’t Gebeurde in
Blièrick, hièl lang geleje, mièr as 340 jaor truuk. Um presiès te zièn op 27 jannewari
1678. D’r weijt unne gemeine ièskalde vièze vliemscherpe wind door Blièrick. De
twieë schepene Wullem Jaocobs en Lennert Verboeckhorst zièn door Johan Bertram
van Laer, hièr van Blièrick, nao pestoèr gesteurd met un vervaelende baodschap.
De vrouw van d’n hièr is gestorve en noow wilt dae det zeej as adelikke dame
begrave wuuerd baove op ut koèr in ós alde Lambertuskerk.
Met de
slappe heud deep euver de oère getrokke en de grauwe jes good toe loupe ze met
knikkende kneèn euver de Baovestraot nao de pastorie, en trekke met taegezin
aan de bel beej pestoèr Pontanus. Pestoèr duit aope en de twieë schaemele
schepene vraoge netjes um móndelinge permissie of hae astebleef de vrouw van Johan Bertram
van Laer op ut koèr wilt begrave. Maar pestoèr is hièl alert en zaet op zien
Bels: ‘gaet gij luyden af, van
zegs-woorden komen veel leugens van’. Maar die twieë schepene laote zich
neet aafschepe en pestoèr belaof oètintelik det hae ut waal op pepeer zal
zette, en goeëjt de deur weer in ‘t gaat. Boète in d’n ozel wachte de twieë
schepene veur Jan Doedel op antwaord. Ze verrekke van de kelt, ze gaeve 't op. Met de stert tösse de bein mótte ze truuk
door d’n ozel naor d’n Hièrshaof in d’n Bokend. Blièkbaar tuuënt pestoèr aeve
vuuel respek veur ein adelikke dame as veur un ‘particulier persoèn’ of un simpele boerin. Ik meug det waal. Maar
det guuëf kwaod blood en zet de verhaldinge in Blièrick op scherp. In opdrach van Johan Bertram van Laer schrief sikkretaris
Driek Ingenrièt unne kwaoje breef naor d’n abt van Averbode .
Effe iets
euver de euverleje adelikke dame
Det waas
Alexandrina van Stockem, de zuster van de vurrige hièr van Blièrick, zeej waas maar 39 jaor gewaore en had same met Johan Bertram van Laer maar leefs 11 kinder
gekrege. Van die 11 kinder woorte d’r oètintelik maar vièf volwasse, twieë
zeuns en dreej döchter. De zeuns woorte allebei kapitein in ut leger van de
Staten Generaal. Nog gen jaor geleje waas de broor van Alexandrina gestorve, en
de Hièrlikheid Blièrick waas toen euver gegaon naor eure man, Johan Bertram van
Laer, kapitein in ut Spaanse leger. Dae broor van Alexandrina dae hoot Jan Adam
van Hasselholt, alias van Stockem. Dae had in 1674 de Hièrlikheid Blièrick
gekoch van keuning Karel II van Spanje. Op 11 mei 1674 woorte de schepene en de pestoèr van Blièrick
óntbaoje in Remund, um getuge te zien van ‘t ‘wettig’ in bezit kriège door deze Jan Adam. Dreej daag later woord
hae met vuuel ‘égards’ ingehuldig in
de alde Lambertuskerk, en det ging d’r poepsjiek aan toe. De schepene in de
beste kleier, de schötterie met gewaer veurop en ’n aantal ingezaetene van Blièrick
begove zich in optoch nao d’n Hièrshaof, en van dao oèt in plechtige stoet naor
de kerk. Dao aangekómme, woort Johannes Adamus as tièdelikke hièr welkóm
geheite en toegelaote op zien ièreplaats op t koèr naeve ’t Allerheiligste.
Lang haet-e d’r neet van kinne geneete, want dreej jaor later in 1677 ging hae de
pièp oèt.
Truuk nao
pestoèr
Maar wat
dóch daen Belze pestoèr waal neet det zien vrouw neet in de kerk begrave moch
waere! Hae waas toch d’n hièr van Blièrick? Dus leet hae door de schepenbank op
hoeëg puuët unne breef schriève naor Averbode. Hae zuuj dae Pontanus waal
kriège. Maar potverdomme, hae houwde op unne aos, want abt Servatius Vaes goof
pestoèr groeët gelièk. Sterker noch, hae teikende nog ens moeij oèt wie de
plaatse op ut koèr van de Lambertuskerk van aldshaer ware toegeweze, kièk maar
ens op ‘t plaetje. Hae zat d’r nog ens duuedelik beej det ein graàf op ut koèr
allein beschikbaar waas veur pestoèrs en hière van Blièrick. En de zitplaatse
op ’t koèr um d’n altaar ware bestump veur d’n hièr van Blièrick en wiejer veur
de mannelikke adel, pestoèr, kaplaons en de köster. En det woord ouk nog ens
bevestig door Reginaldus Cools, d’n bisschop van Remund. Johan Bertram van Laer
meus zich dao naor schikke, zoeë neet dan woord um ouk-nog-ens de toegang tot
ut koèr geweigerd. Maar d’n toeën waas gezatte. Ut kwaam tösse pestoèr Pontanus
en d’n hièr van Blièrick neet mièr good.
’t Zoot um
viès taege
Wie in
1679 ouk nog ens d’n Hièrshaof aafbörde,
zoog Johan Bertram zien ganse bezit letterlik in rouk opgaon. Met steun van
zien femilie en umdet zien vièf kinder veurluipig aafzoge van eur erfdeil, kós
hae de zooi weer opbouwe. In 1680 hertrouwde Johan Bertram met Anna Maria
Schutmaete, maar det deurde maar veer jaor, in maart 1684 woord de scheiding
oètgespraoke. Dus ut zoot um allemaol viès taege in Blièrick. Op 15 mei 1702
waas de begrafenis van Johan Bertram van Laer, 70 jaor ald. Ziene aldste zoon
Otto Henricus volgde um op as halve hièr van Blièrick.
’n Ónbekind
graaf
In 1948
woort beej opgravinge ’n graaf gevónde, gelaege taege de boètemoor van ’t
aldste rechte koèr van de alde Lambertuskerk. ’t Waas aangelag in de ruumte tösse de alde en de nieje
moor van’t koèr, en stamde oèt d’n tièd van veur d’n bouw van ’t letste mergelkoèr. Aan de
noordkant waas ’t graaf iets beschadig, maar veur de res intak met aan de kopse kant
‘ne groeëte sloètstein van 85 beej 50 beej 10 centimaeter. ’t Graaf had genne vaste
baom, en d’r loog ’n óngestoord kómpleet skelet in. Maar noow is de groeëte
vraog: Wae leet d’r in det graaf?
Meschiens waal ‘ne hièr van Blièrick, of is 't toch ‘ne pestoèr. ’t Zal toch neet Alexandrina
zien, want die moch neet in de kerk waere begrave? En eigelik liek mich dit ’n schitterend compromiej.
Net boète de kerk, maar waal hièl doeën beej de ièreplaats van eure mins op ’t koèr.
Dich taege
de kerkmoor, net neet d'r in, maar doeënder beej det guuëf ‘t neet. Jaomer genóg zulle we ut noeëts weite, maar de
gedachte det ’t Alexandrina van Stockem is, vind ik waal ein hièl moeij heppie-end van ‘n treurige ‘lovestory’.
’t Gebeurde allemaol 340
jaor geleje in Blièrick.
(oèt: de alde Lambertuskerk; te koup veur €10
beej de Bruna)
