vrijdag 1 november 2024

Hellowièn

Ik snap d’r gen juuj van! Ik had d’r nog noeits van gehuùrd en inens waas ut d’r: Hellowièn. Bin us effe gaon neuze op internet en heb ein en ander gevónde. Ut haet unne lange waeg mótte aaflegge en de kómmersie haet dae waeg wat geplaveid. Wie gewuuenlik is ut kómme euverweije oèt Amerika met van die dieke oranje pompoene met die kerskes d’r in. Det zoog d’r nog waal vrintelik oèt. Maar eigelik is ut ein neet-christelik fieës van mier as twieë doèzend jaor ald. De Kelte in Ierland die wiste waal wie se un fieësje meus bouwe. De naam kump van All Hallows Eve (Allerheilige aovend) en markeerde veur de Kelte de euvergank van de leechte nao de dónkere helf van ut jaor. Ut is d’n daag det de zón eur lieëgste punt bereik. Ut woord gevierd met vuùl knetterend veur, geis verruimend beer en vraemde rituele. De huùs woorte griezelig versierd en met zich te verkleije en inge maskes op te zette haopde ze de kwaoje geister te verjage. In Amerika kwame dao kilo’s sloek beej veur kinder die naeve de deur kwame. En vanaaf de jaore tachetig is ut ouk Blierick binne geslaope. En ierlik gezag vind ik ut maar niks. Sintermerte wuùrt idder jaor wat minder gevierd, Zwarte Piet is al nao de ieuwige jachvelder verbanne en Sinterklaos duit nog wat zielig mei op d’n achtergrónd veur Kersmis. En van det alles zièn ós kinder en kleinkinder de dupe. Wat hebbe weej vruùger toch mazzel gehad (vind ik).

Vraog d’n ierste d’n beste wao Hellowièn vanaaf kump of wat ze dao mei viere. Ze zulle ut neet weite. En wae gluif d’r nog in ut verjage van kwaoje geister?? Jao, Zwarte Piet dao wille ze waal vanaaf!
Veur mich waas Sintermerte ut fieës van same deile, en dao mótte de middestanders gaar niks van hebbe. Sintermerte deilde ziene mantel met unne erme sloeber. Kinder ginge met un lampiejunke naeve de deur en de minse deilde snuupkes oet. Weej ginge in unne groeëte optoch met det lampiejunke nao d’n troshoup en d’r woorte appels oètgedeild. En we zónge al waeke van teveure:
Sintermertes veugelke, haet ein roeëd wit keugelke.
Haet ein blauw stertje, van je hoepsa Sinter Merte.
Vandaag is 't Sinter Merte, morge is ‘t Sinter Krökke.
Dan kòmme die gooje herte, die hadde zo gaer ein stökske.
Hauw maar op ut körrefke, Sinter Mertes körrefke.
Holt – holt – holt en 's winters is 't kald.
Hoera, hoera, waat hebbe de boere ein laeve,
Hoera, hoera, waat hebbe de boere ein pret.
En . . . Mieke de Woep zoot op de stoep, en leet d’r eine vleege.
Mieke de Woep zoot op de stoep, en leet d’r eine gaon.
Hoera, hoera, waat hebbe de boere ‘n laeve, hoera, hoera, waat hebbe de boere un lol.
Sinter Merte kan neet kómme, want dae haet eine krómme poeët.
En daor mótte weej veur baeije, anders geit Sinter Merte doeëd.
Hoera, hoera, waat hebbe de boere ‘n laeve, hoera, hoera, waat hebbe de boere un lol.

Ge begrièp ut al, allemaol niks veur de kónsumpsie-maatschappiej. Niks deile, gekoch mót d’r waere, geld oèt de tes kloppe. En ik druim wiejer van veurke staoke en wierikse van vruùger beej ós op ut Lieuweriksveldje.
Strakkes kump Sinterklaos, dae ouk steeds mier in zien langk wit haemp steit. Want vanaaf november zeen we euveral in de winkels al de kersversiering verschiène. In de speulgood-winkels hingk unne verlaore Sinterklaos aan un tuiwke zoe-det hae mekkelik weggehaold kin waere nao zes december.

Maar de Hellowièn mótte we ut doon met akelige doeëdsköp, groeëte spinnewebbe, aafgehakde erm en bein, vuùl blood, doeëdskiste, half aope gezichter, zómbies en andere inge griezels. Kin mich neet veurstelle det ós kinder en kleinkinder det leuk vinde. Laot staon begrièpe. Waorum doon weej dan dao aan mei? Ik doon neet mei en mót d’r niks van weite.
Gaef mich maar Sintermertesveugelke, Sinterklaos kapoentje en dan die veer waeke advent nao det gezellige Kersfieës. Met vuul greun, vuul kerskes, vuul lempkes en vuul gezelligheid die we deile met minse um ós haer die we leef hebbe.