Bliërickse kermis

Met Pinkstere is altiëd Bliërickse kermis. Vôlges meister Simons, dae vuuel euver vruueger vertelde in de klas, haet pestoër Pontanus (1607-1691) det al ingesteld. Ut gilde van Sint Urbanus vierde iërs kermis op 25 mei, maar pestoër Pontanus vônd twiëjede Pinksterdaag baeter. Zoe wiëd as ik mich kan herinnere waas ut met pestoër zien zaegen auk altiëd moëij waer met Bliërickse kermis, met waal erges un stevige ônwaersbuuj tösse door. 

Veur ôs kwaojônges woord de kermis al in de laup van de waek veuraaf interessant. Stiekem ginge we kiëke naor ut opbouwe van de nieje kermis. Zoë auk in 1957, de kermis waas laat det jaor, op 9 juni. Dae woensdig daorveur waas ut behuuerlik kalt boëte, en d’r waas neemus um met mich te speule.

‘Bliëf maar lekker binne’, zag mien moder.

‘Ik gaon toch effe kiëke of d’r neemus is’, goôf ik as antwaord, maar wis al det ik naor ut kermisterrein ging.

‘Tosse mich neet naor de kermis geis hè’, zag mien mam, maar ik waas al weg dus had ik det neet miër goôd gehuuerd. Flot op paad door de Pepijnstraot en dan linksaaf door de twiëjede Lambertusstraot. Beej de slup van Baerde de slegter stônd al d’n iërste wage. Met moëije groëte letters stônd daor ‘Hoefnagels’ op. Rechs d’n hook um beej d’n bekker en de leeps metein unne ganse andere waereld binne. 

Um ut hiële Lambertusplein stônde allemaol de woënwages van ut kermisvolk. Ik had net ut book Witte Veder van Arendsoog gelaeze. Die cowboys zatte saoves auk eur huifker allemaol in unne kringk um zich te bescherme taege de indiane. Misschien waal gek, maar daor môs ik toen aan dinke. Ut waas eine lange veerkentige bônte sliërt met moëije en auk waal schaemele wages. Ze hadde van die trepkes um binne te kômme en kleine raemkes met opziej gebônde gerdienkes. Wao se ut terrein op leeps vanaaf de Graaf van Loënstraot loôge links en rechs de snoepkräöm, ut water leep mich in de moel. Maar noow ware ze nog dich. Die groëte kleppe, die zôndaag un prachtig aafdaak vormde, sloôte noow de zooj aaf. Aan de ziejkant ware ze al met doëze sloek aan ut sleipe. Ut ganse kermisterrein waas eine groëte ônderein. Euveral stônde kris-kras van die groëte aanhangwages met van alles d’r op. Van die groëte ruige kaerels met bloëte getatoëerde gespierde erm sjouwde met blokke holt um alles waterpas te kriëge. Ik stook mich de hendjes deep in de tes en goof mien auge goôd de kos.

‘Zulle we us effe gaon raoje wat d’r dit jaor allemaol kump’.

Rechs kwame de boetsauto’s, det is nogal wiedes, det is idder jaor zoë. En links de zweefmeule. Det zuues se aan die lange kettinge. Ik wis effe neet welke kant ik môs umlaupe. Links in d’n hook zoog ik ein oëtdagende teks op un lange alde stadsbus met ‘Fakir Ali Baba’, maar schuuen rechs zoog ik auk de waegentjes van de Swing Mill.

‘Dao gaon ik zôndaag zeker in’, dôch ik hardop. As dae ronddreijde, woors se op en neer geslingerd. Dan môs se hiël hard trekke aan zôn hiël diek touw, en dan inens los laote. En dan woor se met un geweldige vaart weggeslingerd, en op ut uuterste punt môs se dan weer beginne te trekke aan det touw. Maar det zeen we zôndaag waal, we môtte wiejer. Aan de boëtekant ware ze stroë aan ut struije.

‘Dao hoof ik neet in, det is de paerde-carroussel’, had ik al metein gezeen. Die kleine paerdjes vônd ik nog zieliger as die paerd van Frankena, die meuste de ganse kermis maar rundjes laupe. En stinke wie unne hoephap, die paerde-carroussel rook se op de halve kermis. Ein stökske wiejer ware ze de schuitjes aaf aan ut laaje. ‘Luchtschommels’ stônd d’r met groëte letters op, maar det ware toch ech gewoën die hoëge schuitjes. Sômmige aldere kinder ware d’r beej die wies aan ut stôffe daak zwiepde, maar det vônd ik te link, det dörfde ik neet. Zôn schuitje zoel ens losscheete. Ik laup door, en d’r is nog ein gaat vreej, rechs in d’n hook. Taegeneuver de ingang van de Maasveldstraot kwaam de rups, auk det zuues se zoë. D’r zoot dan waal nog gen daak op, en de waegentjes van de rups ware d’r nog neet. Maar aan die plenk zoog se al duuedelik die golfbewaeging. De rups die vônd ik auk waal leuk. Nou ja, veural um dae poës van daen bal aaf te griëpe dae ze op en neer leete schômmele, dan moch se unne kiër veur nop. Maar die jônge stelle ginge d’r in um te sjanse, ik snapde toen nog neet wat ze d’r aan vônde. Ik deej effe de auge toe, druimde weg en ik laefde mich in wat d’r zôndaag ging gebeure:

‘Blijft u allen zitten tijdens de rit . . . . goo goo goow . . . woehwiehwoeh . . .’.  



Wie ik de auge aopdeej, stônd d’r ein menke veur mich met unne moëije trapauto. 

‘Waorum höbs doo de uig toow?’, vroog dae, ik hoord direk det dae neet van heej waas.

‘Ik probeer mich veur te stelle wie det zôndaag heej toe geit’, goof ik as antwaord.

‘Veur miech geit det jiddere waek zoe, den die rups is van ôs’, en hae stapde oët zien trapmobiel en hae wees hiël gruuets op unne prachtige woënwage.

‘Lutgens rupsbaan’, loos ik die stolse rechte letters hardop, die op dae wage stônde.

‘Ich bin Wumke van Lötjes oët Remunj, wil se unne keer in munne trapauto?’, en effe later trapde ik mich te verrekke un paar rundjes op ut kermisterrein. En wie det met jônges van de zellefde laeftiëd geit, de kermis waas effe vergaete en we speulde same garage met eine trapauto en eine klant!

‘Wum, kôm ens hieje . . ‘, hoorte we un vrouwestum oët dae moëije woënwage.

‘Det is die aaj doôs van miech’, zag Wumke en rende metein naor hoës, en ik d’r achteraan.

‘Waal de sjoon oët’, zag Wumke, en effe later stônd ik met wiëd aope moel te knippere met de uigskes. Allemaol porseleine pupkes, paerdjes en bleumkes. Ein lamp met allemaol glinsterende kristelkes. En ein sjiek gebloomd bankstel met die gekrölde ermleuninge. Weej thoës hadde van det alles allein maar unne kristalle asbak. Jao en auk nog un glaze lamp aan ut plefônd, maar det waas ut dan.

‘Velt det neet allemaol um as geej met dae wage gôt rieje?’, vroog ik aan zien mam. Maar die hoord mich neet, want Wumke woord geïnstruweerd wat hae beej d’n bekker meus haole. We broke ôs jônge vrindschap aaf, ik trok mich de schoon weer aan en leep wiejer op mien kermis-expedisie.

‘We zeen mekaar nog waal ‘s’, zag Wumke en rende met zien tas weg. 

Net op det moment zoog ik nog eine hiële groëte wage met ‘Internationaal Sportpaleis’ ut kermisterrein op dreije. Taege de ziejkante ware van die ‘sparrende’ boeksers geschilderd. Jippie, de boekstent kump dus op die laege plek in d’n hook. Det wuuerd zôndaag hiël lang kiëke wie die boeksers zich snoevend veurstelle, met allein un kôrte zieje bôks aan en van die hoëge schoon met nog langere schoonreme d’r in. Dan doon ze zich weer d’n badjas aan, en daag de spraekstalmeister de Bliërickse jônges oët um te kômme boekse. En as se doënbeej bliefs staon, kins se goôd huure wat d’r binne zich allemaol aafspeult. Maar we gaon wiejer. Jao huuer, de ‘Holly Holly’ kump auk. Kinne we kiëke wie die maedjes met die petticoatjes taege die op-en-neer bewaegende trap umhoëg stuntele. Of wie ze effe later van dae laupende band naor ônder kômme en net neet miër kinne aafremme. En as ik weer beej de Gruyter van ut terrein aaf laup zeen ik nog unne aope snoepkraom dae ze aan ut vulle zien met zoôrstokke, keniëlstokke, wiënböl en nogablokke!! Ut water löp mich al weer, de kermis meug wat mich betref beginne. Ôzze pap dae haet gaer noga, en van mien letste cente haol ik dae zôndaag ein täötje met noga. Det môt ik neet vergaete, want:

‘Moek d’n boek, dan vrit hae goôd, en schuuef hae misschien wat extra kermisgeld!!??’. 

Ut woord weer unne geweldige kermis, met vuuel rundjes laupe op ut Lambertusplein. En hiël dök bliëve hange beej de boekstent. En dae poës beej de rups heufde ik det jaor neet te griëpe. Wumke van Lötjes stônd naeve de kassa en schoof mich aaf en toe ein paar vreejkaertjes. Goôj minse, det kermisvolk.

Iërste kemúnie

Al ein paar maond van teveure woord ut in de femilie aangekôndig: ’Ôzze Jan duit de iërste kemúnie! Kômp geej auk op ut fiës?’ Ik heb ein verrekte goôd geheuge van wat d’r vruueger allemaol gebeurde, maar de kemúnie? Noow môt ik neet zoë maar wat beejein gaon fantazére, dôch ik. Dus heb ik veur alle zekerheid ein paar laeftiëdsgenote ôndervroag. Maar sômmige haolde de schouwers op van ‘ik weit ut neet miër!!’, en un paar zagte ‘de femilie kwaam op bezeuk, en d’r ware kedootjes, maar veur de res??’. Det vônd ik aevel wat schaemel, dus ik pakde mien kemmúniefoto maar ens d’r beej en keek det zielig menke ens lang en deep in de uigskes. Zoë langzaam aan kump d’r weer ut ein en ander baove.

Op de iërste plaats hoot ut officieel de iërste heilige kemúnie. Ut begôs al in ut begin van de iërste klas. Pestuurke Lennaerts kwaam wat dökker les gaeve. Ut waas ein klein diek menke met un brilke. Hae waas al modern, want ut waas ein brilke met zôn dun montuurke. Geistelikke droôge in daen tiën, we spraeke euver 1954, nog unne toga. Ein sjiek waord waas auk waal unne soetane. Det was ein langk zwart kleid, met zônne breije zwarte band um meistal unne dieken boëk. Det kleid woord aan de veurkant dich geknuip met 33 knuipkes van baove naor ônder. Waas ut un klein pestuurke wie ôzze pestoër Lennaerts, dan stônde de knuipkes wat doën beejein. Waas ut unne groëtere mins dan kôs se op plaatse tösse de knuipkes door naor binne kiëke. Det kleid zoot hiël strak um de nek en hông wies op de beej passende zwarte schoon. Um dae nek zoot dan un strak zwart bäördje det aan de veurkant euver viëf centimaeter wit waas. Op de kop hadde ze zôn gedeuk zwart helmpke met ein zwart pluumke d’r midde op. Ik zeen pestuurke Lennaerts nog zitte achter de lessenaer op det kleine podium beej ôs veur de klas. Ein bietje naor rechs weggezak, met van die vettige plekke op zien kleid waor de kneen zoote. En as hae sprook woorte zien môndhukskes wat vôchtig en vettig, hae zeiverde nog net neet. 

Ik huuer um weer praevele euver det weej zoë langzaam aan tot de jaore van ut verstand ware gekômme, en we kôste waere toegelaote tot de ‘eucharistie’. Jao, Christus had ut zellef gezag. Pestuurke stônd plechstatig op, spreidde allebei de ermkes en keek naor ut plafônd. ‘Laat de kinderen tot mij komen, want voor hen is het rijk Gods’, zag hae hiël plechtig, zellefs ein bietje heilig. Taegewäördig haet det ‘laat de kinderen tot mij komen’ nogal ein verdachte lading gekrege. Maar toen wiste weej nog van toëte nog blaoze. Unne andere kiër stônd hae weer op en sodemieterde hae bijna van zien verhuueging aaf. Neemus dörfde te lache, en hae sprook Christus weer nao: ‘Zo ge niet zijt als kinderen, zult ge het rijk der hemelen niet binnentreden’. Dae zin heb ik mich altiëd goôd opgeslage, want dae kôs ik gebroëke as mien vader en moder weer us wat te mekkere hadde euver opruueme of smaerig make. 

Auk môste we 65 cent met neme veur unne nieje Kathechismus, um ôs de christelikke liër beej te bringe. En eigelik waas det de iërste groëte fout die pestuurke makde. Want wat unne kwats meuste we oët de kop liëre:

‘Waartoe zijn wij op aarde?’

‘Wij zijn op aarde om God te dienen en daardoor hier en in het hiernamaals gelukkig te zijn’.

Nou, de pot op, gluif det maar zellef, det sleit toch wie un tang op un verke! Weej makde d’r al gauw flauwe köl van en fantaseerde euveral un ander antwaord op:

‘Weej ziën op aarde um maedjes te lokke en kinder te fokke’, is mich nog beej gebleve. Al gluifde weej toen nog in d’n ooievaar, en ware maedjes d’r miër um te peste. Lets hebbe we nog ens dae kathechismus te veurschiën gehaold en door genaome met ôs kleinzeuns. Dao had ge beej môtte ziën. Die zoote met groëte auge en wiët aope mônd te luustere:

‘Hebbe ze ôch det vruueger allemaol wiës gemak’. Jao jao, die tiëje zien gelökkig veranderd. Maar we dwale aaf, truuk naor de iërste kemúnie. We ware geistelik geïndoktrineerd um naor de kerk te meuge, maar dan môste we waal nog de iërste biech doon. Want ôs zielkes meuste waal hiëlemaol brandschoën ziën van alle zund. Det waas de twiëjede groëte fout van pestuurke. Wat môste weej dae priëmer achter det goor gerdienke door die gaetjes in daen biechstool eigelik vertelle. Ik had nog geen zônde gedaon. Nou ja, ôs mam knoterde waal ens op mich, maar det waas miër zund veur eur. 

Ut woord mei, en ut woord auk meinus. We môste same met de maedjes oefene in de Lambertuskerk. De maedjes links van de groëte middepaad en weej rechs. Thoës woord ut auk steeds niëpender. Ut ging allemaol boëte mich um, maar ik kreeg toch ut ein en ander met. Diskussies euver wae kump d’r allemaol, wae bliëf d’r aete, wie vuuel vlaaje môtte d’r kômme. Klöntjesemik, krintemik, goôje bôtter, ut kwaam allemaol veurbeej. En waorum allemaol det gedeuns? Ôzze Jan duit de iërste kemúnie, en dae interesseert ut gen zak, want dae speult op ut Liëuweriksveldje! Nou ja, met taegezin môs ik met mien aldste zuske met um niej kleijer te kaupe. Beej Baerde-Trienekes woord ik un blauw-griës kemúniepekske aan gemaete. Un wit euverhaempke daor ônder met miene iërste echte slieps. Un paar kneenkouse en un paar blinkende lakscheunkes. En tot euvermaot van ramp auk nog un ‘corsage’, zôn kunsbleumke op miene revèr. Ik woord veur ein spegel gezatte, en dae fiemelaer van Baerde stônd achter mich te schiënheilige:

‘Werkelik wat ein plaetje, hae steit d’r prachtig op’, wat unne kwatskop, ik vônd d’r ech gen juu aan. En ik heb die van Baerde auk noëijt miër gemeuge. Noow nog efkes naor Cromvoets de kapper, maar ôs mam had deze kiër waal eemus met gesteurd um zeker te ziën det eure Jan netjes geknip woord. 

D’n groëten daag begôs met ut wasse en aankleije van ut iërste kemúniekantje. Ik moch vanaaf det moment nerges miër aanzitte, neet miër bewaege en al gaar neet naor boëte. ‘Hald dich kedoek, en blieve zitte’, zag mien moder. Ik woord netjes aafgeleverd beej de schoël en gelökkig, ik waas neet de enige. Auk die andere jônges stônde d’r as ein paar verkleide aepkes beej. En dan die maedjes? Dan had ik nog gelök gehad det ik un jungske waas. Ik zuu mich kepot schame. Die drooge van die wieje flôdderige ingelekledjes met zôn bloome-krenske op de in de krölkes gezatte häörkes. En van die witte net-handscheunkes met zôn frutseltasje daor aan bungele. Witte kuiskes en witte lakscheunkes ônder die magere spillepuuetjes. Ut zoog d'r neet oët. We môste netjes in de pas achter hermenie Sint Caecilia aan naor de Lambertuskerk. Net zoë as in de kerk, maedjes links en jônges rechs. Ik schaamde mich un ôngelök. As d’r jônges naeve de kant stônde die al dan neet al de kemúnie gedaon hadde, keek ik schaemel de andere kant op of keek naor mien kakelnieje scheunkes. Wat d’r in de kerk gebeurde, weit ik neet miër zoë goôd. Waal det ut hiël lang deurde, det ik verrekde van de zin in die riëstevlaai met slaagraum en det die mis met dreej hiëre aan mich neet bestaejd waas. En auk weit ik nog goôd det die iërste hostie erg lang taege mien gehemelte bleef plekke, en det mien tông dao lang met bezig is gewaes. 

Thoës waas ut neet miër truuk te kinne. Moëij versierd, ut beste greij op taofel. De schueefdeure stônde aop, we hadde de goôje kamer beej de hoëskamer getrokke. Euveral stônde geliënde taofels en steul. Allemaol witte en in de ploëij gestreke taofellakes met asbek d’r op en beerglaze met sigrette en sigare d’r in. In de keuke stônde ze op mich te wachte, die lekkere vlaaje van Hadje d’n bekker. In de beejkeuke stônd d’n bak waor we zaoterdaags in woorte gewasse. Noow stônd dae vol met water, en dreve d’r flesse beer en frisdrank in tösse de groëte blokke iës. En daor kwaam de femilie ein veur ein. Nou ja, miër twiëje aan twiëje binne. Ik woord steeds naor veure geschaove, de kaerels goove mich un hand en streke mich euver de kop. De tantes grepe mich ein veur ein en deilde van die verschrikkelikke knoevels oët. ‘Och Tuut, wat zuuet de d’r moëij oët’. Ônder begeleiding van die druuege kösmuulkes, maar auk van die vôchtige plekkers. Iekkss!! En ik kreeg auk kedootjes, en van idderein van die gekleurde felisietasie-kaertjes met hemelse spreuke d’r op. Van ome Miesjel, miene paeter, kreeg ik un echte Prisma-horloge. Van tante Leen unne roëzekrans in un duueske. En zoë ging det maar door, sôms kreeg ik auk un paar gölde. Maar die môs ik van mam metein in ein pötje doôn. Wie ze d’r allemaol ware, moch ik eindelik mien jeske oët en miene slieps aaf. Nao twiëje groëte stökke riëstevlaai met slaagraum en twiëje glaze echte ranja met die driëvende appelesienevelkes d’r in, moch ik eindelik naor boëte.

Ut gewoëne boëtelaeve ging gewoën weer door. Binne in hoëze Titulaer bleef ut de ganse daag erg drök, deurde ut fiës nog tot saoves laat en waas ut nog hiël lang gezellig. En wie ik iets later dan gewoën in bed loôg hoorde ik miene pap en ome Aatje met döbbele tông behuuerlik d’r naeve lölle.

 

 

Kôm heej vetkedee

Zag mien mooder meistal as ik van ut speule zoë vettig wie ein verke binne kwaam um te aete. Ôzze pap waas um kwart euver zes met de fiets thoës gekômme van ut werk, en dan stônd de soep al efkes lekker te dampe op de taofel.

‘Maar jông wat zuusse d’r oët, zoë kumse mich neet aan de taofel. Klôp dich boëte goôd oët, en doôt de schoôn oët veur desse binne kums’.
Ik trapde mich kevieps de hippe van mien veut, en makde mich richting die soep. Maar niks d’r van:  

‘Kôm heej vetkedee’, zag mien mam.
In de paolingstein stônd al un bekske met lauw water. Ik woord op d’n aanrech gehöf en oëtgetrôkke. Met zôn graof washendje, det ze had ingevreeve met sunlight-zeip, woord ik äörtelik geschroep, gesop en aafgedruueg. Flot in de piejama gestap, van d’n aanrech aafgesprônge en mien plaetske opgezôch aan de taofel. Ut water leep mich oët de moel, de laepel al vaerdig in mien hand, ut smikkele en slörpe kin beginne. 

Zoë ging det haos idderen aovend beej ôs thoës. Ik had boëte gespeuld met un paar jônges oët de straot. We ware met te weinig um te voetballe, dus woôrd d’r maar weer ens ein deepe koel gegrave. Det waas stevig doorwerke wies aan ut grôndwater. We verdwene hiëlemaol ônder ut maaiveld. Ein paar van die strôndvervaelende maedjes stônde op de rand van de koel ôs te beklotse.

‘Waat ziet geej aan ut doôn?’, zaet zôn stôm dingk.

‘Petatte aan ut paote, noow goôd?’, zag ik.

‘Ziet geej ein koel aan ut grave?’, zaet zien vriendinke.

‘Nae, we zien aan ut schoefele, noow goôd’, probeerde ik nog ens.

‘Wawa . . det is neet waor. Ik zeen ut toch lekker waal, geej ziet aan ut schöppe’, en ut goeijde mich un hendje zand op de kop. Det waas ut begin van de ellende. Weej probeerde van ônder oët die zemelezeikers met schöppe zand te goëije, en zeej smete hendjes vol zand euver ôs haer. Neemus haet d’r oëteindelik gewônne, allein had ik effe later euveral de zand zitte. In mien haor en in mien laarze. En in alles wat daor zôn bietje tösse in zit. Effe later hoord ik gelökkig de kettingkas van ôzze pap ziene fiets! Veur mich en miene hônger ein belangriëk sinjaal! Ik keek euver de rand van de koel en zoog um naeve ut hoës laupe. Tiëd um te aete. 

Ein paar waeke truuk op unne woensdaag middaag ware we met ein paar man naor de Bookender Koele gewaes. Det waas pas ech spannend. Veurbeej de Pope beslote we dae kiër neet rechdoor te gaon richting scheetberg, maar linksaaf naor wachpos zes. D’n euverwaeg euver en dan ein holtere brökske euver. Van heej aaf waas ut ein groët viës vettig naat stinkend moeras wies aan de Gilliskensdiëkwaeg. Ut waas de kuns um de Everloschebaek ein bietje te bliëve volge. Mekkelijker gezag as gedaon, ut waas eine ôneuverzichtelikke nate zooi. Ut iërste stök leek waal wat op ein mangrove-bös. Op plaatse môs ze van buimke naor buimke springe, en dich goôd vasgriëpe anders sprôngse in ut water en woorse in ut moeras gezaoge. Ut hert klopde mich in de kael, want d’r ware waal miër minse verdwene in ut moeras!

Efkes wiejer woord ut graas gelökkig alweer ein stök hoëger as det weej langk ware. Ut waas net of de grônd ônder ôs bewoog. Vulde net aan of we op ut bed van pap en mam sprônge, maar dan in vertraagde opname. Alles vaerde en deinde onder dien veut. En inens ‘sjoepppp’, ik schoot met eine voot door die vaerende soppige laog. Miene laars waas gans pleite, flot leet ik mich op de kônt valle en trok met geweld miene voot oët de laars. En metein met twiëje hand griëpe en zeuke naor mien verzaope laerske. Hèhè, met ein zellefde ‘sjoeppp’ kreeg ik um net op tiëd oët ut moeras en veel achtereuver in d’n driët. Miene laars en mien erm ware kompleet dônkerbroën van d’n drek, en stônke wie unne hoephap. Mien vrinde stônde mich oët te lache maar ik dôch toen al:

‘Laot ze maar, ze kinne baeter um mich lache as um mich bäöke’. Ik zoog d’r oët as ein verke en stônk wie tiën, maar ik had ut euverlaef. We schravelde door en de buim um ôs haer woorte hoëger en auk de wal naeve de Everlosche baek woord wat hoëger en druueger. Tösse de buim zooge we alweer de Gilliskensdiëkwaeg. We hadden ut gehaold. Door de kern van d’n Bookend leepe we weer naor hoës. En ut iërste wat mien mam zag, wie ze mich zoog:

‘Maar jông, wat bis dich toch unne vetkanis! Trek dich boëte maar alles oët, want ik ruuek ut al, de stinks as unne otter’. 

Vurrige waek ware we beej de Pope rechdoor gegaon de bös in. Iërs ein stökske naor ônder en dan rechdoor beej unne veersprông. Goôd de bösrand vollege wies zôn klein maar kraakhelder baekske. As we heej links aanhele kwame we beej de scheetberg en de scheetkelders, altiëd spannend veur jônges wie weej. Maar asse die baek zôn vieftig maeter naor links volgsde, kwaamse beej unne kleine zandberg dae opheel in det baekse. Ideaal um dich lekker vettig te make. Flot de schoon oët en d’n berg afrenne dwars door det schoën baekske. Wie det vervaelde probeerde we in koprol van de zandberg af te rolle. Naor dreej kiër köpke kukele waas ik zoë dol wie ein kuueke. Ik kôs neet miër op tiëd remme en kwaam in de baek terech. Kind ge ôch veurstelle wie we naor ein goôd eurke d’r oët zoôge? En de zand kniersde neet miër allein tösse de tand. Van det gedeuns hadde we duchtige hônger gekrege, maar we hadde noppes beej ôs.

Struimopwaerts hadde we waal wat baekwater gedrônke. Smakde ein bietje naor iëzer, maar waal good veur d’n dôrs. Aan de rand van de bös waas ein veld met die wit-paarse knölkes. Noow weit ik det ut meiraap is, maar toen neumde weej det verkesvoôr. En wat goôd is veur de verkes, waas auk goôd veur ôs. We schoepde ôs ein paar van die knölkes, die woorte aafgewasse in de baek en dan opgegaete. En asse hônger haes smak alles goôd. Zellefs ongekaok verkesvoor. Effe later op waeg naor hoës. Ik veulde mich inens neet miër zoë goôd. Door det köpke kukele waas ik wat dol gewaore. En det kalde water van die baek en die rauwe knölkes van ut land veele erg slech. Ik veulde net of ze hiël gemein köpke kukelde in miene boëk. Beej ut Saorbroôk sloog mich de schrik um ut kloppend hertje:
‘Haopelik kôm ik nog waal op tiëd thoës’. We kwame naeve ein maïsveld en toen wis ik ut zeker, ik môs kakke wie unne gek. Ik vluchde mich wiëd genôg ut maïsveld in, en wie ik mich de bôks naor ônder deej, bleek det ik toch iets te wiëd in ut maïsveld waas gelaupe. Ik waas aan de reeskak en d’r waas mich al wat oët gefloep. Mien ônderbukske zoot ônder en mien korte bôks bleek auk neet miër gans strôndvreej te ziën gebleeve. Veurzichtig woord de ônderbôks oëtgedaon, en de korte bôks met wat maïsblajer aafgevaeg. Wie ik oët de struuek kwaam, ware mien vrinde al oët ut zich verdwene. Maar ik vônd ut gaar neet erg, dan heufde ze mich auk neet zoë te zeen. Met mien vieze ônderbôks stevig ônder de erm leep ik met de bille beejein geknepe naor hoës. As ik eemus taege kwaam zag ik hiël beknepe ‘Hallo . . ‘, en dreijde veurzichtig met eur met, zoë det ze miene achterkant neet zoôge. En wat waas ik bliej wie ik eindelik de Liëuwerikstraot inleep. Wat waas ik opgeluch wie ik naeve ôs hoësmoor achterum kôs sluipe. Mooders hebbe zoë iets metein in de smiëze, en ôs mam had ut auk al metein gezeen:

‘Och jông toch, wat hebse noow  weer gedaon’

‘Ik kôs d’r niks miër aan doôn mam, ik woord krank en heb mich bescheete, en ik veul mich neet zoë goôd’.

Alles wat ik aan had woord in d’n eimer van ôzze Sjak zien luiers in de weik gezatte, en razelend wie un Spaans rietje wachde ik op mien volgende sopbeurt. Ik heb nog noeijt zoë vruueg in miene piejama gezaete. Want un half eurke later zoôt ik op de bank met ein heite tas thieje en twiëje beschuutjes met sôkker. Ik veulde mich langzaam aan alweer ein bietje baeter waere. En wie ôs mam naor binne kwaam en naor mich lachde, waas ik weer de allergelökkigste van de ganse Liëwerikstraot. 

‘Kom heej vetkedee’, zag ze en knoevelde mich hiël leef.

 

De grote depressie (1929-1940)

Colijn (1869-1944)

We horen er zelden over! De crisisjaren 1929 – 1940 worden nog wel eens vergeten en verzwegen. Tussen de beurskrach van 1929 in New York en het begin van de tweede wereldoorlog was een inktzwarte periode, ook in ons land. Ook in Blerick. Een kwart van de beroepsbevolking zat zonder werk. De werklozen konden slechts overleven met minimale steun van de regering Colijn. Die smeerlap, die per dag zoveel sigaren weg rookte, waarvan een gezin met kinderen een week lang van zou kunnen leven. De schaamte, de vernedering, de verveling deed zijn werk. De drank deed even vergeten, de huiselijke problemen stapelden zich op.

Mijn ouders hebben er eigenlijk nooit veel over verteld. Wel begreep ik dat het een rot periode was, een grote depressie. Werklozen die zich op verschillende tijdstippen van de dag moesten melden om te ‘stempelen’. Alleen als je aan het eind van de week alle stempels had, kreeg je een uitkering van de regering. Ergens zwart werken was niet mogelijk. De mensen schaamden zich als ze in de rij voor het stempelkantoor stonden. Het was een vernedering, want iedereen kon zien dat je werkloos was. Dat was ook zo met dat fietsplaatje. Het gratis fietsplaatje was een maatregel van de regering om de werklozen te steunen. Die hoefden namelijk geen fietsbelasting te betalen. Maar dan kreeg je wel een opzichtig gaatje in het plaatje dat voor op je fiets zat. Zodat iedereen weer kon zien dat je ‘van-de-steun’ leefde. De werklozen kregen ook kleren die voor iedereen hetzelfde waren: sokken met rode randjes, schoenen met gaatjes of klompjes voor de kinderen, ondergoed met een stempel. Wat moeten die mensen zich (terecht) gediscrimineerd hebben gevoeld.  

De 'steun' mocht niet te hoog zijn, anders zouden de werklozen, zo meende men, lui worden. Ze kregen een bedrag dat net voldoende was om de huur en een eenvoudige maaltijd te betalen. Voor iets extra’s was geen geld. Daarvoor moesten ze dan wel verplicht in de werkverschaffing werken. Zo kon het gebeuren dat ook de werkloze onderwijzer met de schop aan het werk moest om aan de Molenbeek te graven. Voor ongeveer 20 cent per uur moesten ze de hele dag zwaar werken, en zelf hun eigen schop meebrengen.

Doordat de regering het maar niet lukte om de crisis op te lossen, kregen veel Nederlanders twijfels over de parlementaire democratie: stond dit systeem niet voor verdeeldheid en gebrek aan daadkracht? Deze kritiek leidde bij de verkiezingen naar meer stemmen voor uiterst links of rechts. De Nationaal Socialistische Beweging, die krachtig leiderschap propageerde, bleef een kleine rechtse partij met een beperkte aanhang. Er ontstond tweedeling. Ze hebben niet veel bijgeleerd in al die jaren, hoe herkenbaar dat politieke machteloze geneuzel. 

Als ik nu wel eens die betogingen zie op het journaal. Woedende mensen, die zich verzetten tegen de komst van een asielzoekers-centrum. Als ik het broeiende verzet zie tegen de bezuinigingen van de kabinetten Rutte. De afbraak van ons zorgstelsel? Hoe zat dat destijds in Blerick? Bleef het in Blerick tijdens de grote depressie rustig? Lieten de werklozen die vernederingen zomaar gebeuren?  

Nee hoor, de getroffen Blerickenaren lieten zich horen. ’t Raodhoës werd het strijdtoneel van demonstraties, wilde stakingen en zelfs van bezetting. Getuige onderstaande twee krantenartikelen. Wat jullie ervan vinden, weet ik niet, maar ik ben trots op die ‘Bliërickse’. 

Limburgsch Dagblad, 6 februari 1935

Ernstige werkloozen relletjes te Blerick, het raadhuis bezet.

Door belofte van een extra uitkeering gekalmeerd.

In verband met de uitkeeringen der werkloosheidsondersteuning in de gemeente Maasbree, is het Zaterdagmorgen te Blerick op de Markt tot ongeregeldheden gekomen. Reeds tegen 2 uur schoolden een honderdtal werkloozen voor het raadhuis samen, die protesteerden tegen de steun-uitkeeringen, welke zij Vrijdag tevoren ontvangen hadden, nu zij in verband met de vorst periode van verleden week niet in de werkverschaffing hadden kunnen werken. Een deputatie der werkloozen verzocht een onderhoud met den burgemeester, dhr. C.Coenegracht, welk verzoek door den burgemeester werd ingewilligd. Het onderhoud dat in de burgemeesterskamer plaats had, leverde echter geen resultaat op, aangezien de burgemeester de meening was toegedaan, dat de uitkeeringen waren gedaan, zooals deze door de rijksvoorschriften waren vastgesteld. Toen de deputatie na het bezoek aan den burgemeester, diens standpunt aan de samengeschoolde werkloozen ter kennis bracht, werd de stemming op de markt zeer onrustig. Kreten als

‘honger!’

’wij eischen brood!’ en

‘weg met den burgemeester!’

klonken over het marktplein. En de opgewonden menigte ging er tenslotte toe over het raadhuis te bestormen, ze drongen de secretarie binnen, bezetten alle gangen en trappen van het raadhuis en weigerden pertinent 't gebouw te verlaten. Ofschoon burgemeester Coenegracht ook nu nog eenige werkloozen in zijn kamer ontving om nogmaals te verklaren, dat hij niet bij machte was een andere uitkeering aan de werkloozen te geven dan de door het Rijk vastgestelde vorstuitkeering en hij den werkloozen bij herhaling verzocht het raadhuis te verlaten, bleven deze hardnekkig weigeren en namen zelfs een opstandige en dreigende houding aan. De gemeentepolitie van Blerick met assistentie van den veldwachter uit Maasbree trachtte door rustig en bezadigd optreden de gemoederen te kalmeeren en de orde zooveel mogelijk nog te handhaven. Burgemeester Coenegracht heeft zich daarop nogmaals met de werkloozen in verbinding gesteld en aan de demonstranten de toezegging gedaan hun Woensdag a.s. een extra-uitkeering van f 2.50 per persoon, welk bedrag zou worden bij elkander gebracht door een inzameling onder de bewoners van Blerick en Maasbree te houden. Deze collecte heeft Zondagmorgen in Maasbree plaats gehad. Eerst na deze toezegging hebben de demonstranten het raadhuis verlaten. Later op de middaguren werd het wederom een groote drukte, toen talrijke werkloozen daar bij elkander kwamen. Ofschoon de gemoederen nog zeer opgewonden waren, kwam het toch tot geen verdere ongeregeldheden. Terwijl de burgemeester zich in deze kwestie beroept op de rijksvoorschriften inzake vorstuitkeering meenen de werkloozen uit hoofde van een andere bepaling inzake de steunverleening recht te hebben op hoogere uitkeering dan die welke hun Vrijdag j.l. is verstrekt. 

Nieuwe Venlosche Courant, 6 november 1936

Wilde staking bij de Werkverschaffing in 't Tangbroek te Baarlo

GOEDWILLIGE ELEMENTEN WORDEN GEPREST DEN ARBEID NEER TE LEGGEN.

Posters beletten het hervatten van het werk. Kon men den laatsten tijd spreken van een zekere rust onder de arbeiders in de werkverschaffing, deze rust is van betrekkelijk korten duur geweest. Pas zijn toch de moeilijkheden met de arbeiders van de werkverschaffing aan de Berkt achter den rug, (eveneens die van den Hulsing in Maasbree), of thans komt weer de mededeeling, dat in Baarlo 25 arbeiders het werk hebben neergelegd, met den eisch, een vast grondloon van 22 cent per uur. Dinsdagmorgen omstreeks acht uur vervoegden zich een 30-tal arbeiders van de werkverschaffing bij Wethouder Terra te Blerick, om een onderhoud met hem te hebben. Daar deze afwezig was, kon dit echter niet direct geschieden en werd verzocht aan de arbeiders, een drietal personen aan te wijzen, welke dat onderhoud omstreeks negen uur met wethouder Terra zouden krijgen. Hun woordvoerder, arbeider Smeets, begaf zich met nog een andere arbeider bij wethouder Terra naar binnen, ten einde de stand van zaken uiteen te zetten. Reeds hadden zich toen bij dhr. Terra vervoegd de arbeiders-raadsleden Kater en Hermans, alsmede het S.D.A.P.-raadslid Osseman. Na een korte conferentie deelde wethouder Terra buiten aan de arbeiders, mede namens de andere raadsleden mede, dat geen hulp kon verleend worden, tenzij men direct den arbeid ging hervatten. Een der stakers vroeg hierop: ‘Kunt U ons 22 ct. per uur als grondloon garandeeren, zoo ja, dan hervatten wij den arbeid, zoo neen, dan doen wij het niet’. Daar wethouder Terra hierop antwoordde, dit onmogelijk te kunnen, te meer, waar men de groote fout begaan had om tot ‘directe actie-staking’  over te gaan, verwijderde men zich, met de mededeeling, den arbeid niet te zullen hervatten, voor dat het loon van 22 ct. per uur gegarandeerd was. 

WERKWILLIGEN ONDER DE STAKERS, DOOR VREES TEGENGEHOUDEN.

Het meest typeerend van deze staking is dat reeds den eersten dag, dat deze ploeg in het veld trad, teekenen waren te bespeuren, dat er iets broeide. Zonder te willen beweren, dat er niet veel te verbeteren valt aan de toestanden bij de werkverschaffing, kan niet ontkend worden, dat de directe actie-staking een zeer ondoordachte daad is, aangezien niemand voor de stakers in het krijt zal treden, of zal kunnen treden. Uit een loononderzoek over Maandag, moet gebleken zijn, dat de arbeiders niet alleen 22 ct. per uur hebben verdiend, doch zelfs een uurloon over dien dag van bijna 25 ct. verdienden. In hoeverre dat uurloon op zich zelf voldoende is, voor den te verrichten arbeid, laten wij thans buiten beschouwing. Men ziet hieruit alleen, dat die directe actie-staking-beweging overbodig was. 

POSTERS BIJ DE WERKWILLIGEN VOOR DE DEUR.

Niet allen hadden echter den arbeid neergelegd. Een achttal arbeiders waren aan het werk gebleven. Toen deze echter Donderdagmorgen den arbeid wilden hervatten, vonden zij voor hun deur van drietal stakers-posters, welke zoo'n vriendelijke woorden tegen den werkwilligen arbeider uitten, dat deze het beter achtte, dien dag maar niet te gaan werken. Doch niet alleen deze arbeiders blijken werkwillig te zijn, doch ook verschillende andere, welke Dinsdagmorgen reeds mee in staking zijn gegaan en uit vrees zich niet durfden te verzetten tegen de pressie om den arbeid neer te leggen. Een drietal anderen, welke een middenweg meenden gevonden te hebben, meldden zich ziek. 

WETHOUDER TERRA ALS BEMIDDELAAR?

Reeds Woensdagavond moet wethouder Terra zich telefonisch tot den heer Fels te Nijmegen hebben gewend, om een minnelijke schikking in dit conflict. De heer Fels kon echter weinig in deze zeggen. Wel wilde hij zijn medewerking verleenen, om eventueel de goedwilligen zooveel mogelijk ter wille te zijn. Waar echter het rapport reeds verzonden was aan den inspecteur Martin, kon hij niets beloven. Hij vreesde echter, dat de eenmaal gestelde daad zeer zware gevolgen kon hebben voor diegenen welke deze hadden veroorzaakt. In elk geval was nu afwachten de boodschap. Waar de voorschriften van den Minister zijn, dat in dergelijke gevallen enkel nog maar steun in natura mag worden verstrekt, ziet het er voor de stakers niet rooskleurig uit. 

Vraag je (groot)ouders er eens naar, laat ze vertellen over de grote depressie. Die inktzwarte periode, waar steeds (uit schaamte ?) over wordt gezwegen. We willen het vergeten! We hadden ervan moeten leren, we kunnen er nog van leren. Ik vond dat er even de schijnwerper op mocht staan!!

Mathieu Cordang (1869-1942)

Joannes Matheus (Mathieu) Cordang (geboren Blerick, 6 december 1869 – overleden Swalmen, 24 maart 1942), was Nederlands wielerpionier en specialist in lange afstandswedstrijden en het stayeren. Meervoudig wereldkampioen en wereldrecordhouder. Een vergeten kampioen, een groot sportman en een wereldberoemde zoon van Blerick. Even surfen op internet, en je mond val open van verwondering, verbazing en groot respect. Ik vond een schitterend wedstrijdverslag uit 1896 van hem, dat ons terugbrengt in die sfeer van toen. Zomaar een voorbeeld. Waarin Mathieu Cordang ondanks tegenslagen de records schijnbaar met speels gemak naar zijn hand zet, chapeau . . .

Match Cordang—Luyten

Het nieuws van de dag; Amsterdam, 21-07-1896

De Sportvereniging  „Het Willemspark" gaf gisteren op de Amsterdamsche baan zeer geslaagde wedstrijden, het weer was mooi, niet te warm en weinig wind. Alle rangen waren goed bezet, vooral de 2de en de 3de rang, waar de toeschouwers dicht op elkaar stonden. Voor de tweede maal ondervonden de ondernemers van de baan dus het voordeel van het geven van wedstrijden op Zondagmiddag. Het programma bevatte slechts twee nummers. Eerst een wedstrijd voor amateurs, over 10 K.M. en daarna, het voornaamste nummer, de match over 100 K.M. : tusschen Mathieu Cordang, te Maastricht, die verleden jaar het amateur-wereldkampioenschap over dien afstand won, en Henri Luyten, den bekenden Belgischen rijder over lange afstanden. Voor het eerste nummer waren slechts drie deelnemers: H. Boele, Joh. K. de Blaauw en Baron. De beide eersten kwamen dadelijk voor en haalden Baron, die onmogelijk kon volgen, na 10 ronden een baan in. Na 23 ronden wordt hij voor de tweede maal voorbij gereden. De Blaauw volgde een tandem en Boele bleef voortdurend achter hem. In de laatste ronde liep Boele met een spurtje gemakkelijk voorbij en won in 14 min. 6.8 sec. De tijd van De Blaauw was 14 min. 7.4 sec.

Na dit nummer verschenen de gangmakers voor den grooten rit op de baan en op het middenterrein. Het was een heel legertje: Luyten had er zoowat vijftien, waaronder de Lézards, bekende gangmakers uit Antwerpen, die in hun eigenaardig costuum — blauw met een groote groene salamander op den rug — zeer de aandacht trokken. Zeven waren er in die uniform, vier voor de „quad" en drie voor de triplet. Dan was er nog een triplet met mannetjes in rood tricot en een tandem. Cordang, die bij zijn verschijnen op de baan met applaus werd begroet, had ook een quadruplet, een triplet, die spoedig, door het springen van den achterband, onklaar raakte en verscheidene tandems. De quadruplet van de Lézards gleed, toen men er voor den aanvang van de match de baan mee rondreed, in de eerste bocht uit. Het liep gelukkig goed af, maar de machine deed toch maar weinig dienst, alleen in 't begin.

Eindelijk, het publiek  begon al van ongeduld te trappelen, kwamen de beide rijders op de baan en plaatsten zich voor de streep. De gangmakers posteerden zich iets verder, voorbij de bocht. Daar viel het schot en weinige oogenblikken later zag men Cordang en Luyten de bocht door snellen naar hun gangmakers, die inmiddels ook vaart hadden gekregen, de rijders dadelijk opnamen en er vandoor gingen. Het ging al dadelijk hard. Luyten voor achter de quadruplet, Cordang daarna achter een tandem. Na drie ronden ging Cordang, die toen een quadruplet kreeg, voor, en hoewel Luyten zich onmiddellijk aansloot, raakte hij toch achter. De Maastrichtenaar kreeg telkens nieuwe gangmakers en liep meer en meer uit. Het publiek werd opgewonden en juichte hem toe. Na 15 ronden (er moesten er 300 gereden worden) was Luyten al een halve baan achter. Achter een triplet haalde de Belg wel iets op, maar geholpen door de tandems Vrouwes - Hisgen en Meyers - Möfels (Maastricht) ging Cordang nog een beetje harder. Het publiek volgde den strijd met de grootste belangstelling en juichte de rijders telkens toe. De 10 K.M. reed Cordang in 13 min. 10.4 sec. (Hollandsch record). Nu begon de kans te keeren. De gangmakers van Cordang begonnen wat te verminderen, zoodat ze bij het overnemen telkens terrein verloren. Cordang moest daardoor gedurig inhouden en weer aanzetten, wat natuurlijk zeer vermoeiend is. Luyten haalde nu weer in kwam voor en liep zijn tegenstander in de 42ste ronde voorbij. Achter een tandem haalde Cordang het verlorene weer en na 54 ronden reed hij achter de tandem Vrouwes - Hisgen, Luyten weer voorbij. Toen begon een spannende strijd om de leiding, want na één ronde ging Luyten weer voor.



Op de tribune en langs de baan kwam er beweging in het opeengepakte publiek. Allen volgden den strijd in groote spanning en juichten telkens als er weer een der rijders vóór ging. Eindelijk ging Luyten weer voor en Cordang onmiddellijk achter hem. Cordang's gangmakers verlieten toen de baan. Af en toe kwam er wel een tandem om hem te helpen, o.a. Langeveld met Beisenherz, die levendig werden toegejuicht (het publiek begint onze rijders al goed te kennen) maar „Mathieu", die kwaad was over het knoeien van zijn gangmakers, schudde met 't hoofd en bleef maar kalm achter Luyten aanrijden. Later probeerde hij het nog eens achter een tandem, maar deze nam hem weer zoo slecht over, dat hij weer achter raakte. Een andere tandem bracht hem wel weer bij, maar door dit vermoeiend rijden, dan weer inhouden, dan weer sneller, dan weer langzamer, raakte Cordang er een oogenblik uit kreeg hij een bui van moedeloosheid, zoodat hij rechtop ging zitten en heel kalm een baantje reed. Luyten profiteerde hiervan, reed steeds met zijn voortreffelijke gangmakers, met hetzelfde vaartje door en haalde in de 132ste  ronde Cordang één baan in. Cordang sloot zich nu weer aan en bleef zoo ruim 50 ronden achter Luyten hangen. Allen dachten reeds dat hij alle kans verloren had, omdat hij ook geen gangmakers meer wilde hebben. Maar daar kwam de quadruplet weer eens op de baan en Cordang, wiens moedelooze bui over was, deed een poging om achter deze het verloren terrein in te halen. Het gelukte hem niet, want hij werd weer verkeerd overgenomen, zoodat Luyten weer uitliep, maar achter een tandem kwam hij weer bij. Hij raakte echter weer achter, haalde weer op en eindelijk, toen er nog 109 ronden gereden moesten worden, kreeg hij plotseling een goede bui en vloog hij er vandoor, Luyten voorbij. Het gejuich van het publiek werd nu haast een gebrul en de opgewondenheid vermeerderde nog toen Cordang meer en meer uitliep. De tandems, Vrouwes - Hisgen en Langeveld - Beisenherz deden nu goed dienst, ze haalden Cordang hoe langer hoe verder van zijn tegenstander en na 208 ronden was Cordang weer achter Luyten. Hij had dus de geheele baan die hij achter was weer ingehaald. Na 210 ronden ging Cordang de Belg weer voorbij. Luyten kreeg toen een paar keer pech met zijn gangmakers, raakte ze zelfs een oogenblik kwijt, moest toen een heel stuk alleen rijden en kwam daardoor een halve baan achter. Cordang reed steeds met dezelfde verbazende snelheid door, liep meer en meer uiteen en reed eindelijk in de 235ste  ronde, Luyten weer voorbij en kwam spoedig nog een halve baan voor. Er heerschte toen een voortdurende bedrijvigheid op het terrein, omdat Cordang telkens nieuwe gangmakers kreeg, die dan twee baantjes reden zoo hard ze konden en dan weer door anderen werden vervangen. Dat ging verbazend snel, zoodat Cordang, na 270 ronden, achter Langeveld en Beisenherz op de tandem, den Belg voor de tweede maal voorbijreed. Luyten deed toen een uiterste poging, kwam weer voor en Cordang, die het nu zeker wèl vond, bleef maar achter hem. Hij was hem nu bijna twee baanronden, ruim 660 meter, voor. Daar luidde de bel voor Cordang's laatste ronde. Zijn gangmakers moesten toen uit de baan en hij nam een verdienstelijk spurtje, waarbij hij Luyten en diens triplet voorbij vloog. Jammer, dat hij in de laatste bocht moest inhouden voor een tandem, die niet gauw genoeg uit den weg kon komen. Luyten reed hierna zijn twee ronden nog. Cordang werd uitbundig toegejuicht, maar ook voor den Belg, die met zooveel taaie volharding gereden had, klonk een levendig applaus. Cordang won in 2 uur 22 min. 43.2 sec, dat is ongeveer 12 minuten minder dan het Nederlandsch record. Luyten deed er 2 uur 23 mim. 41.4 sec. over. Overigens werden, na de 2 kilometer, alle Nederlandsche records geslagen. Cordang maakte een nieuw record voor de 10 K.M. in 13 min. 10.4 sec en Luyten maakte de verdere records tot 70 K.M. De 80 K.M., 90 K.M. en 100 K.M., kwamen weer op Cordang's naam. De 50 K.M. werden gereden in 1 uur 10 min. 30.5 sec. Luyten reed in 1 uur 43 K.M., 292 M., Cordang in 2 uur 84 K.M., 319 M.

De quintuplet (tweewieler met 5 zitplaatsen), waar velen zich al zoo op gespitst hadden, kreeg men niet te zien.

Mathieu Cordang overleden

Te Swalmen is overleden de zeer bekende Limburgsche wielrenner Mathieu Cordang, die het wereldrecord hield over 24 uur en verder o.m. bekend was door het winnen van den B0l d’Or te Parijs. Met Mathieu Cordang is een ster van de eerste grootte op wielrengebied heengegaan. [Nieuwe Venlosche Courant, 26-03-1942]

Een vergeten kampioen, waarom heeft Blerick geen Mathieu Cordangstraat? Heel ver van zijn huis, in Almere, ligt het Mathieu Cordangpad. Een gemiste kans voor Blerick, of komt dat nog . . .