vrijdag 16 september 2022

d'n Bliksemboum

'As ut bliksemp mós se flot make des se thoès kumps. En as det neet kins mós se dich hièl kedoek halde, op dien huukskes gaon zitte, maar noeits ónder unnem boum gaon schuùle’, zag ós mam altièd. Ós Mieke det bliksemde ouk waal ens, maar det waas as zienen ónderrok ónder zien kledje oèt kwaam. Dao heufde we neet veur nao hoès. Maar ós mam bedoelde heej toch ech ut blikseme beej ónwaer. En blikseme det kós ut behuùrlik in Blièrick. As we saoves in bed loge en ut begós duchtig te rómmele, dan kwaam ós mam beej os op d’n bedrand zitte. Ze zóng dan van die alde liedjes um ós röstig te halde. Volges mich waas ós mam ouk un bietje bang veur ut ónwaer. Want same krope we inein van de schrik beej idderen dónderslaag. ‘Oei, det waas doeënbeej!’. We telde same den tièd tösse ut waerleechte en ut dóndere, want beej idderen tel waas ut ónwaer dreej hónderd maeter wiejer weg. En as weej dóchte det ut eindelik euver getrokke waas, zag ós mam: ‘Effe wachte, de Maas helt ut ónwaer taege, zoe-dalik kump ut weer truuk’. En verdomp, det waas ouk smeis zoeë. De flitse woorte weer feller en dan flot der achter aan kraaaak . . . boemmm . . . bómmerdebóm.

Zoeë zoot ik ens as klein menke beej ózze pap veur op de stang, we ware ónderwaeges van de Lieuwerikstraot nao de Wassum. Ut waas in de verbaojen tièd met visse en dan ging ózze pap dökker met ózzen alde mik de karpers vore in de Wassum. Op ut ind van de Sint Josephstraot meuste we rechsaaf op d’n alde Bokenderwaeg. En dan beej unne hièlen alden boum sloge we un zandwaegske rechsop richting Wassum. Det waas unne hièlen dieke rare knoestigen boum van zón dreej maeter hoeëg. Hae zoog d’r neet oèt, hae stónd wat scheif met van die grillige deepe spaore op de stam. Verschandeliseerd door ziene laeftièd stónd hae hièl einzaam en verwrónge te koekeloere in ut boere landschap. Zoe-örges halverwaege Blièrick en d’n Bokend. Wie we doeënderbeej kwame zoog ik det hae gans gesplete en oèterein gerete waas en aan d’n binnekant gans zwart gebläökerd.

Ik kós mien uigskes neet aafhalde van dae biezónderen boum. Indrökwekkend van lillikheid.
‘Kiek rech veur dich oèt en rièt neet zoeë aan mien stuur’, zag ózze pap.
‘Sorrie pap, maar wat is det veur unnen boum’, zag ik.
‘Det is den bliksemboum, unne ieuwen alde knoetwiej. Dao is al verschillende kière d’n bliksem ingeslage, maar dae is neet kepot te kriège. Idders kièr sleit-e weer oèt’.

Det waas d’n allerièrste kièr det ik mich besefde wie sterk maar ouk kwetsbaar de natuur is. Vanaaf det moment heb ik groeët respek veur alles wat de elemènte wet te trotsere. Veur un paar jaor truuk begóste we met ut verzamele van alde toponieme in Blièrick. Ge weit waal, det zièn name die ze vruùger in Blièrick gove aan stókskes grónd en aan biezóndere plekke. En toen dook inens d’n bliksemboum ouk weer op in de alde beuk. Ik dóch metein aan miene pap en de häörkes ginge mich rechop staon op de erm. Gans Blièrick neumde daen boum dus destièds d’n bliksemboum.

Jaomer genóg is hae d’r neet mièr. Ieuwelank wis daen boum storm, ónwaer, oorlog en ellende te waerstaon. Maar neet d’n bouw van de Klingerberg. Te vuùl markante punte in Blièrick zien verdwene ónder ut asfalt en de betón. Veuroètgank neume ze det allewiels. Good um aaf en toe truuk te dinke en stil te staon wie ut vruùger waas. Wie Blièrick opheel beej de Niejborgstraot en ózze pap wis det we beej d’n bliksemboum meuste aafslaon um beej de Wassum te kómme.  

maandag 5 september 2022

De Hoverhof in Hout-Blerick (1684)

Aan de Hoverhofweg 43A  in Hout-Blerick lag de vroegere boerderij Hoverhof, die er zeker reeds lag in de 14de eeuw. Er is veel over geschreven en gepubliceerd, hier willen we slechts enkele details toevoegen uit eind 17de eeuw.

Landmeter Antonis van Remoortel kreeg in 1684 opdracht de eigendommen van Klooster Mariaweide ('Clooster de Weyde') op te meten en te beschrijven. Het resultaat is een Kaartenboek[1] dat zich in het Regionaal Historisch Centrum Limburg in Maastricht bevindt. Het kaartenboek bevat kaarten van o.a. het klooster Mariaweide in Venlo, de Hoverhof te Blerick, Groot Maris te Helden, Middelhoven te Swalmen, Hagerhof te Venlo; Klerkenhof te Beesel-Rijkel is wel beschreven, maar de kaart ervan is kennelijk nooit ingebonden.

Op de eerste pagina van het boek lezen we: 1684 4 april: Z.P. – Atlas van de goederen van het klooster Maria Weide te Venlo. Anthonis van Remoortel, landmeter geadmitteerd door Z.M. Raad te Brussel, bekent dat hij van de heer Gijlkens, rentmeester van de hertog van Nieuborgh in het land van Ravensteijn, een bedrag van 20 rijksdaalder heeft ontvangen voor het meten en ‘caerteren’ van de goederen van het klooster genaamd ‘De Weyde’ te Venlo.

De nummers op de kaart komen niet altijd overeen met de nummers in de beschrijvingen. Maar het geeft desalniettemin een aardig beeld van de bezittingen van het klooster in 1684 in Hout-Blerick en het belang van de Hoverhof daarin. Hieronder volgt de enigszins verbeterde kaart en aansluitend de beschrijvingen van de grondstukken. Het totaal van het grondbezit was ca.45 ha land en 19 ha weidegrond.

Als een leuke bijvangst zien we in de rechter-benedenhoek de oude Lambertuskerk.


De Hover Hof Bleerick

No.3- item een weyde sijnde bepaelt O[2]- Jan Vervoort Z- ghemeyne heyde W- Gort Willems N- closter erfve (1522)

No.2- item noch een stuck lant oft camp bepaelt O- Pieter van Dael Z- het voorschreven W-des cloosters erfve N- de selve (635)

No.1- item noch een plaetse daer huys ende schuere op staet sijnde bepaelt O- Pieter van Dael Z- des cloosters erfve W- Gort Willems (709)

No. 4- item noch een stuck lant bepaelt (O- )Lenart Willems Z- de straet W- Marie Marcelis N- Windelina Fredrickx (213)

No.5- item noch een stuck lant bepaelt O- eenen wech Z- Windelina Fredrickx W- Hendrick Angels N- Lendert Willems (905)

No.5½- item noch een stuck lant bepaelt O- Gheerars van Dael Z- Lenart van Hoogmoet W- de straet N- Mertinus Smits (131)

N0.6- item noch een stuck lant bepaelt O- eenen velt wegh Z- Lenart janssen W- Ida Peumans N- Gheerart van Dael (108)

No.7- item noch een stuck lant bepaelt O- Hendrick Schonck Z- Pieter Vervoort W- den selven N- Gort Pieters kinderen (142)

No.8- item noch een stuck lant bepaelt O- Jan Mertens Z- Anna van Dael W- de selve N- den velt wegh (559)

No.10- item noch een stuck lant bepaelt O- Wouter Gorts Z- W- Gheerart van den Broeck N- clooster erfve (604)

No.9- item noch een stuck lant bepaelt O-Anna van Dael Z- het voorschreven stuck W- den velt wegh N- Jan Mertens (131)

No.12- item noch een stuck lant bepaelt O- Hendrick van Worst Z- Ida Peumans W- de kinderen Gheerart Lenart Lense N- amiarit (??) (730)

No.11- item noch een stuck lant bepaelt O- Hendrick van Worst Z- Anna in gen Rit W- de selve N- Hendrick Schroyers (434)

No.13- item noch een stuck lant bepaelt O- Anna in gen Rit Z- de kinderen Gheerart Lense W- Margrita Bitsick N- clooster erfve (340)

N0.14- item noch een stuck lant bepaelt O- eenen velt wegh Z- Ida Janssen W- het voorschreven stuck N- Margrita Bitsick (14)

No.15- item noch een stuck lant bepaelt O- Pauls Peumans Z- Hendrick van Hoest W- pastoorije N- Pieter van Dael (119)

No.16 -is noch een stuck lant in offen rit ghelegen bepaelt O-  W- erpraet (??) N- den selven (96)

No.19- item noch een stuck lant bepaelt O- Anna van Dael Z- des clooster erfve W- Belie Lensens N- Aelart van Dael (658)

No.18- item noch een stuck lant bepaelt O- Anna van Dael Z- Hendrick Coopmans W- Jan Bergmans N- het voorschreven stuck (230)

No.20- item noch een stuck lant bepaelt O- Lenart Wellens Z- Lenart Bitsick W- Aelart van Dael N- den selven (166)

No.21½- item noch een stuck lant bepaelt O- Jan de Mulder Z- den wegh W- Pauls Peumans N- Hendrick Coopmans (543)

No.4½- item noch een stuck lant bepaelt O- Hendrik oft Marie Fredrickx Z- eenen velt wegh W- Hendrick van Gorst N- den selven (347)

No.17- item noch een stuck lant bepaelt O- Jan de Mulder de molenbeecke W- Pauls Peumans N- de straet (743)

No.21- item noch een stuck lant bepaelt O- de Maese Z- Pauls Peumans W- den selven N- (350)

No.22[3]- item noch een stuck lant siet weyde bepaelt O- de Maese Z- Aelart van Dael W- en selven N- de beecke (131)

No.4(??)- item noch een weyde sijnde bepaelt O- de Maese Z- Gheerart van Dael W- Wouter in de Oree wey N- Aelaert van Dael (270)

No.23- item noch een weyde bepaelt O- Pieter Symons Z- den selven W- de straet N- Hendrick van Voorst (210)

No.25- item noch een morasachtige bempt sijnde bepaelt O- groot 3 morghen aentrent die water molen (166)

No.26- item noch 3 morghen gheleghen int broeck van Holt Bleerick aentrent het huys van mijnheer de Roy half bosch en half broeck staet te beplanten met elsen

No.27- item noch eenen noch eenen morghen bosch en broeck (tsanne ??) gheleghen tusschen Bree en Holt Bleerick staet te beplanten met elsen

Somma den hof aen lant 52 morgen: 128 roe(den) aen weyden 22 morghen



[1] RHCL Maastricht, Klooster Maria Weide te Venlo 14.D063, inv.nr. 412

[2] De aangegeven windrichtingen zijn afgekort naar O (oost); Z (suyt); W (weest); N (noort)

[3] No.24 op de kaart