Wie kump ’t kiendje te heite

Det is smeis de volgende vraog as 't aanstaonde meuderke de hoeëge scholk umhaet. De ièrste vraog waas natuurlik ‘Wuuert ‘t ’n maedje of ’n jungske?’. Taegeswäördig hebbe ze dök van die rare name, en as de bevalling is gewaes dan kómme van die groeëte wat euverdreve borde in de veurtuin te staon. De zals dien dochter Ocean-Leeblue laote heite, of diene zoon Fender-Storm. 

Mien vader en moder hele ut gewoèn beej Jan, en det bevelt mich good. Maar ein dink blief, of ’t noow waal-of-neet geduip wuuert, d’r kump ein groeët fieës met unne heuse paeter unne maeter. Maar waorum eigelik??

Vruueger waas det allemaol gans anders, toen wóste ze pas wat ’t woort beej de gebaorte. En wie ’t niej kiendje kwaam te heite det kós nag twieë kante oèt, maar die twieë paetelders ware waal van teveure bekind. Allein, wae van de twieë woort d’r de naamgaever? Want beej ós in ’t katholieke zuje loog det good vas, kièk maar ens op ’t schema. Tuurlik woorte d’r haejop weer oètzónderinge gemak, zoeë-as in ’t geval det jaomer genóg in det schema minse ware euverleje. Of beej veurbeeld as pap veur de twieëde kièr waas getrouwd, dan kreeg de ièrste dochter oèt ’t twieëde huwelik zien ièrste vrouw as naamgaever. Eigelik schink zón schema klink-klaore wièn, de wis veuraaf wao se aaf-of-aan waas. En beej ’t opmake van unne stamboum is det sóms verdomp gemekkelik. En wao in Blièrick unne Baen, Baan of Urbaan in de femilie veurkump? Die hebbe erges nag iets met ós femilie Tietelaer! 

Waorum die paetelders?

’t Waord maeter kump van ’t latiènse mater (moder), en paeter van ’t latiènse pater (vader). Beej ’t duipe van ’t kiendje zien paeter en maeter neet allein de duipgetuuge, maar ouk de nieje elders in ’t gelouf waorin ’t kiendje wuuert opgenaome. Van de paetelders woort verwach det ze ’n rol ginge speule in de katholieke opvoeding van ’t kind. De maeter (ouk waal gäöl geneump) helt ’t kiendje ten duip, en beej de ièrste kemunie en ’t vormsel zien, naeve pap en mam, de paetelders belangrièkste gaste. De paetelders meuste van de eige of van de zwarte kant femilie zièn, good katholiek en minstes 16 jaor ald. Taegeswäördig trekke ze zich heej niks mièr van aan, sterker nag: 'Wae wet nag det dit vruueger zoeë aafgespraoke waas?’. Vuul zulle eur schouwers ophaole en dinke: ‘Wat unne kwats, wat mót ik dao mei’. Maar vruueger waas de femilieband vuul hechter as noow, en door die paetelders nag ens sterker met-ein vervlochte. Ouk mótte we de paeter en maeter neet verwarre met ’n sókkertante of ‘ne sókkerome. Want det ware smeis óngetrouwde ooms of tantes, die behuuerlik wat moos aan de veut heie, en ouk aaf en toe wat woele laote valle.

Wie ging det beej mich

Op Pinksterzóndaag 25 mei 1947 bin ik gebaore, nao dreej maedjes d’n ièrste zoon van Piet en Tuut Tietelaer. Ik woog 11 pónd schoeën aan d’n haok en zuster Verhoeckx zag taege mien moder: ‘Dae haet al unne stevige rök, dae luuet zich good vaspakke’. Wie dae van Sónnemans huurde det ze unne zoon heie, zag hae taege mien vader: ‘Zoeë zoeë, heb geurrr unne kerrrmisgas gekrrrege, dae waerrrd geurrr neet gauw kwièt’. Miene opa van vaderskant waas d’r neet mièr, maar det mós waal miene naamgaever waere. Ik zuuj as Jean André geduip waere naor allebei mien opa’s, Sjang Tietelaer en Drees Orval. As paetelders ware Ome Sjeng Orval en Tante Mientje Schuts-Tietelaer gevraog. En of det aan mich gelaege haet, ik weit ’t neet. Maar allebei ware krank wie d’r geduip mós waere. Dus kreeg ik twieë nieje paetelders: Ome Michel Tietelaer en Tante Miena Peters-Orval. Beej ’t duipe verrekde pestoër ouk nag ens d’n duipnaam Jean in te schriève. Dus woort ik geduip as Johannes Wilhelmus Michel André, met de name van mien twieë opa’s, en daor tösse-in die van tante Miena en Ome Michel. En as ik zelf had meuge keze, hadde ze ‘t beej Jean André meuge halde, want met veer duipname door ’t laeve te mótte gaon is maar ónnuuedige ballas. Ik heb d'r van gelièrd, want mien eige twieë zeuns hebbe maar twieë duipname met de twieë oma's en opa's as paetelders, en wat ware ze d'r gruuets op!!

Mien paetelders

Aan ’n beejdrage aan mien katholieke opvoeding kin ik mich niks mièr herinnere. Maar ’t ware twieë hiele leve minse, die d’r smeis ware as ik wat te viere had. Ome Michel woeënde toen met zien groeëte leefde Mieke (Thiessen) in die broeëne noeëdwoeëninge op d’n Horsterwaeg. Op de wal van ’t alde fort, met d’n haof taege de kazerne aan. Ik leep d’r waal ens haer, en ik waas altièd welkóm. Ze hadde zelf gen kinder en tante Mieke waas kepot van kinder. Die had hièl erg reumetiek, en zoot aan de taofel hièl hendig sigretjes te rolle oèt zónne veerkentige pak sjek. Ome Michel waas unne flapdrol met ’n hièl klein hertje. Dae makde dök eige (schunnige) tekste op liedjes en dan zag tante Mieke: ‘Nouw Mies, d’r zitte doève op 't daak’. En dan schaterde hae van ’t lache. Meschien heb ik det waal van um!?

Tante Miena die woeënde in Tegele in ’t roeëd dörp. Op de Julianastraot op d’n hook, ze keek zoeë ’t veld in richting Venlo. Dao moch ik waal ens bliève slaope, det waas ’n hièle leve vrouw en leek ’n bietje op ós mam. Ze streek mich dök door mien stroeëblónde häörkes en trok mich taege eur aan. Zeej waas al jóngk witvrouw en ouk nag ens unne zoon verlaore wie dae pas dreej maond beej de marine waas. Ós mam zag waal ens hièl dreuvig 't guuef niks ergers as dien kind te mótte verlere', en dan kwame d'r dieke traone. Achter in ’t scheurke heel tante Miena ’n eige verke. Ik weit nag det ik met eur in de bös kastanjels ging rape, net euver de grens in Kaldekerke. Die ware veur det verke, ‘det guuef unne lekkere sjmaak aan ’t vleis’, zag ze dan.

Ome Michel en tante Miena ware los van-ein miene pap-twieë en mam-twieë, al heie ze niks met mekaar. Nou ja, niks? Ze heie mich, ik heb altièd unne biezóndere band met eur gehad, en ouk ’n träönke gelaote wie ze d’r neet mièr ware.

Paetelders, ze lièke taegeswäördig steeds mièr op sókkerelders. Maar mich brachte ze van beids kante doeënder beej de femilies Tietelaer en Orval. Allein jaomer det ik det achteraaf pas good besefde.

Bedank tante Miena, bedank ome Michel.