kale buim. Zóndigge zièn oèrvervaelend veur un menke van zes jaor. De mós persee de zóndigse kleier aan en die meuge ouk nog ens neet vettig waere. Maar vandaag waas unne biezóndere daag. Sinterklaos kwaam eindelik aan in Blièrick. Vanaovend meuge we dan nao lang wachte en dök vraoge ós scheunke zette.

Smiddigs woorte mien jóngste zuske en ik in ózze zóndigse jas en sjaal ingepak. We ginge met ós mam op paad door de Lieuwerikstraot nao ut dörp. In de Broekstraot lepe al mièr kiendjes met eur elders aan de hand dezelfde kant op. In de Kloeësterstraot waas ut baeregezellig, achter de winkelroète stónde allemaol Sinterkläöskes en hièl vuùl Zwarte Pietjes tösse die moèi ingepakde en versierde pekskes. Luidspraekers hónge boète en speulde Sinterklaosliedjes.
‘Zit mien graasj d’r ouk beej?’, vroog ik aan ós mam en wees nao un etalaasj.
‘Det zit nog in wiej zek jungske. Maar wae wet, as se braaf genóg bis!’, zag ós mam. Ut waas drök op de Kloeësterstraot, ut leek waal of gans Blièrick op waeg waas nao Sinterklaos. Beej de Helling meuste we tösse de minse door schravele wies op de Staaywaeg. Un bietje beschut taege de dieke moor van ut kerkhaof vónde we un plaetske bergop in ut nate graas. Ut zoog zwart van de minse en de Hermenie stónd un stökske wiejer-op klaor naeve de Maas. Dich taege ós mam aan wachde we aaf wat d’r ging gebeure. En eindelik hoorte we ‘toèt . . toèt . . toèt’. De hermenie begós te speule ‘zie ginds kump de stoumboeët’ en alle kiendjes zónge mei. Ik ging op mien tieëne staon en sperde mien uigskes wage-wièd aope. Ik woord inens hièl zemelewappig en mien hertje boenkde in miene kael. Eindelik, dao zal se um hebbe! Dae groeëte boeët met ziene dampende schoorstein kwaam alsmaar doeënderbeej. Sinterklaos stónd zweiend veur-op d’n boeët en unne ganse zwiek Zwarte Piete rende op-en-neer euver ut dek. Det aanlegge aan de wal deurde un ieuwigheid. Maar dao woord de loup-plank oètgelag. De Zwarte Piet sprónge zoeëmaar van d’n boeët in ut graas en Sinterklaos schreej plechstatig euver de loup-plank. Hae goof de burgemeister un hand en zweide nao alle kiendjes op de wal. Wat zoog-e d’r moèi oèt met ziene lange witte baard, dae golde staaf, daen hoeëge mijter en dae wieje roèje mantel. Nog vuùl moèier as det ik gedruimp had.
‘Kièk mam, dao is Sinterklaos’, en wees nao um met mien vingerke. As of zeej det neet gezeen had!? Ós mam lachde en streek mich euver mienen bol. Oei, dao kwame de Zwarte Piete op ós aaf. Ze ware allemaol griès geschmienk en hadde allemaol un prachtige dansende vaer op eur kleurige mutse. Dao kump zón leef Zwarte Pietje op ós aaf. Ut lachde taege mich en die witte tand stoke moèi aaf taege dae grièze schmienk. Ut greep met zien volle hand in dae jute zak, ik makde un kuulke met mien twieë kleine hendjes en kreeg unne gansen houp met paeperneutjes. Ut lökde mich maar net um ze allemaol in mien jasse-tesse te douwe. En ut Zwarte Pietje huppelde bliej wiejer nao ut volgende kiendje.

Maar toen gebeurde ut, inens spróng unne kwaoje man zoeëmaar tösse de minse oèt op um aaf. Hièl akelig gans in ut zwart gekleid, zienen dónkere kop in zón groeëte capuchon verbórge. Met unne gemeine karate-trap schöbde dae mien leef Zwarte Pietje vol in ut gezich. Mien zuske en ik schrókke ós te pletter en begóste metein te bäöke. De traone rolde euver ós wengskes en vele op de winterjas.
Naeve ós zoot un kiendje beej ziene pap in de nek en det kreisde wie un jóngk verkske. Inens waas ut ièzig stil op de Staaywaeg, twieë pliessies grepe daen akelige mins beej zien klatje en deje um de handboeie aan. Maar mien Zwarte Pietje loog op de grónd, gans Blièrick had met um te doon. Sinterklaos stapde van ziene schummel aaf um ziene knech te truùste. De Hermenie probeerde met ‘Sinterklaasje kom maar binnen met je knecht’ nog de boel wat op te fleure. Maar miene ganse Sinterklaos waas met daen eine trap gans nao de kloeëte.
‘Waorum deej dae det?’, vroog ik aan ós mam.
‘Dao krièg geej later nog wat mei . . . ‘, zag ós mam filosofisch en vaegde un träönke van eur gezich.
Un paar waeke later zoot ózze pap oètgebreid tante Bet te laeze in ziene praos.
‘Heb se ut gelaeze Tuut, dae vervaelende poetzak dae Zwarte Piet in zien gezich trapde haet beej verstek 40 oor taakstraf gekrege. Maar ze kinne um neet mièr vinde, dae oèlewapper’, zag ózze pap.
‘Verschrikkelik’, zag ós mam, ‘die make alles kepot veur die ónschöldige kiendjes en kómme d’r met e-weg’. Maar ózze pap loos gelökkig ouk veur det ut weer good ging met det Zwarte Pietje. Ut had twieë nieje veurtendjes gekrege en kós weer stralend lache. En wie ze um vroge of ut vólgend jaor weer d’r beej waas zag ut: 'Tuurlik, neet allein veur mich maar veur allemaol die blieje gezichjes van die kiendjes’.

Ik huùr mien vrouw rope: 'Jan, kump se aete?'. Ik schrik wakker en dink 'gelökkig ik heb gedruimp'.

Sintermertes veugelke

Half oktober waere de daag alsmaar korter en de nachte kalder. Op ’t Lieuweriksveldje wuùrd veurke gestaok, en gen koèle mièr gegrave. D’r wuùrd boète weer gewieriks, in ein laeg greuntebleek waere in d’n baom met unne nagel wat gater gehouwe. En baove langs de rand twieë, wao ‘ne ièzerdraod doorhaer geit, en ózze wierikspot is klaor. Beej Verstrale d’n aannemer haole we wat aafvalholt en holtkrölle van ’t schave. Ónderin de wierikspot froemele we wat krantepepeer, dao baovenop wat holtkrölle en dan stökskes aafvalholt. Met ‘n zwaegelke aanstaeke, wachte tot ‘t ’n bietje bört, en dan slingere met de wierikspot. De ganse Lieuwerikstraot deej daoraan mei beej ós op ’t Lieuweriksveldje. Sómmige brachte zelfs wat eierkaole mei, en allemaol natuurlik unne dieke petat um te poefe. Det waas ’n hièl tradiesie, en op ’t lets van de middig as-de-lol-d’r-aaf-waas woorte die wierikspöt in de duustere lóch geslingerd. Ein machtig moeëj gezich, van die lange slierte vónke taege de dónkere lóch. En dan met de ganse bubs ózze eige gepoefte petat schoeën zitte peutere en met ós zwarte klevièters nao binne werke. Ik heb noeëts mièr van-ze-laeve zónne lekkere gepoefte petat gehad. Dan waas ’t veurbeej, we meuste met aetestièd nao hoès, de wierikspot in de scheur hange en nao binne.
‘Jóng, de stinks verschrikkelik nao de rouk, trek dich ièrs oèt in de beejkeuke’, zag ós mam dan. ’t Ind van dees tradiesie waas altièd Sintermerte op 11 november.
 
Tuurlik deeje me mei met de lampiónne-optoch nao ’t Lambertusplein, wao idder jaor unne hièle groeëte troshoup waas opgebouwd. Thoès woorte ièrs de luchjes good gecontroleerd. Mien zuske en ik hadde van die lankwerpige rónde lampiónne. Det waas neet mièr as twieë rónde schiefkes kertón, en dao tösse meuste we as unne saort harmonika det flinterdun bóntgekleurd pepeer oètein rekke. Op d’n baom zoot ’n kersevutje wao zón wit kerske in meus, zón zelfde as die gebroek woorte veur de kersboum. Det kerske plaatse meus hièl presiès, en veur mich mós ós mam det doon. ‘Kóm heej, dich bis vuls te hortig’, zag ze. Ze stook ’t kerske aan en leet ’n paar dröppelkes kersevet in det vutje valle, en dan flot det kerske kersrech d’r in zette en efkes vashalde. ’t Kerske brandde hièl eigewiès en oètdagend. En dan um oèt te probere woort det harmonika-pepeer oèt getrokke. Maar potjandomme, mien kerske stónd neet rech en det dink ging in de fik. Maar ós mam waas d’r flot beej, zoeë det de ellende bespaard bleef tot ’n gaat, maar waal ’n ech lillik brandgaat. En ik stónd d’r beej en kós d’r waal met bäöke. ‘Mak niks’, zag ós mam, ‘dae is nag good veur dit jaor, en volgend jaor krièg se unne ganse nieje’. ’t Kerske woord noow nag ens rechter d’r in gezatte, en det van mien zuske ouk. We krege twieë höltjes met ’n häökske d’r aan en ginge op waeg nao de bewaarschoeël van de begiène in de 1^e Graaf van Loeënstraot. Ós mam in de midde en mien zuske en ik allebei hièl gruuëts met ós luchje d’r naeve, maar waal nag effe met de kerskes oèt.
 
Op ’t schoeëlplein waas ’t hièl drök, allemaol elders met kinder, en allemaol met ’n eige luchje. Wie we de speulplaats opkwame krege alle kinder ‘ne roeëje ster-appel. Maar ja, wat mós se dao noow met? Ik had allebei mien hand nuuëdig um det lampiejunke rech te halde, dus maar in de bóksetes met daen appel. Links van mich stónd zón jungske mich hièl gruuëts aan te klotse. Dae had ‘n ech fietselempke in plaats van ’n kerske. Zien vader, dae al aeve gruuëts dao naeve stónd, had op d’n baom van zien luchje ’n alde koplamp van unne fiets gefiespernöld. En met twieë dunne dräödjes verbónde met zón platte batterie. Ein dräödje aan det kleine kopere lipke, en ’t ander aan det groeëte kopere lipke. En dae neetnek bleef maar wat lacherig en minderwaerdig nao miene lampión kièke.
‘Dae van dich is gaar neet moeëj, want dao zit ’n lillik gaat in’, zag dae gladjanus hièl gemein taege mich, en hae keek d’r ouk nag ens hièl erg geniepig beej.
‘Det heb se good gezeen, maar ik heb tenminste ’n ech luchje, en dae van dich is unne naomaker, unne nepper, en die meuge eigelik neet meidoon’, goof ik ‘m van ketoen. Zien vader huùrde det en pakde um beej de schuiwerkes en zat um aan d’n andere kant veurdet ’t oèt de klauwe leep. Net op det moment huurde ik aan d’n andere kant ’n klein maedje hièl hard schrieuwe. ’t Had ein lank griès oètstaond winterjeske aan, en twieë van die eigewièze vlechjes. Met zien vuuskes dich geknepe stónd ’t dao te kriète en te springe. En zien mam trapde op de grónd unne gans verbörde lampión oèt. Kómpleet plat getrap op de grónd, allein ’t kerske stónd nag  eigewiès scheif euverein en goof ’n letste rouksignaal. Eine zónne vlaegel scheen d’r op met zien greune kniepkat, ouk det vónd ik gaar neet leuk. Twieë van die opgeschaote blage oèt ’t Brook stónde wie twieë misdeeners links en rechs. Met in de hand zónne oètgeholde sókkerbiet op unne bessemstek. Ze hadde d’r gezichter oèt gesneje, det zoog bes waal akelig oèt. Maar ik meus oplette want dao kwaam unne man ós aandouwe, d’n optoch begós, ós mam makde veurzichtig de kerkses van mien zuske en mich aan. En dao schove we haer, keihard zingend:
 
Sintermertes veugelke, haet ein roeëd keugelke
Haet ein blauw stertje, van je hoepsa Sintermerte
Vandaag is ’t Sintermerte, morge is ’t Sinterkrökke
Kómme die gooje herte, hadde gaer ein stökske
Sintermertes körfke, houw ‘m op zien mörfke
Hout, hout, hout, en swinters is ’t koud
Hoera, hoera, wat hebbe die boere ein laeve
Hoera, hoera, wat hebbe die boere ein lol
En Mieke de hoep zoot op de stoep
En leet d’r eine vleege
Mieke de hoep zoot op de stop
En leet d’r eine gaon
Hoera, hoera, wat hebbe die boere ein laeve
Hoera, hoera, wat hebbe die boere ein lol
 
Achter de Blièrickse hermenie aan, die steeds weer det zelfde liedje speulde. En veural det stökske van Mieke de hoep vónd ik waal leuk, allein ós Mieke waas ’t dao duùdelik, aan zien proèmemundje te zeen, neet met ins. Wie we oèteindelik op ’t Lambertusplein zien gekómme weit ik ech neet, zelfs neet door welke straote. Want mien ouge ware hièlemaol gerich op det kloeëte kerske, met det parmantig dansende vlemke d’r baovenop. Met twieë hendjes heel ik det höltje stièf vas. Stepke veur stepke, vutje veur vutje, lettend op die veur mich lepe. En dan hei se ouk nag det rot gaetje wao de wind vreej spel met speulde. Dus ik mós ouk nag ens zörge det de wind genne vat kreeg op mien tóchgaetje. Wat waas ik bliej det we eindelik op ’t plein ware en achter de hekke van de gemeinte meuste aanschuùve.
‘Mam, zal ik mien luchje noow maar oèt doon’, vroog ik, en ós mam zag ‘Doot maar jóng’.
Hèhè, wat ’n opluchting. Gelökkig, noow kós ik pas zeen wat veur unne groeëte troshoup d’r stónd, hae waas waal zoeë hoeëg as un hoès. Binne de hekke op aafstand stónd unne man met ’n moeëje platte ketting um. ‘Det is d’n burgemeister’, smiespelde ós mam. En um dae burgemeister dreide wat rare kaerels met sjieke hoede op. ‘Altièd dezelfde diekköp veuraan, net wie stróntvlege um unne houp strónt’, zag zónne groeëte mins naeve mich wat euverdreve hardop. En inens dao kwaam hae aan, Sintermerte te paerd. De paerdevutjes kletterde nerveus op de stein van ’t plein, ’t paerd snoèfde en goeëjde ziene kop umhoeëg, maar Sintermerte zoot kersrech. Maar as ik toch hièl ièrlik bin, vónd ik ’t waal wat schaemel. Det paerd waas neet ens unne schummel, en de kleier had-e volges mich gewoèn geliènd van Sinterklaos. D’r ware ouk gen Zwarte Piete beej, um ós schoow te make, of um met paeperneut te goeëje. Ós mam had verteld det Sintermerte waal ens ziene jas doorscheurde, en de helf aan unne erme sloeber goof. Maar zelfs det deej hae neet.
 
Die kaerels met die heud begóste zenuwechtig op en neer te loupe. Manne van de brandwaer schödde benzièn op d’n troshoup en de burgemeister kreeg ‘ne fakkel in zien hand gedouwd. Dae smeet hae wat ónbeholpe in daen troshoup en ‘vrroemmmm . . .’, de vlamme schote umhoeëg. ’t Woord inens hièl leech op ’t plein, de veulsde de wermte van ’t veur in dien gezich. Sintermerte hei meujte um ’t paerd in bedwang te halde en de hermenie speulde op veilige aafstand Sintermertes veugelke.
 
‘Zal ik miene lampión maar in ’t veur goeëje mam?’, vroog ik. ‘Niks d’r van, dae geit thoès in d’n dreksbak’, kreeg ik te huùre. Ós mam noom ‘m mich aaf en stopde ‘m veur alle zekerheid in eur tas. Noow had ik eindelik de hand vreej um miene roeëje ster-appel nao binne te werke. ’t Plein leep laeg en weej truuk nao de Lieuwerikstraot.
‘Maham, wannièr kump Sinterklaos?’, begós ik.
‘Det deurt nag effe, ’t is noow pas Sintermerte’.
‘En morge is ‘t Sinterkrökke’, zag mien zuske.
‘Meuge we vanaovend alvas ózze schoon zette’.
‘Gekken duiles, det doon we pas as Sinterklaos in Blièrick met d’n boeët is aangekómme’.
 

Ut Josefkapelke

As ik vruùger beej ózze pap op de stang mei moch nao de Wassem, sloge we achteraan op ut Niejborgs beej de Verbindingsstraot links aaf de Sint Josefstraot in. Halverwaege mós ózze pap effe good doorknaeje d’n berg op. Op ut ind sloge we rechs aaf d’n Bokenderhaofwaeg op en beej unne hièle alde scheive knotwilg meuste we un paedje op richting Wassem. Maar as we un bietje wiejer door fietsde, loog dao links tösse de buim verschaole die moèje witgepleisterde veldkapel.

De Sint Josefkapel is al sinds minseheugenis verbónde met d’n Bokenderhaof en zeker vanaaf 1912 met de femilie Lenders, die in det jaor de boerderie koch. De kapel leet op ut gróndgebied van euren haof. Schoeën gelaege op un kleine terp, umringk door buim op de scheiding van de wièk Klingerberg, de Bokender wièk d’n Hook en doeënbeej de wièk 'aan de Wassem'. In mien jeug loog de kapel un stökske van de waeg, umringk door weie en akkers. Ut is maar un einvoudig rechheukig bouwwerkske. De veur- en de achterkant hebbe un moèj trapgevelke. Ut daak is met panne gedek, in idder van de twieë ziejgevels zitte twieë baog-raemkes. Aan de veurkant kump se binne door un aafgerónde toegangsdeur. De kapel is wit gepleisterd met ónder naeve unne zwarte tèr-rand taege ut vóch van ut spettere van de raegen. In de kapel steit un anderhalve maeter hoeëg beeld van Sint Josef. Det kump oèt ut aafgebrande Sint Josef kloeëster in Lieuwe en mót erges tösse 1964 en 1977 zien euvergebrach nao Blièrick.

Ik vónd de aldste aafbeelding van ein kapel truuk in de abdiej van Averbode op un kaart oèt 1677, ingeteikend door Cornelis Lowis. Gelaege tösse de Boeckhorst en de Baesdonck, iets wiejer aaf tösse de Waesem-bemdt (Wassem) en den Heerlaer (Hièrshaof). Ut ièrste kapelke is dus erges veur 1677 gebouwd. Twieë ieuwe later in 1870 schreef keplaon Gerard Pieëters: ‘te Boekend bestaat nog het kapelletje aan den Heilige Josef toegewijd’. Twieë jaor later, in 1872 greep de Blièrickse veldwachter Diètz unnen deef beej de kraag, dae ut kruutsbeeld, ut beeld van Sint Josef en un klein holtere beeldje had geschoep. Maar blièkbaar tikde daen deef neet richtig, de spulle kwame flot truuk en d’n deef weer vreej gelaote. In 1896 en 1910 börde de Sint Josefkapel aaf maar woord beids kière weer opgebouwd. Hièl lang zoot d’r unne stein baove de deur met ut jaortal 1897. In de letsten oorlog leep de Sint Josefkapel vuùl schaaj op. Maar ouk weer keurig opgebouwd, op 7 september 1950 beej de heräöpening droog Sra Lenders van d’n Bokenderhaof  de Mis op. In 1967 woord ut ganse interieur verneeld door baldadige jeug. Zón tièn jaor dao nao vónde de kuuj ónderdaak in de kapel en in 1977 woord ze kómpleet gerestaureerd door de femielie Lenders. De letste groeëte opknapbeurt is van 1994.

De Sint Josefkapel waas hièl vruùger ein van de dreej röspunte in de groeëte Blièrickse processie. Die trok van de kerk in ut dörp nao de (al lang verdwene) Mariakapel op d’n hook Maasbreesestraot-Ruijsstraot. Aansloètend nao de Sint Josefkapel en dan wiejer nao de Annakapel op d’n Horsterwaeg. Loup det stök maar ens, det waas unne hièlen trip. De Sint Josefkapel kreeg waal noeits die beteikenis zoeë as ut kapelke van Genuùje in de stad of ut kapelke van Geloeë tösse Tegele en Belvend. Maar toch kwame de minse oèt ut dörp en d’n Bokend in euren noeëd um un kerske op te staeke of um veur emus te baeje dae det nuùdig had. In maart woord altièd de noveen veur Sint Josef gebaeje en de maedjes van de zusterschoeël oèt ut dörp makde geregeld oètstepkes nao ut Josefkapelke.

Ut ónderhald haet de femielie Lenders vuùl meujte en geld gekos, maar aan eur is waal te danke det ut d’r nog altièd steit. Joekskapel Aom Zat (Olympia Veteranen) en de Raod van Elf (de Wortelepin) stoke wat later de hand oèt de mouwe. Ouk minse van de wièk 'aan de Wassem' hadde un aandeil in ut ónderhald. Noow held de Stichting Kruisen en Kapellen dit stökske Blièricks erfgood in de gater. Gank d’r ens efkes kièke, staon efkes stil en maak un foto van ós Josefkapelke. In zien volle glorie gelaege tösse de buim op eerbiedige aafstand van de huùs.

 

Schoon zette

Ut is zóndagaovend 15 november 1953, ik lig in bed. Boète is ut duùster en ik huùr de wind snerpe door de kale struùk en buim. Hièl zachjes huùr ik um fluite door zón tóchspleetje in de raam. De gerdiène staon efkes bol van de wind en valle weer langzaam truuk in de ploèj. D’r steit maar eine schoòn ónder ut bed, d’n andere steit in de hoèskamer taege de schouw, ik moch d’r twieë dieke Blièrickse wortele in doon. Ik lig op de rök met allebei mien hendjes ónder miene bums, de uigskes wagewièd aope. Ut hertje klop mich in de kael, van alles speult mich door de kop. Wat zal ik mich vraoge van Sinterklaos? Wat zal ik morgevruùg vinde in miene schoòn? Ós mam haet al gezag dat ik neet vuùl heuf te verwachte! Maar toch? Zal Sinterklaos ech beej ós thoès kómme? En zal Zwarte Piet ech die twieë wortele aan ut paerd van Sinterklaos gaeve? Wat is det? Ut hertje stoek mich in de kael, ik huùr boète wat. Ik vleeg rech-op, ik kin mich neet mièr bewaege en krièg kiepevel euver mien ganse liefke. Ik huùr emus loupe op de plaats! Ik mót kièke en schuùf ut gerdienke ein bietje aan de kant. Hèhè, ut is ózze pap dae un nieje kaolekit met neutjes-veer vol mak. Ik gaon weer ligge, ik probeer mich te verzette um neet in slaop te valle. Maar det deurt neet lang.

Wae wet d’r nog van zichzelf wannièr veur ut ièrs de schoon gezatte moch waere? Wat waas det loei-spannend! Wat waas det un intens gelökzalig geveul, wat hebbe ze ós veur de gek gehalde. Maar wat guuëf mich det tot-op-vandaag un werm geveul as ik dao aan truuk dink. Det kwaam van de waek zoeë maar veurbeej toen ik zoot nao te dinke euver ut niejs wat allemaol op d’n tillevisie kwaam. De waereld um ós haer is örtelik de klöts kwièt. Un gruupke gekleurde minse wilt met Zwart unne eige tillevisie-zender beginne. De partiej veur de diere wilt belasting op sókker gaon heffe. Zoeë geneumde ‘influencers’ doon net as-of Corona neet besteit en wilt det idderein duit as-of d’r niks aan de hand is. Un stelletje garepape mak zich drök umdet we unne ‘westerse’ bóndscoach kriège. En meschiens waal ut ergste: ze wille Sinterklaos dit jaor ‘digitaal’ laote aankómme.

Smorges mak ós mam mich wakker, ik mót nao schoèl. En inens dink ik aan dae schoon! Zal-e d’r nog staon? Zal Sinterklaos zien gewaes? Ik spring oèt d’n bóch en ren nao de trap. Net op tièd weit ik mich te bedinke, want ik mót veurzichtig nao ónder. De derde traej mót ik euverslaon, want de roe van de trapluiper zit los. Ózze pap mót dae nog vaszette, maar det deurt altièd waeke beej dae.  De kamerdeur vluug aope en jaowaal, hae steit d’r nog. Ik pak um op en zeen un klein muuske zitte in miene schoon. Zón sjoklade gevuld muuske, ingepak in greun zilverpepeer, met zwarte uigskes en snuutje d’r op geteikend. 'Sinterklaos is gewaes . . .’, roop ik hiel bliej en spring door de kamer. ‘Ièrs dien bótteram op-aete . . ‘, zaet ós mam. De träönkes rolle mich euver de wange, zoeë bliej det Sinterklaos ouk aan mich gedóch haet. Hae haet zelfs neet vergaete de wortele mei te neme. Nao ut aete haol ik hièl veurzichtig ut pepeerke van det muuske, bièt un stökske van zien kuntje aaf en pak ut weer hièl presiès in.

De traone kómme mich spóntaan op as ik truuk dink aan vruùger. Ein dieke traon löp mich euver de wang as ik d’r aan dink det ós kleinkinder en achterkleinkinder dit straks mótte misse. Minse, wao zièn we met bezig. Wat gun ik die kinder wat weej vruùger belaefde! Ik probeer mich nog ens te verplaatse in det klein jungske van zes jaor. Ik wis neet baeter det Sinterklaos idder jaor oèt Spanje kwaam. Ik vroog mich neet aaf wie dae beej ós binnekwaam. Door de schouw, door de veurdeur of zoeë maar achterum. Ut enige wiechtige waas det hae kwaam en wat achterleet veur mich. Hae haet beej det menke gaar gen spaore van racisme, óngelièkheid of ónderdrökking aangewakkerd of achtergelaote. Niks van det allemaol. Ik bin ens truuk gaon zeuke op Youtube. En jaowaal huùr, de intoch van Sinterklaos in 1953 steit d’r op. Kièk d’r ens good nao, laot ut filmke ens aafloupe! Ik zeen zwarte piete met witte bein en witte hendjes. Ik zeen zwarte piete met wat vage vaege in ut gezich.

Op maondig 16 november 1953 ging ik gewoèn nao de Aloysiusschoeël, nao de ièrste klas van juffrouw Baerde. Daen aovend zote we met de ganse bubs in de keuke werm te aete, un wit lempke hóng aan ut plefónd. Mien greun muuske stónd naeven d'n telder. Midde op de taofel stónd unne groeëte kaetel met wortelestamp. Wat rook det lekker same met die lekkere broèn gesnierkde braodwors van slegter Giele. En gluif mich as ik óch zeg: det menke van zes jaor had gen inkel benöl det die twieë Blièrickse wortele oèt ziene schoòn in dae wortelestamp ware verwerk! Kinder van zes jaor zièn dao ech neet met bezig en ós elders wille allein maar ut beste veur eur kiendjes.

En astebleef, gaef al die kleine kinder unne Sinterklaos wao ze net as ik nao 67 jaor nog met zoeë vuul plezeer aan truuk dinke.

Oma en opa nao Apeheul

As se d’r good euver naodinks eigelik un vraemp waord det Apeheul. Vreej vertaald wilt det zegge: heule met ape oftewaal samespanne met de ape. Of wie me det gewoèn in ut plat zaet: wat kónkelefoeze met de ape. We zièn d’r al dökker gewaes met de kinder en de kleinkinder. En de kleindochter woel d’r nag ens hièl gaer nao toe. Dus opa kós neet anders en bestelde dreej kaertjes via internet, want det mót in dezen tièd veuraaf met dae Corona. De kaertjes woorte neet opgeslage op de smartfoon maar netjes aafgedrök op de printer. Dae deej ut weer ens neet, dus d’r mós ièrs beej ut Kruidvat unne nieje ‘cartridge’ waere gehaold. Ut waas nag un hièl gedeuns maar we ware d’r klaor veur.

Aafgeloupe maondigmorge waas ut zoeë wièd, um half elf stónde we gepak en gezak. Oma met de kaertjes opgevouwe in ut tasje. Opa de rökzak met un ekstra jeske veur as ut geit raegene en un paar fleskes drinke en wat bótterhemkes veur ‘de-kins-maar-noeits-weite’. Dao geit d’n tillefoon, ut is ós kleindochter:

‘Sorry sorry maar ik bin krank. Ik kin niks binne halde want ut kump mich gelièk weer d’r oèt’. 
En noow? We staon al met de deurklink in de hand. En we hebbe dit toch ech allein maar veur um gedaon. Oma en opa staon met hangende schuiwerkes en móndhukskes treurig in ut helke:

‘Jao, zeg dich ut maar, wat doon we noow, kin se die kaertjes nag umruile of inwissele?’, vruuëg oma. Ik kroèp flot achter miene kómpjoeter, pak miene smartfoon en oma guuëf mich de kaertjes al aan.

‘Och nae, ik hoof neet wiejer te kièke en zeker neet te belle. Heej steit duùdelik det we ze neet kinne inwissele’.

‘Wat noow . . . ‘.

‘Nou ja, dan gebroèke weej ós kaertjes toch maar. We hebbe toch niks baeters gepland vandaag. Kóm op, we gaon gewoèn same nao Apeldoorn’.

Nao zón anderhalf oor rieje we die hièle groeëte parkièrplaats op en vinde wièd achteraan nag un plaetske. Met ós teske en ózze rökzak um de alde schouwers sjokke we door ut stadspark Berg-en-Bos naeve de Boschvièver aaf nao d’n ingangk. Veur ós doemp un hièle lange riej met minse met klein kinder die allemaol nao binne wille.

‘We zièn neet de enige’, zaet oma.

‘Maar waal de aldste’, zeg ik wie ik zoeë um mich haer had gekeke. De meiste hele zich neet aan die strepe die op anderhalve maeter ware getrokke. Zeker neet die dreej jónge stelle achter ós met unne hiele zwiek van die jónge. Wie ein van die kaerels ós in de nek stónd te hooste, schrókke we allebei behuùrlik.

‘Potverdomme’, zag oma, ‘det hebbe weej weer’. Maar ja, wat duis-se? As se d’r wat van zaes dan krieg se un groeëte moel. Dus oma mak dreej passe nao rechs en ik dreej passe nao links. En zoeë verplaatsde we ós idders kièr zwiègzaam anderhalve maeter. Maar waal zes maeter oèterein met dreej van die jónge gezinne doeën beejein tösse ós in. Hèhè, we mótte ós melde beej zón maedje, hielemaol opgeslaote in un glaze hökske:

‘Of we d’r nag good aan ware, genne koorts hadde of meuste hooste’. Achter ós neesde ein van die meuderkes ós in de nek, ik veulde de naatigheid in mien nekhaor. Aoh jao, we meuste ós good halde aan de richliène op de borde, neet van de aangegaeve route aafwièke en ós presiès halde aan de anderhalve-maeter-regel.

‘Geld det allein veur ós’, vroog oma. Maar ut maedje goof gen sjoege en keek strak tösse ós in nao die dreej jónge stelle die ós haos taege det glaze huuske aan douwde.

Weej beslote doeën beejein te bliève en ós keurig te halde aan die anderhalve maeter. Alle Corona-zörg verdwene as snieje veur de zón wie we ut ièrste slinger-aepke zoge met ziene lange zwart-wit gestreepde stert. Twieë Samsung-smartfoontjes deje unne wedstrijd um de moeiste foto te make. Altièd moèj um det te zeen en de kriegs d’r noeits genóg van. Oma is ech gek van ape en d’r zien d’r heej ech mièr as genóg  van. Wie we door zón aetgedeilte lepe roke we die lekkere frietjes. De butterhemkes beej mich in de rökzak hele zich kedoek.

‘Ik lösde waal un frietje met wat d’r beej’, zaet oma. Dus we zeuke ós un täöfelke met de meiste ruumte d’r umhaer. Ik loup nao de balie en wil bestelle.

‘Nae meneer, op iddere taofel steit un schildje met un code en daomei kint ge bestelle via de smartfoon’. Un bietje teleurgesteld loup ik truuk nao oma die al wies nao det bördje. Maar ja, dao stónd un QR-code op en we wiste absoluut neet wat we daomei aan meuste.

‘D’r steit ouk un website op’, zaet oma. En via www.nogwat lökde ut mich um twieë frietjes met wat d’r beej te bestelle.

‘Godverdomme . . . ’, velt mich zoeë maar d’r oèt, ‘ik mót betale met unne bank-app dae ik neet heb en ózze Rabo-scanner leet thoès in de laaj’.

‘Wat noow?’, zaet oma. Ik loup truuk nao die balie en vraog aan det maedje:

‘We wille gaer wat aete maar we hebbe genne bank-app en ózze Rabo-scanner leet in Blièrick’. Det mokkel kiek mich vernietigend aan, schöd met zien blónde krölkes en wies allein maar met un priemend vingerke nao un dónker hukske erges wièd-aaf nao links. Dao zit verborge achter unne hièle alde kassa zón ander maedje. Hèhè, dao kinne we gelökkig bestelle en hièl gewoèn pinne. We kriège zónne electronische ièspuck mei en as dae get wiebele op de taofel, dan kinne we ós aete ophaole. Neet vuùl later zitte twieë oudjes te geneete van eur frietje met mayonaise en un lekkere tas kóffie.

We loupe wiejer en ut liek waal det d’r vuùl minder ape as normaal boète zièn. Maar det vinde weej neet erg, ut geit neet um de kwantiteit maar um de kwaliteit. En niks moèjers as aepkes kièke. Geregeld grièpe we ós smartfoontjes um weer un ander saort aap vas te legge.

‘Die bonobo’s doon ut net as de minse’, probeert opa maar d’r kump gen reactie.

‘Die kièke mekaar aan as se ut doon, neet wie de hundjes achter d’r op’. We loupe door nao ut volgende ape-verblièf en oma zaet:

‘Velt dich niks op?’. Nou ja, d’r velt mich hièl vuùl op maar ik heb gen inkel idee wat oma opvelt. Ik heb nag genne aap zeen stófzuùge of de was zeen ophange.

‘Die groeëtere ape zitte allemaol met de rök op ós aan. Die doon net of ze ós neet wille zeen’. En verdomp, oma haet gelièk, det is zoeë. Ik had al ens geflaote en kös-geluùde met de lippe gemak, maar die vlaegels reagere nerges op.

‘Die doon det ekstra, die weite toch det we ze neet meuge vore. Meschiens dinke ze waal letterlik die kinne mich de rök op’.

Nao un paar oor kómme we weer beej de oètgangk. We hebbe genaote van die geweldige bieëster, die qua geveul zoeë doeën beej ós staon. Ut liek waal femielie-bezeuk, ut zien net kleinkinder. En of d’n duùvel d’r met speult, as we in d’n auto stappe begint ut te majjeme. We zuùje met ós kleindochter oèt gaon aete.

‘Zulle we gewoèn maar wat beej de Chinees haole’, stel ik veur. ‘Det zulle we toch waal binne kinne halde’, dinkend aan vanmorge. We dóchte aan ós kleindochter, wao van we ut sterke vermoede hebbe det ut vanmorge unne doeëdgewoène duchtige kater had. Jao, kleinkinder waere ouk groeët en net wie met ós eige kinder zulle we die op un gegaeve moment mótte loslaote. Allein wannièr?

‘We zièn zoeë wièd’, zaet oma hièl cryptisch as we thoès aankómme. En nao dae Chinees en un blikske beer lig ik kepot muùg lank-oèt op de bank. Ik kièk met un schuùns oug naeve mich en zeen det ik neet allein bin. Mien maedje haet de uigskes toe en ik veul mich inens hièl gelökkig.

Oma en opa nao Apeheul, meschiens waal de allerletste kièr.

Mien aldste zuske

Wie ik gebaore woord in 1947, toen waas mien aldste zuske haos zevetièn jaor. En det waas un hièl groeët verschil in laeftièd. Tuurlik wuùrd det relatief gezeen alsmaar kleinder. Op 17 juli wuùrt ut 90 jaor, ik bin d’r 73. We zièn allebei op-laeftièd en huùre volges Rutte tot de risicogroep. Iddere dónderdigmiddig as-we-maar-effe-kinne zeuke Marijke en ik um op en zitte we un paar oor te klasjenere euver vruùger. Det is ech geweldig, want mien aldste zuske haet ós elders en ós femilie dus ouk zevetièn jaor langer meigemak as ik. En wat ouk belangrièk is, het kin mich vuùl vertelle euver mien ièrste laevesjaore.

Blièkbaar haet ut net zoeë lang met mich gedoedeld wies ut mich kós höffe. Ut is dan ouk neet vraemp det we op mien allerièrste foto same op staon. De foto is gemak in augustus 1947 doeën beej de Lambertuskerk, haos beej ós achter ut hoès. Het waas toen net zevetièn gewaore en ik waas dreej maond, Ós mam had mich un rölke op miene kop gemak en blièkbaar reageerde ik al hièl kevief en keek niejsgierig nao ut veugelke. De foto is gemak door Frans Bartels. Mien zuske zal waarschienlik toch ouk weer neet zoeë lang met mich gedoedeld hebbe, want ik waas met de gebaorte al 11 pónd. Wie ik zes jaor waas, toen woord ózze Sjak gebaore, en det waas un zörgekiendje. Det haet d’r zeker toe geleid det mien aldste zuske vanaaf daen tièd euver mien twieë andere zuskes en mich gemoderd haet. Ut waas op un gegaeve moment zelfs zoeë erg det ze dóchte det ut mien moder waas. Ik heb nag unne tièd probere taege te sputtere van 'Nae, det is mien zuske’. Maar ja wat makde det oèt? Het spróng altièd in veur ós mam en noeits heb ik um huùre klage. En eigelik had un jóngk meuderke ouk waal wat.

Van mien aldste zuske krièg ik dinger te huùre die wièd boète mien herinneringsveld ligge. Van dae kièr det ut met mich veur ut ièrs nao tandarts Rockx meus. Maar wie ik good-en-waal in dae stool zoot met ut muulke wièd aop en dae met det blinkend häökske en zien dieke vingers begós te peutere waas ut veurbeej. Ik schrieuwde alles beejein wie un jóngk verke, houwde en trapde met ermkes en beinkes, waorop dae moèlesmeed taege mien zuske zag:

‘Neem dae maar weer met nao hoès, dao velt gen rich met te schete’. Saoterdigs as ik in de waskuùp gewasse woord, dan deej ós mam det. Maar doordewaeks as ik mich weer ens smaerig had gemak, dan deej mien aldste zuske det ónder de kalde kraan in de paolingstein. En det waas gen pretje, want det had van die lange scherpe naegel. Ouk as we smeis veur Paose kleier meuste koupe, dan ging mien aldste zuske met mich nao de stad. Tuurlik vónd ik det verschrikkelik, want det winkele ging allemaol van miene speultièd aaf op det Lieuweriksveldje. Dus ik waas behuùrlik klierig. Maar daen eine kièr had ut mich belaof det ik un frietje zuuj kriège, as ik mich netjes gedroog. Dae frietkraom loog aan d’n Blièrickse kant van de brök, en veur lekker aete tösse-door had ik hièl vuùl euver. En veur det frietje leet ik mich det aanpasse van bókse en bloesjes hièl gewillig gewaere wie un mak schäöpke. Ut water leep mich in de mónd wie we de brök euver ginge, maar aoh jeij. Potnondedjuu, d’r stónd genne frietkraom mièr, ut had mich beej de puuet gehad. Ik waas waal zoeë knièns, det wilt ge neet weite. En het maar vol halde, det ut det neet wis, det dae frietkraom d’r neet mièr waas. Maak det de kat maar wiès, maar neet mich. Want het mós idderen daag twieë kièr euver die brök nao zien werk. Nou, det haet ut nag jaore mótte aanhuure. Sorry, want noow pas geluif ik det ut det ech neet haet gewete.

Mien zuske is un geweldige vrouw, un biezóndere vrouw. Ut haet zien laeve langk allein maar gezörg en zichzelf weg gecièferd. Wie ut ging trouwe zag ut ein waereldbaan op as technisch teikenaer beej de Nedinsco. Ziene man en ziene zoon stónde noow veurop. Later ware det ózze pap en ós mam. En wie die d’r neet mièr ware noom ut de zörg veur ózze Sjak euver. De letste jaore waas ut d’r daag en nag veur ziene man, mien zwaoger.

Noow is ut allein, maar ut gezin van ziene zoon is d’r altièd veur um. En dök zit ut noow thoès op de bank in ziene vasten hook. Truuk te kièke op un moèi laeve. De alde schoondoeëze kómme op taofel. Ut stapelt zich hoeëg op naeven-um op de bank. Alde foto’s vertelle mièr as unne ieuw ut wel-en-wieje van de femielies Titulaer, Orval, Lucassen en Wijlaars. Vergaelde kranteknipsels verhaole euver de meis biezóndere gebeurtenisse. We zièn oèt ut zelfde holt gesneje. En wie det met broor-en-zuster geit hebbe we ós ouk neet altièd good verstaon. Noow is ut good en gaon Marijke en ik hièl gaer op bezeuk. Ik veul mich bliej, gelökkig en dankbaar det we dit same meuge deile.

Good veur ut-zóg

Ut is juni 1953, ik bin net zes jaor gewaore. Neet alles kin ik mich van daen tièd herinnere, maar mien aldste zuske hölp mich met vuùl details op waeg.

Ós mam die heel hièl vuùl van toetjes. As we nao ut aete aan de pudding of de zwarte proème begóste, keek ze mich schuùns aan en zag dan met unne verlekkerde blik in eur moèie ouge:

‘Dao doon we ut veur hè jóng’. Maar wie ózze Sjakkie pas gebaore waas, toen veel mich op det we hièl dök beerpap krege. Ik zeen ós mam nag in eure schollik staon beej de pan op ut fernuùs in de keuke. Ze schödde melk in det penke, wat sókker d’r beej en un saort mael oèt zón ièzere bleek. Ós mam bleef maar reure met un rièske wies ut haos kaokde. En toen makde ze un fles dónker beer aop en al kloppend en reurend leet ze hièl häöskes die ganse fles beer in det penke kloeke. Ut water leep mich in ut muulke.

‘Waorum kriège we alweer beerpap, mam?’. Ós mam lachde en wis det ik die hièl lekker vónd, dus d’r mós un andere verklaoring veur kómme:

‘Umdet die erg good is veur ut-zóg . . ‘, zag ós mam lachend. Ze trok mich taege eur aan en streek mich euver de wang. Ik goof ut op en ging weer in de kamer op de cocosmat speule met mien vloèjespel. Wat waas det noow weer: ‘ut-zóg’.

Un paar waeke later kwaam mien tante op bezeuk, die had ouk pas un niej kiendje. Ik zoot weer op de grónd met mien vloèjespel en de jónge moders hadden ut euver luiers en baby-aolie. Dao begint inens det niej kiendje van mien tante te blaere.

‘Ao jeej, dae zal waal hónger hebbe’, zag ós mam. Mien tante pak det kiendje oèt de kinderwage, duit euren bloès umhoeëg, höf zón groeëte dieke bors d’r oèt en douwt det kiendje euren tepel in det muulke. Potdomme, det mót ik van doeënderbeej beklotse, de vloèje zeuken ut zich maar effe zelf oèt wie ze in det dekselke kómme.

‘Nou jóng, gangk dich maar efkes boète speule’, zag ós mam.

‘Óch Tuut, laot dae jóng toch’, zag mien tante. Poeh poeh, det waas mich wat, det had ik nag noeits gezeen. Ós mam ging met ózze Sjakkie altièd erges apart zitte zoeë det nemus eur zoog. Maar op die manier ging det dus! Dae kleine zoog duchtig aan die groeëte mem en de modermelk dreef oèt zien muulke. D’r kwame van ièfer van die zweit-dröppelkes ónder zien neuske. Hae makde smekkende geluùdjes en mien tante vaegde wat d’r naeve leep aaf met un dukske en ik betrapde mich d’r op det ut water mich haos oèt de mónd leep. Maar ja, ik dörfde neet te vraoge of ik . . . .

Nao un paar boertjes en wat klöpkes op de rök woord dae kleine weer truuk gelag in de kinderwage.

‘Noow wil se zeker waal wat drinke? Un tas kóffie?’, vroog ós mam aan mien tante.

‘Nou, doot mich maar un fleske dónker beer, det is good veur ut-zóg’, zag mien tante en höfde eur twieë borste oètdagend op. Aha dóch ik, ein-en-ein is twieë. Noow snap ik waorum ós mam zoeë dök beerpap mak de letsten tièd. Waas ik alweer wat slummer gewaore.

Efkes later zote de twieë moders aan ut dónker beer te nippe en ik probeerde weer die kloeët-vloèje in det pókke-dekselke te kriège. Tja, wat meus ik anders? We hadde in daen tièd nag genne spelkómpjoeter, bezwièges unne smartphone!

‘Wie geit ut met dae van dich Tuut’, vroog mien tante. Ós mam keek wat bedreuf en keek met un schuùns oug nao mich. Maar ik deej net of ik van dómbach kwaam.

‘Óch wat zal ik zegge, hae wilt neet good drinke, dae leet maar wat te sabbele. Beej ózze Jan waas det gans anders, dae trok mich good laeg’. Un werm geveul kroop door mien ganse liefke van top wies tieën beej ut huùre van det letste zinke. Ik had dus ouk beej ós mam aan de bors gedrónke. Ut vloèjespel waas inens neet good genóg mièr, d’r mós gebouwd waere aan de toekóms. Baove op mien kamer haolde ik mien blokkedoeës. Un prachtig holtere plat kisje met zón holtere schuùfdekselke. In die doeës zote twieë laoge met van allerhand holtere staefkes, blökskes, baögskes en rundjes. Ut pasde presiès in die doeës. Op un ónmeugelikke plaats tösse de kamer en de keuke zóch ik mich un plaetske op de grónd. Allein zoeë kós ik kamer en keuke in de gate halde. Mien tante waas al weg, ós mam stónd aan ut fernuùs en ik had un moèi bouwwerk gemak. Haos alle steinkes ware gebroek. Dao kump ózze pap thoès van zien werk beej de Nedinsco.

‘Aah Tuut, wat ruuk ut toch weer lekker’, zaet-e en löp metein door nao de gangk um ziene jas op te hange. Maar dao sleip dae ziene jas naeve mien holtere kunswerk en det kin dao neet taege. Ut stort gans inein, wat un élend.

‘Boerelöl’, floep d’r mich zoeë maar oèt.

‘Wat zaes dich dao’, zaet ózze pap.

‘Boerelöl’.

‘Wat mós se dao noow mei Tuut’, zag ózze pap taege ós mam. Maar ik zeen det die zich schoek-schouwerend umdreit nao ut fernuùs en ózze pap löp maar door nao de gangk. Neet lang dao nao zitte we met alleman aan taofel lekker te bikkesemente. D’r waas nag sóndigse-soep veur idderein en dao nao petatte met roeëdmoos en gehakbölkes. En as toetje krege we, wie kin ut ouk anders, beerpap.

‘Tomme Tuut, alweer beerpap?’, zaet ósse pap.

‘Jao wat wilse’, zeg ik, ‘det is good veur ut-zóg’.

Meister Versleijen (1928-2020)

We krege un rouwkaart in de bus, det is altièd schrikke. Ik maak um aope, meister Versleijen is veer daàg nao ziene 92-ste verjäördaag euverleje. Oei, det deej pièn. Det is miene ónderwièzer wao ik de beste herinneringe aan heb euvergehalde. Van 1953 wie 1959 zoot ik op de Aloysiusschoeël, achterein-volgend beej juffrouw Berden en de meisters Beumer, Jacobs, Versleijen, Schlooz en Simons. De bewaarschoeël had ik euvergeslage, ik waas d’r maar einen daàg gewaes. Ós mam had mich smorges gebrach en ut schiènt det ik hièl erg zielig gans allein op un benkske ging zitte. Ós mam vónd det zoeë hertverscheurend det se mich maar weer met nao hoès haet genaome, kóste we nag un jaor langer van-ein geneete. Maar vanaaf 1953 rende ik idderen daag dae waeg op en neer door de Lieuwerikstraot en de Parallelstraot nao schoeël. 

In 1956 kwaam ik in de virde klas beej meister Versleijen. Ut waas un hièle groeëte verzamelklas van de derde en de virde. Meister Versleijen waas unne fijne mins, dae gen lièfstraffe nuùdig had. Want in daen tièd krege we nag waal ens unnen tik op de vingers of unnen drei um de oère. Maar meister Versleijen wis dich aan te spraeke en dan deej se det neet mièr oèt respek. In daen tièd waas d’r ouk gen biezónder ónderwiès. Niks dao van, kinder die wat lestiger kóste lière die krege gewoèn wat extra aandach. Jaerke Thijsse kós moeilik praote en zeiverde altied in zón zakdukske. As weej aan ut werk ware gezatte, kreeg Jaerke wat mièr aandach. En daomei lièrde meister Versleijen mich ónbewus des-se sóms minse wat mièr aandach mós gaeve. En des-se die minse met aeve-vuùl respek mós behandele. Meister Versleijen lièrde ós ouk det de waereld groeëter waas as allein de Lambertusparochie. Ik weit nag good det hae vertelde euver de Hongaarse Opstand taege ut stalinistische bewind. We hónge aan zien lippe. Ik heb ut schoeëlrapport nag ens opgezóch, neet um nao mien punte te kièke. Maar ónderaan staon de handteikeninge van twieë hièl biezóndere minse: ózze pap en meister Versleijen. Twieë leeve en integere minse die mich wiejer hebbe geholpe in mien laeve.

Ut is 1987 en same met Piet Thieuwe greuide ut idee um ein reünie te organisere. We woorte in det jaor 40 en det waas un gojje raeje. We zóchte kóntak met meister Versleijen en dae waas metein enthousias. ‘Zeg maar Sjraar’, zag hae beej de ièrste aafspraok. Maar ut respek veur deze mins heel mich taege. Ik zeen ós nag staon met zien dreeje in de hal van de schoeël. Ze kwame haos allemaol opdrave. ‘Wets dich wae det is? Dae kin ik neet truuk?’, zag ik taege Piet. Maar meister Versleijen leep d’r op aaf, hae kós se nag allemaol. Ut waas unne geweldigen daàg met un biezónder les-oor in de Aloysiusschoeël en ut woort verschrikkelik laat, naat en baeregezellig beej de Witte. Neet lang dao nao woorte Piet en ik benaderd door meister Versleijen: ‘Of we det ouk veur de ganse Aloysiusschoeël én de Mariaschoeël woeje doòn in ut kader van 60 jaor lieëger ónderwiès in de Lambertusparochie?’. Tuurlik deje we met, same met unne heuse werkgroep!

‘Zeg maar Sjraar’, zag hae weer beej de ièrste aafspraok. Maar ik kreeg ut neet euver mien lippe. Ze dóchte un reünie te halde van zón 200 man beej de Witte. Maar ut leep anders, d’r woorte mièr as 1500 kaarte verkóch. Idderein kreeg de bibberatie, maar neet meister Versleijen, Piet Thiewe en ik. De Staay woort aafgeheurd en in 1988 waas de grótste reünie van de Lambertusparochie oeits gehalde.

Twieë jaor geleje, meister Versleijen woort 90 jaor. Piet en ik zóchte um op. Fysiek ging ut neet mièr zoeë good, maar de oètstraling en waerdigheid ware óngebraoke. ‘Zeg maar Sjraar’, zag hae weer. Ut waas de letste kièr det ik um zoog. 

Op de rouwkaart stónd det ik aafschièd kós kómme neme, maar ik heb ut neet kinne opbringe. Ik hald um beej mich wie ik um heb metgemak. En zoeë emus rak se meschiens oèt ut oug, maar noeits mièr oèt ut hert. Danke meister Versleijen det we same kleine stökskes mochte oploupe in ós laeve.

Mien poeske

Van de waek zoog ik un jóngk meuderke wat zeuke tösse de struùk. Un kiendje van nao ik schat anderhalf jaor zoot te trappele in de kinderwage:
‘Fiepieeeee, fiepieeee . . .’, schrieuwde dae kleine of zien laeve d’r van aaf hóng.
‘Wao heb se um laote valle . . .’, vroog ut meuderke totaal euver de roèje en douwde gehäös idder graassprietje aan de kant. Ik meus lache want ik herkinde det van vruùger.

Ik zeen mich nag in de stad van d’n berg aafzeile met de fiets, ózze jóngste veur in ut kindersteulke. Inens strekde hae zich en keek achterum en mörmelde: 
‘Fiepieee . . .’. Ik trapde metein op de truuk-trap-rem want die had se in daen tièd nag.
‘Wao heb se dan dien fiepie laote valle’, vroog ik hièl häöskes want ik wis wat d’r noow ging kómme.
‘Dao’, zag-e, dreide zich in zien steulke en wees un stökske truuk berg-op. Och-de-God-nondedjuu dóch ik maar heel mich in en höfde um oèt zien stulke:
‘Wiès pap maar ens aan wao dien fiepke leet’.
‘Dao’, zag-e en drubelde d’n berg op en wees in de struùk. Ik zat miene fiets met unne trapper taege de stoeprand en leep achter um aan. Potverde-Godverde-nondedjuu dóch ik, ut ièrste wat ik zoog waas unnen dieke houp strónt van zónne tieglikke groeëte kielf.
‘Pap zuùt niks ligge, kóm maar, ut is neet erg, thoès krieg se unne nieje’. Maar det hads dich gedóch, det pakde neet good oèt, hae leep weer un stökske berg-aaf en stook allebei zien hendjes in de lóch.
‘Fiepieeeee, fiepieeee . . .’, schrieuwde miene kleine of zien laeve d’r van aaf hóng. Ik rakde behuùrlik in paniek en ging toch maar zeuke in die struùk tösse de keutels. Noow mót ge waal weite, weej hadde toen van die broène rubbere fopspene oèt eín stök. Beej langer gebroèk woorte die wat kort en plekkerig. Thoès kós se die good truuk vinde want ut leke waal kleine drölkes van un klein hundje. Dao vele die op, maar vind det maar ens heej truuk in dae wir-war van alle maote hóndestrónt variërend in de kleure leech- wies dónkerbroèn. Kledderdaats . . . huùr ik achter mich en zeen det miene fiets um is gesodemieterd en zich zoeë krangs wie meugelik op de straot haet gelag. Det kin d’r nag waal beej. Flot zet ik um weer rech-op en achter mich huùr ik:
‘Fiepieeeee, fiepieeee . . .’, och God, dao zal se ut hebbe. Dink se des se alles haes gehad, dao kump mien vrouw met un gezich op ónwaer d’n berg op geschraveld, met ózzen aldste achterop d’n draeger.
‘Wat is d’r noow weer gebeurd, scheet ens wat op want ik mót nao ut dameskoèr vanaovend’. Ik veul opkómme det dit neet good veur mien hert is.
‘Fiepieeeee, fiepieeee . . .’, rup dae kleine en ik zeuk op mien kneen wiejer tösse de struùk nao zón leechbroèn kutterke in de vorm van un fiepke.
Met: ‘Kin se dien jónge neet baeter in de gater halde’, goèit mien vrouw nag mièr aolie op ut veur. D’n aldste hingk vervaeld achterop d’n draeger en zaet:
‘Maham, ik heb hónger, gaon we nao hoès mam?’. Op det moment zeen en huùr ik efkes niks mièr. D’r knap iets in mich, ut leech geit oèt. Op de grónd ligge inens allein nag maar hónderde ónvindbare fiepkes, ik verlang nao morgevruùg det ik eindelik weer nao mien werk kin. Maar ik mót röstig bliève, anders wuùrt ut van kwaod-nag-erger.
‘Nouw, kump d’r nag wat van?’, zaet mien vrouw.
‘Pahap, ik heb hóngerrrrr . . . ‘, zanik mienen aldste.
‘Fiepieeeee, fiepieeee . . .’, rup dae kleine in un steeds hoeëgere toeën-saort. Ik haol hièl deep aom en pak um op mienen erm. Det menke wet ouk neet baeter, de träönkes rolle euver de wengskes en ik fluuster zachjes in zien uurke:
‘As se stil bis krieg se thoès un ieske van pap’.
‘Ieske . . ?’, en inens is ut stil en efkes later zeile we met veer man wiejer d’n berg aaf truuk nao hoès.
‘Ieskuh . . ieskuh . . ‘, rup emus hièl bliej.

We ware met dae Corona lang neet mièr beej mien aldste zuske op bezeuk gewaes. We hadde det hièl erg gemis. Aafgeloupe zóndig vónde we det ut eindelik maar weer kós. We ware alledreej zoeë bliej wie unne gek det we mekaar weer kóste zeen en spraeke. Marijke ging in de keuke um veur ós kóffie te zette. Mien zuske en ik hadde ut wie smeis euver vruùger. 
‘Taegeswäördig hebbe kinder allemaol zón fiepke in de moel. Dae van mich haet det noeits gehad’, zaet mien zuske.
‘Nouw, die van mich waal, schei mich dao euver oèt’, verzuchde ik.
‘Dich hads wie se jóngk waas un poeske, zón ónuiglik stökske nep-bónt. Dan stook se dienen doèm in ut mundje en streek se det poeske met diene wièsvinger naeve dien neus aaf. En auwieje as se dien poeske kwièt waas, dan waas ut hoès te klein . . . ‘.
Dao loog ik vannach aan te dinke en verdomp, ik kós ut mich weer veur de geis haole. Ik had zón zoor ruùkend reepke bónt det ik um miene wièsvinger dreide. Aafgezoebeld duumke in de moel en maar vaege met det poeske naeve mien neus. En langsaam aan veel se dan vanzelf weer in slaop. 

Noow heb ik det gelökkig neet mièr nuùdig. Ik kièk naeve mich wao Marijke röstig leet te slaope. Ik kroèp lekker taege um aan, slaon unnen erm um mien poeske en val metein weer in slaop.

Niej kleier, alde schoon

As ik örges unne Gods-gruwelikken haekel aan heb, dan is ut aan niej kleier koupe. Mich interesseert ut eigelik ouk neet wat ik mich zelf aandoedel. Lets meuste we örges haer en mien vrouw zaet:
‘Trek dich toch ens wat fleurigs aan, dich altièd met dien dónkere T-shirts!’. Dus ik trok dae kleierkas met taegezin aope, zóch mich un vaal leechgreun polo-shirt oèt, un dónkergreune lang bóks en greune suède schoon met broèn zök. Mièr veurjaor kin haos neet, toch? Hièl gruuëts kóm ik de kamer binne en mien vrouw krieg haos un begaoving:

‘Maar Jan, kièk ens wie se d’r oèt zuùs, det guuëf ut toch neet. Zoeë neem ik dich neet met, ik schaam mich kepot, wat mótte de minse waal neet dinke. Die kièke mich dao op aan! Met die vale plekke op de kneen, die bóks had se al lang mótte weggoèje’. Ik haop det vuùl kaerels zich heej in herkinne, anders veul ik mich nag mièr allein staon.

Vruùger as klein menke had ik det al. Metein oèt schoèl die alde korte bóks aan, det verslete bloesje en die módderlaarze makde ut aaf, heerlijk. As d’r nieje kleier meuste kómme, dan deej mien aldste zuske det waal. Maar sóms meus ik met nao ut dörp en det waas ech un strafexpeditie. Ik waas allein euver te haole as se mich somers un ièske belaofde of swinters un frietje. God, wat had ik dao unnen haekel aan. Meschiens kump det ouk waal door d’n alde van Baerde-Trienekes, Dae leep met zien dieke sigaar door zien zaak en as ut um te lang deurde dan ging dae d’r zich met meuje. Ik weit nag det dae mien niej bóks achter beejein froemelde en zag:
‘Die bóks pas det menke presiès, ut mak um unnen echte kael’. Maar wie hae losleet, veel mich de bóks op de schoon. Sinds daen tièd woel ik allein nag nao de stad, nao C&A.

Wie ik ging werke beej de Pope meus ik van mien eige geld kleier koupe en idderein vónd des se d’r dan netjes op huùrsde te staon. Met loeëd in de schoon ging ik dae zaoterdigmorge met mien fietske nao de stad. Totaal de waeg kwièt leep ik door die ónmeugelikke lange rieje met bókse en jeskes. Ik rakde ech in paniek beej de gedachte det ik die allemaol meus passe. Wie vind ik noow zoeë flot meugelik de gojje, wat zuuj mich ut beste staon, wao mót ik beginne? Ut ings-zweit brik mich oèt. Dao kump un schoeën maedje op mich aaf, ouk det nag!
‘Kin ik óch örges met helpe?’, zag ut en noom mich van baove wies ónder in zich op. 
‘Gaer, ik zeuk twieë lang bókse en un colbaerjeske veur op ut werk. Maar waal gaer bókse die un bietje wièd zitte van dunne stóf want ik heb dieke bein van ut sporte’. Ut leep weg en leet mich staon beej die lange riej met bókse. Efkes later kwaam ut truuk en heel mich un bóks taege miene ziejkant.
‘De lingte is good, pas die maar efkes’. Ut leep veur mich oèt nao de paskamer en ik begós met mien verkleijpertiej. Ik kreeg ut al benauwd wie ik ut gerdienke dichtrok. En wie ik ut gerdiènke weer aope makde, stónd det aardige maedje dao al te kièke. Ik veulde mich wat beschaamp wie ut zien ouge naeve mien bóksepièpe leet gaon: 
‘Geej heb toch un extra lengtemaot nuùdig, wach heej maar efkes’. En inderdaad, de volgende twieë bókse zote mich wie gegaote. Zónder wiejer nao de priès te kièke wis ik ut al: ‘die pak ik allebei’. Hièl bliej schoof ik ut gerdiènke aope en dao stónd mien pasmaedje met un paar colbaerjeskes euver zienen erm:
‘Ik dink det die óch waal good staon’, zag ut en leep weer weg. Ik pasde un gaelbroèn jeske met un beejpassend gaelbroèn zjieletje met un dónkerbroèn ruutje. Ik had ut noow waal gehad en dóch met die twieë bókse en det jeske bin ik veurluipig waal weer oèt d’n brand. Maar mien paspupke is nag neet klaor. Ut beklots mich, froemelt wat aan miene taille-band en zet de schouwerstökke effe rech. Ut mak twieë peskes achteroèt, trek zien móndhukskes wat op en löp weer weg tösse die lange rieje. Dao kump ut weer truuk met twieë euverhaemde en unne kleurige blauwe slieps met un roeëd werkske d’r in. Ut leet dae slieps op ein van die euverhaemde en held zien kreasie taege mien jeske: ‘Dit steit d’r erg moèj beej’, Ik bin gans verkoch en en koup die maar d’r beej. Ik gaef mich gans euver aan mien paspupke, emus aankleie is blièkbaar ouk un vak!
‘Kin ik dich ouk neet d’r beej kriège’, zeg ik taege det maedje. En hièl efkes lach ut en löp met mien aankoupe veur mich oèt nao de kassa. Ut leet mien nieje garderobe op die inpaktaofel en verdwiènt weer tösse die lange rieje. 
‘Bedank hè’, roop ik nag maar ut reageert neet. Saoves gaon ik met mien nieje kleier nao ós thoès. As ik de kamer binne kóm zaet ós mam:
‘Moddómme jóng, wat bis dich sjiek! Noeits gewete des dich zónne gojje smaak hads!' En ik dóch det maedje mót ik in ière halde!

Veur de kómmende jaore bin ónder de panne, as ik kleier nuùdig heb gaon ik nao C&A en zeuk mien eige paspupke. Ut blief waal wat aafstandelik, en det huùrt ouk zoeë, maar ut wet presiès wat mich pas en vind altièd weer wat anders. Wies dae kièr det ik um neet vónd. Ik kós ziene naam neet en meus aan ein van die ander maedjes umschriève wie ut d’r oèt zoog:
‘Aoh nae, det werk heej neet mièr, det is de vurrige maond getrouwd’.
‘Nou, dan steit dae d’r good op veur de res van zien laeve’, zag ik nag maar det maedje begreep mich neet.

Intösse is d’r ein en ander veranderd in mien laeve. Nae, ik heb nag altièd unne verschrikkelikken haekel aan nieje kleier koupe. Ik loup ut leefste ‘casual’. Maar mien Marijke wet presiès wie ut mich gekleid wilt zeèn. Ik hoof neet mièr de deur oèt en maar good ouk. En of geej ut geluif of neet, ik schrièf dit verhäölke met aan de veut broène zök en die zelfde hièle alde aafgetrapde greune suède schoon.

Niej kleier en alde schoon, unne haekel um aan te kómme en ónmeugelik um weg te doon.

Slaopkamer geheime

Ik lig op de rök in bed met mien hendjes ónder miene bums. Ik weit ut nag good, ut is 1953 en euver un paar maond doon ik de ièrste kemuùnie. De slaopkamer van mien zuske en mich leet aan d’n achterkant van de Lieuwerikstraot nummer 13. Op de holtere vloer leet van det kalt riebelig leechgreun zeil, de zuùs presiès wie de planke ligge. Veur de raam hingk un dónkergreune gerdièn. D’r staon twieë einpersoènsbedde op. Ut kop- en vote-eind zien simpel gemak van zón leechblauwe rónde buùze, die un leechgreune plank inklemme. Op unne goodvaerende spiraalbaom leet un harde kepok-matras. Dao kin se lekker op springe wies aan ut plefónd, allein rak dae spiraalbaom dan waal de grónd. En det vinde ze beej ós ónder in de hoèskamer gaar neet leuk. De ónder- en baove-lakes zièn van det pluùzige flanel, net wie ut kösse-euvertrek. Twieë daekes, un blauwe en un gaele, make de bedde oètnuùdigend genóg um in te slaope. Aan ut plefónd hingk un wit porseleine lampe-kepke met un fièn blauw rendje. Tösse de bedde leet un groeët roets-metje en taege de moor un beejzettäöfelke met un zelf-gehaak kledje. As enige sier hingk d’r un print van Jetses aan de moor. We hebbe baove gen water en gen huuske. Op d’n euverloup, ónder de zöldertrap, steit unne pispot zoeëdet we snachs neet nao ónder hove. Geej kint ze waal, zónne umgekièrde witte geëmailleerde Duitse soldaotenhelm met un fièn blauw rendje wao se presiès tösse mós mikke. Met unne duchtige breie rand um op te zitte en un groeët oèr um good te kinne drage. En vergaet óch neet, mien bed steit as-se-binne-kums links ónder de raam taege de moor.

De klokke van de Lambertuskerk luùje, d’n daag begint, ut is smorges vruùg kwart veur zeve. Ik schuùf de gerdièn aan de kant. Wat unne moèje morge, wat un geweldig oètzich. Ónder mich leet ózzen haof dae un bietje taps toelöp nao de Smeliënstraot. Rechs doemp de moor van Rooijakkers op met die moèje moorschildering. Links de mièr bescheide moor van van Beek op nummer 9. Rech veur mich leet de Smeliënboer, un lange lieëge witte boerderiej met ónder langs unne zwarte getèrde rand. Ut ingezakde daak mak ut plaetje veur mich ónvergaetelik. Links daovan in de wei steit un paerd van Frankena. Rechs van de Smeliënboerderiej schiènt un fel gael leech oèt de groeëte glaas-in-loeëd-rame van de kerk. Ik gaon op mien kneen zitte en steun met de ellebäögskes op de vinsterbank. Um mich det allemaol good aan te klotse. Dao kump Sef de Smeliënboer nao boète, dae mót zeker nao ut huuske um te poepe. Oèt de paort beej van Beek kump ein van de jónges op snippenäörtje aangesprint, dae mót dink ik de mis deène. Efkes later zeen ik Roeska kómme, det is ós buurvrouw. Gans in ut zwart met eur tasje ónder d’n erm löp die met eur krómme puùtjes nao de kerk. Beej Rooijakkers geit baove in ut neij-atelier ut leech aan. D’n daag is begós.

Un paar waeke later ligge we saoves weer ens vuùls te vruùg in d’n bóch. Mien zuske en ik zien aan ut kuite wies tot ze det ónder in de hoèskamer zat zièn. Mien aldste zuske wuùrt nao baove gesteurd um ós in ut gareel te kriège. We huùre um ‘doebedoebedoep’ de trap opkómme en weej duike kevieps ónder de lakes. Hèt vluug beej ós de kamer op en ik huùr um net aanzette: ‘Wat mót det heej met óch . . . ‘. Maar det gladde metje op det roebelige schoeën gepoetsde zeil ónderbraeke um. ‘Zjoeppp’, duit ut metje en efkes daonao huùr ik ‘Ploeffff . . ‘. Mien aldste zuske schuut met zien ranke bein ónder mien bed en de res vluug d’r vanzelf achteraan. Ut kin zich nag net vasgrièpe aan de rand van mien bed en kiek mich verschrik rech in de ouge. ‘Stelletje neetnekke, noow is ut ech gedaon of d'r gebeurt wat!’. En ut schravelt zich nuùtelik umhoeëg, veult zich aan ziene baom en weej lache ós kepot op ós kepokmatras.

Mien twieëde zuske det luuës vuùl, zoeë had ut unne kièr ‘Erik of het klein insectenboek’ gelaeze. Saoves aan taofel had ut ós dao euver verteld. Det bukske ging euver unne Erik Pinksterblom dae neet in slaop kós valle. En dae toen hièl klein woort en in un schilderie aan de moor spróng. En dae belaefde toen van alles met allemaol inge bieësjes um zich haer. Nou, en det verhaol leet mich neet mièr los. Saoves loog ik in bed en kós neet slaope, mien ouge woorte getrokke nao die print van Jetses beej ós aan de moor. Maar ik woel det neet en keek umhoeëg nao de lamp aan ut plefónd. Maar steeds woort ik weer getrokke nao die print met allemaol van die hièle akelige bieësjes. Ik dóch: wat gebeurt d’r as die spinkes of die kaevers noow inens aeve groeët ware as mich? Ik trappelde met de bein en pakde met mien hand de rand van ut bed vas. Ut waas net of ik hièl klein woort, ik veulde mich krumpe! Of waas ut net of die bieësjes hièl groeët woorte? Krampachtig klampde ik mich nag vaster aan mien bed wie ik zoog det die bieëster op die print inens begóste te bewaege. Ze strekde eur tengels nao mich oèt. Wie ik de volgende morge wakker woort, waas ik zoeë bliej wie unne gek det ik nag aeve groeët waas as gisteraovend. Ik keek nao die print aan de moor en ik veulde mich inens hièl röstig waere wie ik zoog det die moèje bieësjes doeëdstil ware bliève zitte.

Op unne gojje aovend gaon ik nao bed, ós mam haet un ièzere kroèk tösse de lakes gelag. Netjes toegeknup in unne katoène luier. Ut bedje is lekker werm en ik schuùf de kroèk veurzichtig nao mien vutjes. Ik veel metein in slaop. Inens schrik ik wakker, boète begint ut te ónwaere, ut kump steeds doeënderbeej. Felle lichflitse verleechte de slaopkamer en kort daorop: ‘Pats, kraakkk rómmeldebómmeldebóm . . ‘. Ut hertje klop mich in de kael en mien zuske begint te schrièuwe as-of ut aan un mets hingk. Ós mam kump nao baove, sop ut palmtekske in ut wiejwatersbekske en we waere allebei gesop. Ze geit beej mien zuske op de rand van ut bed zitte en zaet: ‘Bin maar stil maedje, det drief zoeë vanzelf weer euver . . . ‘. Maar ik had ózze pap al ens hure zegge det ónwaer döks baove de Maas blief hange. En volges mich waas det toen ouk. Ik merkde det ós mam ut d’r ouk neet op had. Ik loog volledig gestrek in bed, uigskes wièd aope um genne flits te heuve misse, de hendjes hele stevig de rand van de daekes vas. Ós mam begós te zinge um ós te truùste. En ós mam die kós hièl moèj zinge. Ik had nag noeits unnen ingel huùre zing, maar zoeë mót det óngevièr klinke. Ze zóng dreej liedjes veur ós: ‘Ach vaderlief toe drink niet meer', 'Achter in het stille klooster' en as letste 'Aan de muur van ’t oude kerkhof’. Ik zoog un dieke traon euver eur wang rolle en ik mós slikke zónder det ik wat had um te slikke. Langzaam-aan woort ut boète weer röstig, hièl wièd e-weg rómmelde ut nag wat nao. Ós mam stopde ós in en we vele metein in slaop.

De volgende morge makde de klokke van de Lambertuskerk mich weer wakker. Ik kroop met miene kop ónder de gerdièn door en keek nao boète nao mien eige Blièrickse kièkdoeës. Roeska van beej ós naeve leep  met eur krómme puùtjes nao de kerk. 

Alles waas weer gewoèn maar hièl biezónder as ik dao noow aan dink . . . .