 |
| Henk Stolzenbach |
Henk had de opdrach um met mich alle ‘technische en organisatorische verlette’ van de ganse Pope te inventarisere. Zoeë lièrde ik alle aafdeilinge en aafdeilingsjefs kinne. En ouk iets mièr van die paar hónderd machines en die veer doèzend dräödjes en kaebelkes die ze makde beej de Pope. Henk roukde aan-ein-stök sigaerkes, zelfs ut stumpke woort in un maïspiepke hielemaol opgerouk. Unne notitieblok gebroekde hae neet, hae haolde oèt ut aafvalpepeer de velkes die aan d’n achterkant nag neet beschreve ware. We ginge aan ut werk en de kóffiepauzes en de gesprekke van Henk met de ‘minse oèt de febriek’ bepaolde in de kómmende maond ut tempo. ‘Want de minse zièn ut allerbelangrièkste’, zag Henk en stook unne korte stevige wièsvinger in de lóch. Hae scheurde un stök aafvalpepeer aaf, vouwde det un paar kièr wies de gruuëtte van un visitekaertje en schreef d’r met potloeëd op: ‘1. Stel de werker op zijn gemak’. Det waas mien ièrste les, en gaondewaeg begreep ik det dit veur Henk de enige les waas.
Nao dae maond ging ik nao de veurkalkulatie en Henk bleef gewoèn de arbeidsanalis, maar we lete mekaar neet mièr los. Hae waas neet emus dae de minse in de febriek met zien stopwatch euverveel of ut vel euver de oère trok. Nae, hae stelde ièrs de werker op zien gemaak met un tas kóffie en met un präötje euver wie-ut-thoès waas. Henk kós idderein in de febriek, en as d’r emus krank waas of in ut ziekehoès terech kwaam dan waas Henk d’r as ièrste op bezeuk. Gaer of neet gaer woord hae dan óntvange, ut makde um niks. Waas d’r un jubileum dan verzörgde Henk (haos) altièd un optraeje met un hièl persuùnlik tintje. Hae vroog en kreeg de aandach door op zien waereldberoemde verroesde en gedumpelde trompet te blaoze. De ventiele meuste waal ièrs gengig gemak waere met wat sigare-as en wat speej. Idderein vónd det Henk eigelik op sociale zake had mótte werke, dao loog zien hert. Neet beej efficiency, beej mièr machines beejhalde of beej minse harder laote werke. Maar ik waas ut dao neet met ins. Henk waas miene groeëte lièrmeister, hae lièrde de andere arbeidsanaliste de minselikke maot en heel sociale zake ein spegel veur wat eur taak in feite waas. Ze hebbe Henk dök oètgelache en ouk waal truuk geflaote. Achter ziene rök woort d’r gelöld, maar hae heel de rök rech. Ut haet zien carrière gen good gedaon, maar de gewoène minse heie respek veur um. En ik huùrde dao zeker beej.
Ik greujde in ut werk en Henk bleef d’r te dök in staeke. Idder ónderzeuk woord met de potloeëd oètgeschreve op zón A4-aafvalpepeerke. Dan woord un twieëde ónderzeuk d’r aan vas geplek met plekband. Zoeé ging det ouk met ut derde en ut veerde. En as zien buro te klein woord, dan startde de analyse-fase. Henk goochelde met toeslage um te meuge piese, kóffie te drinke, zwaorte van ut werk en zelfs veur vermeujdheid. Oèteindelik waas de cónclusie det d’r niks veranderde veur de minse. Allein ut buro van Henk rakde alsmaar voller met van die aan-ein geplekde met potloeëd beschreve velkes pepeer. As zienen baas, de witte van Maasse, ut neet mièr kós aanzeen dan zat dae zich wièdbeins achter Henk zien buro. En ein veur ein woorte de pepeere verscheurd en verdwene ze in de prullenbak. Henk kratsde zich achter de oère en begós van veure af aan.
Ouk privé zóch ik um döks op, hae woeënde met Trees en eur vièf ‘keinder’ op ut allemoeëjste plekske tösse Breej en Holt-Blièrick. Verschaole in ut greun in un 17de-ieuwse Saksische boerderie op Dubbroek 6. Destièds bestónd ut programma ‘Mijn man is klusser’ nag neet, anders hadde ze van de Stolzenbach-family un laeveslange soapserie kinne opneme. Det klusse ging net wie zien ónderzeuke beej de Pope, ut is noeits aafgekómme. Ik ging um saoterdigs waal ens helpe met klusse. Laevesgevaorlik hebbe we gebalanceerd op ein-steins-meurkes um de dieke en loeëdzwaore eike-belk weer truuk in ut gareel te legge. We hebbe met de schöp un kolossaal gaat gegrave en un aolie-tenk van waal tièn-doèzend liter in de grónd laote zakke. Ik woel d’r noeits wat veur hebbe, maar midde in de nach schrókke we dan wakker as Henk door ut WC-raempke un paar kröp slaaj en unne boes wortele met zand-en-al nao binne leet valle.
Geregeld hadde weej twieë met-ein deepzinnige gesprekke euver ut laeve en wie we det in euverein-stumming meuste bringe met ut werk wat we deje. Det leep dök hoeëg op en leidde tot felle diskussies. En as we d’r neet same oètkwame goof det ouk waal ens duchtig trammelant. Maar dan haolde hae of ik twieë tasse kóffie en ginge we neet nao hoès wies ut compromis gevónde waas. Hièl vuùl minse vónde ós stinkend eigewiès, maar weej twieë vónde ós allebei idder op ós eige manier hièl wiès.
De tièd vluug en ut laeve bliek hard. Henk woord dement in un langzaam maar neet te stoppe proces. De letste jaore woord Henk leefdevol verzörg in de zorggroep op de Broekstraot in Breej. Ik besloot um miene vrind zoeë dök wie meugelik dinsdigsmorges op te zeuke. Det waas altièd un feesje. As ik de deur binne kwaam schaterde ik al hièl hard: ‘Wat ruist daar door het struihuikgewassss . . . . ‘. Zes inein gedaoke minskes aan die taofel richde zich op en eine reep d’r hièl bliej truuk: ‘Aahaa Janneman . . . . ‘. Ik ging naeve Henk zitte en same brachte we ós zelf 40 jaor truuk in d’n tièd beej de Pope en we hadde same de groeëtste lol. Feilloos haolde Henk wies in de kleinste details alles truuk. En as hae efkes truuk veel in zien eige dementie-labyrint dan pakde ik zien hand en zóng un liedje veur um. Aan de andere kant zoot smeis un ald vruiwke, ik veulde det ze veurzichtig mien andere hand pakde en die begós te strièke. En dao zoot ik dan met mien good fetsoèn, aan twieë hand gebónde en verbónde met die óngrièpbare ziekte. Maar we ware same bliej en zeej ware efkes hièl gelökkig. En ge mót mich geluive, ik verheugde mich idders kièr op die dinsdigmorges.
Op ziene 81-ste verjäördaag is Henk röstig ingeslaope. Weej staon op det moment met ózze camper aan de Spaanse kus en kinne ónmeugelik op tièd beej zien begrafenis zièn. Ik mót effe allein zièn en loup nao ut strand. Henk heel van de Middellandse Zieë en zóng (veur vuùl minse te dök) oèt volle bors det prachtige liedje van Toeën Hermans. Ut stormp boète verschrikkelik, de harde windvlage slaon mich links en rechs um de oère, de hoeëge palmbuim buige in de wind as Spaanse rietjes. Zuuj Henk heej de hand in hebbe? Ut mót waal haos! Dit waer pas hielemaol beej ut aafschièd van Henk Stolzenbach wie ik um kós. Ik staar euver die opzwepende golve, die eigewiès grièswitte schoèmköp die ut strand opgejaag waere. Ut zalt van de zieë vermingk zich met ut zalt van mien traone. Oèt de grièsgrauwe wolke dicteert emus mich un aafschièdsgedich:
Mediterranée zoeë blauw, zoeë rauw
Met ós twieë zoeë doeën, zoeë nauw
De letste blaedjes dwarrelde oèt dae markante eigewièze eik
Miene beste collega en gojje vrind is neet mièr in ós bereik
Te wièd van hoès, te wièd van dich, heej aan dees rauwe kus
Schrieuw ik baove de bölderende golve det ik dich mis
De snerpende wind schrieuwt truuk det ut waal good is
Maar ik vind zelfs in dien luwte op dit moment gen rös
Noeits mièr same dae slappe lach um flauwe mannegrappe
Noeits mièr same flardes zeuke in dien verbrokkeld verleje
Noeits mièr same hand in hand det liedje zinge
Noeits mièr same blièdschap en herkinning
Noeits mièr same laeve
De störfs ouk un bietje in mich
Bedank Henk, hald un plaetske vreej
