dinsdag 28 augustus 2018

Halskortelette

’t Gebeurde in augustus, midde vièftiger jaore, we hebbe groeëte vakansie. ’t Is drök in hoèze Tiètelaer, d’r geit wat hièl biezónders gebeure. We gaon vandaag veur d’n aller-ièrste kièr met de ganse bubs met ‘ne echte auto op paad. Mien zwaoger Joep haet beej ein van de officiere op de kazerne ‘ne Opel meuge liène. En we gaon met ach man nao d’n dierentuin in Rhenen beej Arnhem. Joep haet um blinkend moeëj gepoets, hae glump wie ’n hóndepiemelke met al det chroom. ‘t Duit gewoèn pièn aan de ouge, en de hoedeplank is d’r effe oèt gehaold. Ik loup stier-zenuwechtig van de keuke nao dae moeëjen bak en weer truuk. Ós Tina en ós mam schödde thieë en aanling in literse flesse, en de bóttramme staon al klaor op d’n aanrech in pepeere täötjes. ‘Zal ik die vas nao ózze auto bringe’, vraog ik aan mam. ‘Nae jóng, det geit allemaol beejein in de rete mand. We zièn zoeë klaor’.

Dao kump Joep met twieë kösses aan en zaet taege ós Mieke en mich: ‘Kóm maar, geej meug d’r vas in, achterin d’n kattebak’. De groeëte achterklep ging aop, de twieë kösses woorte links en rechs neergelag en ós Mieke en ik nome ós plaetskes in. Effe later stapde ózze pap met Sjak veurin, ós mam met de twieë aldste zuskes achterin. Joep kroop achter ‘t stuur, starde de moter en vroog: ‘Zitte we allemaol good’. En dao ginge we op waeg met ach man in de Opel, ik zweijde nao idderein in de Lieuwerikstraot. God, det waas wat! De buim naeve de waeg vloge aan ós veurbeej, alle kuuj in de wei klotsde nao ózze auto en ik zweijde nao alles en idderein wat maar bewoog. Wie we ’n stad naderde vroog ózze pap: ‘Zien we d’r haos?’. ‘Nae, det is Numwaege, nag ’n keteerke’, antwaorde Joep.

‘Allemaol doeën beejein bliève’, zag ós mam bezörg wie altièd, wie we veur die groeëte paort van ‘Ouwehands Dierenpark’ stónde. Ózze pap haolde de kaertjes en ós avontuur begós. ‘Wao gaon we ièrs haer?’, vroog ik, maar nemus goof sjoege. Det is good, dóch ik. Dan hald ik die rete mand maar in de smièze en zeuk ’t veur-de-res maar zelf oèt. Mien uigskes zóchte al die moeëje groeëte bieëster, die ik allein van kleine plaetjes kós. Want weej hadde thoès nag genne tillevisie. Vanachter dieke tralies, op aafstand gehalde door ièzere stanketsels en depe grachte veulde ik inens allemaol ouge op mich gerich. En gluif mich, ik vónd ’t op-slaag zielig. We kwame ièrs beej de ape, ózze pap zag taege mich: ‘Kièk Jan, dao zit femilie van dich’. Nou, daomei rakde hae beej mich metein de gooje snaor. Dao zoot ‘ne groeëte leech-broeëne oerang-oetang in ’n hukske taege die dieke tralies aan gedouwd. En ik stónd te kièke op ‘ne maeter aafstand taege ’n dieke ièzere reling. Maar ós ouge vónde mekaar. ‘Aahh jóng’, zag ik hièl zach, en potdomme, hae strekde met aope hand ziene langen erm oèt. En ik aaide ‘m hièl zachjes euver ziene wièsvinger. Ik veulde metein det ’t good waas. Hae trok zien hand truuk, keek effe d’n andere kant oèt, en toen weer nao mich. Hae strekde zienen erm weer oèt, en ik aaide weer zien hand. En det ging waal tièn kièr zoeë. We keke mekaar aan, en ik verbeelde mich ’n traon in die verdretige ouge. Ik veulde ‘ne werme klik met det prachtig bieës, en besloot um ‘m Monkie te neume. ‘Haej Jan, de mós kómme, weej zien al beej de aolifante’, reep mien zuske. Potdomme, heb ik net ‘ne nieje vrind, mót ik weer weggaon. Ik zweijde nag nao Monkie, en dae stook ziene langen erm oèt.

De femilie Tiètelaer stónd beej ‘ne kolossale grièze kammezäöl met ‘ne hièle lange slörf, dae apeneutjes aanpakde euver ’n depe grach. Ik kós net euver det meurke haer kièke en schrók mich wezeloos wie dae slörf dao euverhaer kwaam. Ik keek in zón groeët stopkóntak, det hièl presiès det aolieneutje aanpakde en nao det in verhalding waal erg kleine mundje brach. ‘Wat ‘ne dieke reet’, zag ózze pap, idderein mós d’r met lache. ‘Kin se waal zeen det ’t femilie van óch is’, waogde ik ’t d’r op. Hae kós d’r hertelik met lache, en daen dieke aolifant speurde ónverstoorbaar gewoèn wiejer met ziene lange slörf euver de moor nao ’n volgende aolieneutje. ‘We mótte nao de nièlpaerd, die waere zoeë metein gevoord’, zag Joep en de ganse bubs leep wie makke schäöpkes achter ‘m aan. In ‘ne waterpool zoog ik ’n paar van die grièze nate rotseilendjes driève, met baovenop twieë van die bolle ouge. Ik dóch alweer aan Monkie, want heej waas weinig minselik kóntak van te verwachte. Maar dao kwaam ‘ne dierenoppasser met ‘ne dichte schörker op twieë wiele. Hae makde d’n bak aope en haolde ‘ne ganse witte mik d’r oèt. En potdomme, dao schravelde ein van die eilendjes zich ellendig meujzaam oèt ’t water. Nondejuu, wat waas dae groeët en verschrikkelik diek op veer van die korte puuetjes. En ‘ne machtige kop, dae zwaor aan det dieke lièf hóng. De oppasser zweijde met dae mik en dao richde det nièlpaerd dae kop op en sperde die moel aop. Ónveurstelbaar groeët, as of ze ‘ne euvermaotse dreksbak aope duis. Van binne waas die moel gans raos, met riebelkes taege ’t gehemelte. En veer van die groeëte gael-broeëne heuktand stoke waers umhoeëg. En dae oppasser mikde dae ganse mik in die moel. Daen dreksbak klapde toe, en ging efkes later weer aope. De mik waas al ónderwaeg in det dieke lièf, en de volgende mik woort d’r weer ingemik. D’n hónger waas mich zoeë euver, en zeker wie ik ózze pap naeve mich hoord zegge: ‘Presiès tante Leen’. Weej schaterde ’t oèt, behalve ós mam, die zag hièl stichtend: ‘Piet, det zaes se toch neet . . . ‘.

We lepe weer wiejer en kwame beej de giraffes, en ik waas metein ónder d’n indrök. Gossie, wat ware die verschrikkelik lank, die kós se neet-ens in de ouge kièke. Maar zeej kóste van dao baove waal alles euverzeen. Ze kwame óndanks alles sierlik op mich euver, en ouk ’n bietje verwaand zoeë met die neusgater in de lóch. ‘Die hebbe zónne lange nek gekrege van det ieuwelank blaedjes aete hoeëg in de buim’, zag mien twieëde zuske, det altièd van alles wis. En zoeë stónd de ganse femilie meujzaam met aope moel en pièn in de nek umhoeëg te kièke wie ózze pap weer ens leuk mós zièn: ‘Dao zitte ‘ne hièlen houp halskortelette aan, Tuut’. Idderein meus weer lache. ‘Jao, euver halskortelette gespraoke, haet d’r nag nemus hónger?’, zag ós mam. Neet vuul later zote we gezellig te picknikke met ach man aan ’n holtere taofel. Maar ik dóch aan Monkie, dae zoot gans allein in det bedómpte hökske zielig veur zich oèt te klotse. D’n daag en vuuel prachtige bieëste ginge veurbeej. We lepe d’n dierentuin oèt, en ik móch neet nag-eine-kièr naeve de ape. Maar met ’n kort sprintje mós ik effe nao Monkie, ik kós neet anders. Dae zoot nag steeds presiès ’t zelfde, en strekde met aope hand ziene langen erm nao mich oèt. De ach man wörmde zich weer in d’n Opel en op de truukwaeg heb ik neet vuuel mièr belaef. Zittend in d’n kattebak vele mich de uigskes toe.

’n Paar maond later kreeg ik taege ózze pap ziene zin-in toch ’n leech-broeën poeske. En ik neumde ‘m Monkie.