Ome Baer en tante Truus

Mien vader en mooder kwaame allebei oët ein hiël groët gezin. Beej ôzze pap thoës hadde ze elf kinder en beej ôs mam zelfs twelf ‘kinger’. Weej hadde d’r maar viëf, maar ôzze pap vônd det waal genôg. We hadde d’r gein inkel benöl van det weej hiël riëk ware met zoë vuuel oëmes en tantes. Op unne inkele vreejgezel nao, ware ze auk nog ens allemaol getrouwd! Dus tel maar oët. Al zoog ik ze lang neet allemaol aeve gaer. Van ôs mam eure kant daor ware toevallig vuuel miër tantes. Det ware stök veur stök allemaol knappe vrouwluuj, met schoëne figuurkes en ze rooke allemaol hiël praoper naor de greun zeip. Ze kwaame oët ut dörp van ‘naat, kaat en sjuuverechtig’, en det klônk waal wietsig. Allein aan ôs mam kôsse det neet miër huuere, die waas hielemaol geïntegreerd. Van ôzze pap ziene kant daor ware ut op ein maedje nao kaerels, bijna allemaol van die groëte breije kleijerkes.

Ik waas d’n enige beej ôs thoës met veer duipname: Johannes, Wilhelmus, Michel, André. Eigelik môs dae iërste naam Jean ziën, verneump naor miene opa. Maar pestoër verrekte dae in te schriëve, en toen woord ut Johannes!! Maar hoe kwaam ik aan die veer duipname? Hiel simpel, ome Sjang en tante Merie zuuje mien paeter en maeter zien, maar die ware beej ut duipe allebei krank. Ik weit neet of det door mich kwaam!? Dus trooje ome Michel en tante Mina op as reserve, en woord d’r gewoën unne extra duipnaam aan vas geplek.

Ik wil ôch neet gaon inwieje in al die schaemele geheime van al mien oëmes en tantes. Maar as ik d’r ein stel oët môt keeze, dan zien det ome Baer en tante Truus. Ome Baer had ein iëzervlechtersbedriefke en dae woënde in ut Tuindorp. Tante Truus had al twiëje jônges oët ein iërder huwelijk, en zeej twiëje same hadde gen kinder. Niejsgierig had ik miene pap al ens gevraog wie det kôs en wie ze elkaar hadde liëre kinne. Toen trok dae ein hiële breije smoel. Ik dôch geliëk, det wuuert spannend.

‘Det zal ik dich ens vertelle snôtneus! Tante Truus waas al witvrouw en poetsde beej mien mooder, dien oma zaliger. Ome Baer waas toen nog neet getrouwd, maar dae hat waal beej ôs thoës ein eige slaopkamer gans veur zich allein’.

‘Nou en . . .’, dag ik, vertel noow maar wat zich dao aafspeulde.

‘Niks nou, tante Truus had in die slaopkamer gewoën wat miër werk met poetse as in de res van ut hoës’.

‘Nou en . . . ‘, want det verklaorde mich nog niks. Ik zoog det pap wat zenewechtig woord.

‘Nou, toen kroope ze same in bed, en môs tante Truus det auk nog wasse . . .’, zuchde miene pap.

‘Nou en? Meuste ze daorum dan trouwe . . ‘, probeerde ik wiejer.

‘Nae wiësneus, ze meuste neet trouwe. Maar hebbe det toch maar gedaon. Kôste ze langer same in bed bliëve en had tante Truus miër tiëd um ut hoës van oma te poetse’.

Ik ging iddere zôndaagmorge vanoët de Liëuwerikstraot naor ome Baer en tante Truus in ut Tuindorp. Beej ôs achterum naeve de Lambertuskerk aaf richting Karel Kerp. Linksaaf ut Nieborgs op en beej de snoepwinkel van Cox rechsaaf, en dan waas ik d’r al bijna. Ome Baer had doëve, en smeis stônd d’r eine vraemde man veur de deur naor de lôch te kiëke. Dan wis ik det ome Baer op de zölder zoot beej ‘de klep’. Dae man reep inens ‘Baer, ze kômme d’r aan’. Waorop ik ome Baer baove hoort rammele met un bekske doëvevoôr, wiël hae ondertösse reep ‘Rrrroekoe . . . rrroekoe . . .’. Ik leep achterum waor tante Truus op unne stool zoot in de kamer, met ein bein opgetrokke. Sigretje tösse de vingers en un tas kôffie veur zich op taofel.

‘Ah jông, dao bisse, kôm ens heej’, en ik kreeg twieje dieke knoëvels van twieje hiële groëte borsten. Tante Truus zoot noëijts allein, ut waas d’r altiëd de zeuten inval. Of ein paar doëvemelkers zoten aan d’n borrel of de vrouwluu oët de buurt kwaame eure noëd klage en krege un tas kôffie. Effe later kwaam ome Baer met de doëveklok naor ônder.

‘Ah jông! Truus, hebse dae jông al ein döbbeltje gegaeve . . ?’. En hae goôf de doëveklok aan dae man, dae boëte in de lôch had staon loere. Dae brach die klok as de sodemieter naor det kefeeke in de Schenck van Nijdeggenstraot. Ome Baer kreeg auk un tas kôffie en ging zich d’r beej zitte. Hae stoôk zich ein Chief Whip aan. Met bedraag keek ik naor die sigret, tösse die twiëje dônkerbroene vingers, de wiësvinger en de middelvinger ware veur miër as de helf donkerbroën. Ome Baer waas unne baeresterke mins, dae met zien hand ut betôniëzer vlôch in d’n bouw. Ik had um zelf eine kiër same met mien vriendjes bezig gezeen beej de Lambertuskerk. ‘Det is miene oëme Baer’, had ik hiël trots gezag.

Eine kiër kwaam ik weer ’s zôndaags ’s morges achterum, en dao zoôt ome Baer boëte op unne stool. Hae had zich pas gewasse en zoot in zien schoën wit ônderhaemp zien tiënenaegel te knippe.

‘Gooije morge jông, hadse ut bed naat . . .’, vroog hae.

‘Nae ome Baer, ik bin al lang op en ik heb neet in bed gedaon . . .’.

‘Is diene pap visse?’.

‘Jao, dae zit met de lange van Verheije aan de Staay’.

Ze hadde auk ein keeshundje, dae ze Keesje hadde geneump. Typisch ome Baer, dinger neet moeilijker make dan ze ziën. Same met Keesje zoot ik te kiëke wie ome Baer zien naegel knipde. Nou ja, knipde, det ging met ein scherp zakmets. Royaal woord ut boaveste stök van zien tiëne gekortwiek, wies tot ut blood d’r oët kwaam. Keesje bedôch zich gen moment en lekde net zoë langk aan die tiëne wies ut opheel met blooje. ‘Zoe môtte de Germane det vruueger auk al gedaon hebbe’, dôch ik beej michzelf. Unne echte oermins, unne echte Germaan, miene ome Baer. 

As ôzze pap karpers had gevange, dan môs ik die naor ome Baer en tante Truus bringe. Ôs mam die had unne haekel aan karpers, ze smakde naor môdder en dao zoôte vuuels te vuul gräöt in. Van die vervaelende dreejpuntige gräötjes. Maar ome Baer dae waas d’r gek op. Wie ik ze aafgoof, zoog ik um al slikke van de zin.

‘Truus, kanse d’r mich eine klaormake’. Tante Truus pakde unne alde krant en begôs dae karper de jas oët te doôn. De schubbe d’r aaf schraape, boëk aope snieje en alle weike deile d’r oët haole. In de paneer, vuuel paeper en zalt d’r euver haer. En effe later loog dae kammezäöl al te snierke en te spettere in de pan. En al daen tiëd stônd ik te geneete van det geweldig stel, miene oëme Baer en mien tante Truus. Maar ut woord nog baeter. Wie ome Baer dae gebraoje karper op smikkelde. Heerlijk, ut vet van de pan wies achter zien oëre, de gräötjes stooke links en rechs koeterwaals in zien ongeschaore gezich. En mich leep ut water oët de moel. Wat kôs miene ome Baer toch smakelijk, ongezjeneerd en aanstaekelig aete.

‘Gaef dae jông ein kwartje Truus’, zag hae wie d’r bijna allein nog graote op d’n telder loôge. Onderwaeg naor hoës haolde ik veur viëf cent sôkkerpepeer beej Cox. Met mien ein hendje douwde ik mich det sôkkerpepeer naor binne, en stelde mich veur det ut eine gebraoje karper waas. In mien ander hendje nog twiëje döbbeltjes, die ginge straks in ut spaarverke. 

Ome Baer had altiëd dors as hae de gansen daag iëzer gevlochte had. En zien nichje waas toevallig getrouwd met de Witte van Verberk. En dae Witte had ein kroeg op ut ind van de Broekstraot, schuuens taegeneuver wao oëme Baer vruueger zellef gewoënd had. Die dreej raeje ware genôg waorum hae dök te vinde waas beej de Witte in de kroeg. Ut waas unne gezellige buizerd, allein waas zien laever dao neet taege bestand. Ome Baer, wie sterk dette auk waas, woord geveld door ein hiële erge laeverziekte. ‘Van d’n drank’, zag miene pap. Hae môs naor ut ziekehoës, en ut waas kantje baord of hae waas de piëp oët gegaon. Wie hae naor hoës moch, ginge ôzze pap en ik um opzeuke. Ze hadde un bed opgesteld, midde tösse de twiëje rame aan de veurkant,  waor normaal de tillevisie stônd.

‘Ah jông, bisse met pap metgekômme’, zag hae en richde zich op. Ik knikde waat beduus en heel mich wat kedoek op d’n achtergrônd, maar kreeg waal alles met.

‘Det hebse weer euverlaef Baer’, zag miene pap.

‘Met dank aan Truus, anders hadde ze mich daor laote krepere’, zag ome Baer.

‘Wiezoewe . . ?’, zag miene pap.

‘De kries d’r gen flikker te aete, en Truus brach gelökkig iddere kiër un paar halve hane mei’. Miene pap schoot in de lach:

‘Dich bis unne kloôke, de meugs toch gaar gen vet aete met dien laever’, kreeg miene pap d’r nog net oët.

‘Det zegge die, jao. Maar die hane hebbe mich d’r baovenop geholpe, anders waas ik kepot gegaon van d’n hônger’. Mien vader had ut neet miër. Tante Truus kwaam stralend wie Florence Nightingale de kamer in met un paar tasse kôffie.

‘Dan vertel um auk maar wat de dokter nog miër zag’, zei tante Truus met ein lachend gezich.

‘Zeg dich ut maar Truus’.

‘Wie hae ut ziekehoës oët moch, zag d’n dokter taege um: U hebt geluk gehad meneer Titulaer, dat was bijna te laat. Maar vanaf nu mag U absoluut geen druppel alcohol meer nuttigen, en zeker ook niet meer roken! Anders wil ik U hier absoluut niet meer zien!’.

‘Nou’, zag miene pap,’det is dan duuedelik, dan geit de Witte fajiet’.

‘Det gluifs dich’, zag ome Baer, ’ik bin opgestaon, heb d’n dokter ein hand gegaeve en gezag: Dan kinne we noow aafschiëd neme van elkaar, want det geit neet gebeure. Mich zeet ge heej neet miër’. Miene pap dae had ut neet miër, hae sloôg zich op de kneen van ut lache. En ik snapde d’r niks van, maar heb ut waal ônthalde.

Ut letste wat ik mich kin herinnere, waas wie oëme Baer en tante Truus 25 jaor getrouwd ware. Det waas groët fees, en d’r woord goôd gebuis. Op ut lets van d’n aovend waas ein kald buffet. Idderein schöpde zich d’n telder goôd vol met sperjes met ham, petatteslaai, luikskes, kumkummerkes en gekaokde eikes. Allein ome Baer, dae kreeg eine groëte kômp met rauw gehak met snipperuitjes d’r in. Ech um verleef op te waere wie hae det in ziene miechel douwde. 

 

Behalve miene pap en mam heb ik noëijt miër zôn leef stel gekind as miene ome Baer en mien tante Truus.