Unne pallesaot

Emus dae wat ónbeholpe euverkump neume ze ouk waal unne pallesaot. Unne lange slungel, un stiève herk of unne typische einzelgenger wuùrt ouk waal zoeë umschreve. Maar unne pallesaot is ouk unne paol van un holtere umheining. En eigelik is det allemaol van toepassing op miene ome Aatje, dae veer jaor alder waas as ózze pap. Gerardus Jacobus Hubertus Titulaer is gebaore op maondaàg 25 januari 1905 en gestorve op woensdig 11 mièrt 1981. Hae hoot Sjraar maar idderein neumde um Aatje, waorum det wet nemus. Hae greuide op beej zien pap en mam in de Broekstraot, op de plek wao noow Pepijnstraot 149 is. Aatje is noeits verleef (?), verloof of getrouwd gewaes en wie ze in 1944 oètgebómbardeerd woorte, trok hae un straot wiejer in beej mien elders in de Lieuwerikstraot 13. As jónge jóng werkde hae veur d’n oorlog beej eine slegter en nao d’n oorlog beej ein verzinkerie naeve de Pope. Hae verplaatsde zich op ziene Solex en det waas ut eigelik. Vuùl mièr velt d’r neet euver um te vertelle, ik heb lang mótte zeuke um un paar vage foto's te vinde.

Ut is ech zeuke nao mièr details, maar ik heb mien bes gedaon met hölp van mien zuske. Aatje waas unne lange slungel met krölkes in de haor. Zien te lange erm hónge naeve zien lièf en zien groeëte hand hele absoluut neet van wappere. Hae lachde haos noeits en hae sprook allein zoeë min meugelik as se um wat vroge.

Same met mien oma, ome Michel, Ome Chris en tante Mientje brach hae in 1944 ut aantal bewoeëners van de Lieuwerikstraot 13 op nege persoeëne. Hae haet zón dreej jaor beej ós in hoès gewoènd en det bleef neet ónbemerk. Hae bleek namelik aope TBC te hebbe en stook mien aldste zuske aan, det haet hièl lang in bed mótte ligge. Maar wie ze dóchte det ut eindelik euver waas kwaam ut weer truuk. ‘Wat is det toch beej óch thoès’, zag d’n dokter en leet idderein in hoès ónderzeuke. Maar Aatje verrekde um te gaon, waarschienlik veulde hae natigheid. Ze hebben um gedwónge um zich te laote ónderzeuke en toen bleek hae aope TBC te hebbe, hae had al un gaat in zien lónge. Hae waas d’r net oppe tièd beej. Toen waas ut meinens en woort Aatje ’n paar jaor opgenaome in Häör in ut Sanatorium. En wie hae truuk kwaam moch hae d’r van ós mam neet mièr in. En neet allein vanwaege die TBC.
Ós mam haet zich in die jaore kepot gewerk veur die nege man. Oma waas dementerend en mien aldste zuske waas krank. Ózze pap schelde idderen aovend nao zien werk unnen eimer petatte en smaondigs deej hae saoves de was. Wat waas hae gruuëts as de vrouwe in de buurt stuutde euver zien praoper weske die wapperde op ut Lieuweriksveldje. De andere stoke ouk waal de hand oèt de mouwe maar Aatje zoot de gansen daag achter taege de moor op un benkske zien kloeëte te schore. Op unne kièr, ós mam waas in verwachting van ós Mieke en zeulde met euren dieken boèk de matte nao boète. Wie ze aan Aatje vroog um eur effe te helpe kreeg ze as antwaord: ‘Ik dink d'r neet aan, de kins mich verrekke . . .’.

Wie hae truuk kwaam oèt Häör begós ouk ziene trektoch naeve verschillende adresse, noeits van-ze-laeve haet hae ein eige thoès gehad. Dan weer un paar jaor beej ome Michel en tante Mieke in de noeëdwoeëning op d’n Horsterwaeg taege de kazerne. Dan beej ome Chris en tante Door in de stad. Wie ik um lièrde kinne woeënde hae in beej ome Baen en tante Truus in ut Tuindorp. Wie ze um dao muùg ware ging hae in de kos beej un vrouw die ze de Siezewiet neumde. Volges mich is hae dao ut langste gewaes. De letste jaore, hae had toen blaoskanker, woeënde hae beej zien enigste zuske, tante Mientje en ome Hans.

In mien jeugjaore kwaam hae hièl döks saoves beej ós op bezeuk. Hae zoot dan altièd met ózze pap te klasjenere, sigretjes te fiempe en kóffie te leute. Wat ik mich herinner hadde die twieë vuùl lol, smeis met sterke verhaole van vruùger beej eur thoès in de Broekstraot. As weej ut neet mochte hure sproke ze un raar taaltje met-ein, ze neumde det de boevetaal.
‘Kadienstra diech die badiebebadiel spradieke dieskes sladieber’, vroge ze dan aan mich. Blièkbaar beteikende det ‘Kins dich de boevetaal spraeke snótneus’. Ós mam noom ut dan veur mich op en zag: ‘Hald dae jóng neet zoeë veur de gek stelletje schalevaegers’. Dinsdigsaoves woord d’r beej ós thoès gerik in wisselende samestelling met Aatje, Pitje Sónnemans, Thei van den Heuvel, Baer Schoenmakers en de lange van Verheyen. Sóms mós mien zwaoger Joep invalle en dae zoot altièd te netse met Aatje. Op unne kièr haolde Aatje oèt en stook um met unne wièsvinger tösse de röbbe. Un paar maond haet Joep in un corset mótte loupe met zwaor gekneusde röbbe. Want Aatje, dae noeits wat oètveurde, dae waas baeresterk. Dae kneep de walneut in zien hand kepot.

Saoterdigs kwaam hae maar hièl effe beej ós aan, det waas ziene wasdaàg. Nao de ièrste tas kóffie vertrok hae met ziene zwarte pruttel-Solex en zien handdukske nao de Walstraot in de stad. Dao loog ut badhoès en dao ging Aatje ens per waek nao toe um zich te wasse. Aansloètend ging hae dan op bezeuk beej tante Mientje op de Maagdenberg.

Behalve rikke beej ós thoès en visse in de Majjem had Aatje gen hobbies. Op unne verjäördaag of un feesje zoot hae zoeë maar met zien oètgestreke gezich d’r tösse. Hae meujde zich nerges mei en keek wie unne pallesaot van d’n eine nao d’n andere.

Aatje euverleej un diek half jaor nao ózze pap, hae waas 76 jaor. Ik kin mich neet herinnere det hae oeits direk wat taege mich gezag haet, det ging altièd via ózze pap. Zoeë van: 'Piet zegk us det die snótneus oètscheit anders gebeure d'r óngelökke'. Ik heb ouk noeits iets van um gehad, zelfs gen hand. Toch bin ik maar nao zien begrafenis gewaes en is hae zoeë maar verdwene oèt mien geheuge. 

Wies noow.