Maasschippers kwame thoès

‘Unne profieët wuùrd in zien eige land neet geïerd’

Dao meus ik woensdig-aovend aan dinke wie ik nao hoès reej. Met steun van Marijke had ik un laezing meuge verzörge in ut Fort Museum. Veur zón dertig man zón twieë oor ut spannende reile en zeile vertelle euver ut meis mobiele beroep van de 15de tot en met de 19de ieuw. Ónder ut met teks begeleide van 90 dia’s heel ik d’r un hièl good geveul aan euver. Ik waas van teveure un bietje zenewechtig, want ut verhaol speulde zich ieuwelank maar un paar hónderd maeter wiejer aaf. As ik door ut raam van ut museum keek, zoog ik in gedachte die sterke vesting Venlo met zien viertieën tores, zien veer stadspaorte, en dae beschermde have achter de kop van Wieërt. Links veur mich loog vruùger die imposante Staay, wao ieuwelang un ‘vleegende brök’ op en neer euver de Maas voor. In gedachte zoog ik die kleine holtere maasschepe veurbeej getrokke waere door de lièndrievers en eur paerd.
De toehuùrders ware zièr geïnteresseerd en we woorte nao aafloup óndergedómpeld in hertelik dank en proficiat. D’r waas ouk nog un Titulaer, we stamde allebei van Levrinze Kuueb aaf. Det mak ut altièd weer apart. Wat mich waal opveel waas, det ik de meiste kós van Facebook en d’r maar verrekkes weinig leeje van de Heemkundekringk ware. Marijke vroog aan mich ónderwaeges:
‘En, bis se ouk tevreeje’. Ik dóch efkes nao en zag:
‘Ik bin óntzettend bliej det ik eindelik euver mien passie in Blierick heb meuge vertelle. Al heb ik mich zelf mótte oètnuuedige, ik heb eindelik un ode kinne bringe en mienen dank kinne oètdrökke aan die mièr as 800 maasschippers die ik allemaol oètgezóch heb. Doeënbeej de alde have van Venlo’.
‘Dan is ut good’, zuchde Marijke.

Maar wie ik de volgenden daag op de bank loog met de puuetjes umhoeëg toen meus ik toch effe truuk dinke aan mien ierste laezing euver de maasschippers. De Stichting Vrijheid Urmond had mich via internet gevónde en vroog of ik un verhaol kós kómme vertelle. Urmond waas veur mich bekind, die van Peemans kwame d’r vanaaf en nog hiel wat mier schippersfemièlies. Ik zuuj mien verhaol halde in de Martinuskerk, opvallend gelaege op un gans ummoorde verhuuegde terp. We ware op tièd gegaon um de apparatuur oèt te teste. Nou, ze stónde ós al op te wachte. Ik kreeg un draodloze dasspeld opgestaoke en un zenderke in de kóntetes. Marijke kreeg un moèj plaetske veur de laptop en unne technicus stelde alles keurig in. Nou, det ging flot, noow hadde we tièd euver! Net wie ik waal zin had in un tas kóffie, kwaam zón vruiwke vraoge of we wat woele drinke!

En dao struimde de kerk kótsvol, minnige pestoèr zuuj d’r bliej met gewaes zièn. Ik telde de steul en kwaam baove de twieë-hónderd. De veurzitter äöpende de beejeinkóms en zat mich in ut zunke. Ik veulde mich inens un bietje unne professor van ut troebele maaswater. De minse klapde al veur ik wat gezag had. Eindelik moch ik d’n altaor beklumme en zoog det d’r achter in de kerk nog zeker vieftig man meuste staon.
Die twiejehónderdvieftig man droge mien verhaol as ut ware euver ut Maaswater en met kiepevel vertelde ik dao in Urmond mien ierste verhaol euver de maasschippers van de 15de wies de 19de ieuw. Ik kreeg un staonde ovatie, um verlaege van te waere. En d’r woord bedank met un envelöpke, un fles wièn en veur Marijke unnen boes bloome. Dao duis se ut neet veur, maar veult waal good. Nao aafloup stónde in un aparte ruumte staontaofels met hepkes en ze kwame rónd met drinkes.

Dao meus ik effe aan truuk dinke, miene kael waas nog geveulig en druueg van det zónder microfoon zörge det idderein dich verstónd in ut Fort Museum. Maar ut klink gek, toch heb ik un baeter geveul euvergehalde aan mien laezing in Blierick. Want dao pasde mien verhaol, mien laezing euver de maasschippers kwaam eindelik thoès. Un paar hónderd maeter van de Staay, op kièk-aafstand taegeneuver Venlo det groeët is gewaore door de maashandel en zien maaschippers. Ze hebbe in de geschiedschrièving vuuls te weinig aandach gekrege. Dae woensdigaovend zat ik det effe rech.
En jao, qua organisatie mót ós Heemkundekring nog ut ein en ander liere. Ze heuve mich neet te paerdskeutele maar ik meus toch dinke aan det gezegde:
‘Unne profieët wuùrd in zien eige land neet geïerd’

Gelök

Ut is maar ’n wäördje van vièf letters! As we aan de minse vraoge wat ze later wille waere, zegke d’r vuùl: gelökkig! As we elders vraoge wat ze eur kinder later ut meiste gunne, zegke ze hièl döks: gelök!. Maar as we ze vraoge wat gelök noow eigelik is, dan kriegs se hièl vuùl verschillende antwaorde. De umschrievinge klinke smeis wat zweverig, wollig en óngrièpbaar. Gelök kin veur idderein weer iets anders zièn. Ut is dök wie die vlinders in d’n boèk, we wille ze veur altièd vange maar ze vlege toch weer de wieje waereld in. Um unne flauwe mop kinne we schatere van ut lache. As we ut euver gelök hebbe dan tovere we unne breije glimlach op ós smoelwerk. Zegk ut maar, ik kin óch allein maar probere te vertelle wie ik gelök ervaar.

Veur mich is gelök un ónverwachs geveul as mich iets goòds euverkùmp. Wie krampachtig se ouk ut gelök probeers vas te halde, det zal dich noeits lökke. En doot maar gen poginge um ut gelök te vange, want ouk det zal neet lökke. Dan houws se duchtig op unnen aos. Sóms lök ut um gelök te deile met minse um dich haer. As mich un gelöksmoment euverkump dan bin ik stil en probeer det geveul op te slaon. Dan lök ut mich ouk um ut later op te schriève en dan veul ik ut weer un bietje truuk. Die momente van gelök met dien mam en pap, met mien breurke Sjakkie, mien allerleefste vrouw, mien kinder en mien kleinkinder. Ge zult de meiste waal herkinne. Maar ouk die persuùnlike gelöksmomente ware d’r gelökkig genóg. Zoeë herinner ik mich wie d’n daàg van gister wie ik veur ut iers viertig maeter goèjde met miene slingerkogel. Al un jaor lank zoot ik d’r taegen aan te hikke, maar ut woel maar neet lökke. Wies op unne gewoeëne aovendwedstrièd in Eindhoven, ut waas neet ens good waer. Ik waas allein gegaon, want ik deej toch maar mei met kogelslingere en gewichwerpen en ik woel metein daonao op hoès aan. Ut inwerpe veel wat taege, dus ik dóch ut wuùrd weer 38 of 39 maeter. Ik sleip dae kogel achter mich aan en stap in de rink. Ik rech miene rök, drei dreej kièr rónd en gaef dae kogel fluitend zien vreejheid. Ut ging eigelik wie am schnürchen. Ik loup de werpkoèj oèt en huùr det vrouwelik jurylid achter mich zegke: 40 maeter 41! Ik drei mich um en controleer of ze det waal good gemaete had en jaowaal, eindelik had ik dae lang gehaopte en neet verwachde aafstand gehaold. Ik vloog det jurylid om de nek en knoevelde eur haos fièn. Die keek mich aan wie un kis wortele en ik kós allein nog gauw sorry zegke. Ik ging mich zitte op mien steulke en sloot mien ouge. Ut waas gelök en ik veulde det gelök inens binne kómme. Ut leek waal of alle porieje in mien lièf aope ginge staon veur allein maar moèje gedachtes, gebeurtenisse en ervaringe. En noow waer ik zelf ouk un bietje wollig: un werm geveul van zalige rös en innerlikke vrede euverveel mich. Maar ut waas weer flot weg wie miene sportmaat mich hard op de schouwer sloog en zag: ‘Proficiat alde reus’.

Maar blièkbaar werk ut beej mich zoeë det ut letste gelöksgeveul ouk ut doeënste beej mich blief. En det waas iergister, maar eigelik mót ik iets ierder beginne. Sinds unne maond of tieën heb ik reuma met pseudo-jicht. In daen tièd heb ik altièd pièn aan sómmige gewrichte en sóms peste alle gewrichte mich tegelièkertièd. Det zièn dan daàg of waeke det ik verrek van de pièn, neet wièd kan loupe en zelfs staon kin ik neet lang. Snachs kin ik neet slaope en ligk ik met de rök op de bank in de kamer met un paar kösses ónder de kneen. Ik ligk mich dan zelf te truueste met de gedachte det d’r hièl vuùl minse zièn die d’r vuùl slechter aan toe zièn wie ik. En det ik toch al 75 jaor met un gojje gezóndheid heb róndgekraos. Maar vurrige waek waas ut hièl erg. Ik had ouk nog oètslag op mien ganse lièf gekrege, ik zoog d’r oèt wie unne euverjäörige krintemik, allemaol roèje böltjes en blauwe plekskes. Dus had ik kóntak gezóch met de reumatoloog of ik de medisièn móch verhuuege. Maar niks daovan, ik meus iers blood prikke en iergister had ik un aafspraok. Tuurlik had ik weer te hoeëge óntstaekingswaerdes en meus ik door die roèje óntstaoke böltjes stoppe met ein van die dreej saorte pilkes. Ze haolde d’r nog unne twieëde reumatoloog beej en same beslote ze tot unne stoeëtkuur prednison. En met 120 milligram in mienen bats en twieë nieje aafspaoke schravelde ik same met mien vrouw op hoès aan veur de kóffie.

De nach daorop woort ik wakker um te piese en verdomp, ik kwaam mekkelik oèt bed en die gemeine pièn in mien häöpe waas un stök minder. En ik had good door kinne slaope. Ik veulde mich inens un stök baeter en gelökkiger. Truuk in bed kroop ik lekker taege mien vrouw aan. Louis van Gaal zuuj zegke: laepelke-laepelke. Maar veur ós is det gewoeën de meis populaire knoèvelhalding, same op de ziej. Ik sloog miene rechtererm um mien vrouw en zuchde hièl deep. Mien vrouw drökde zich wat mièr taege mich aan en efkes later begós ut hiel zachjes te snörke. Same hadde we ut zwaor gehad de aafgeloupen tièd. En noow loog mien vrouw in mien erm te spinne en beej mich struimde ut gelök nao binne. Ik veulde un traon euver mien wang maar ik dörfde mich neet te verreure. Dit gelök moch ik absoluut neet versteure en bleef doeëdstil ligke.
Zoeë veel ik weer gelökkig in slaop en heb ik smorges beej de ierste bótterham ós gelök gedeild.