Lang
geleeje, we laeve erges midde viëftiger jaore. Ut is woensdaag, boëte is ut
prachtig moeij waer en ik ren van schoël naor hoës. Ik wil zoë flot meugelik de
alde kleijer aan, en rap naor boëte, speule op ut Liëuweriksveldje. Maar mien
mam is deze kiër ônverbiddelijk:
‘Jan, de môs noow toch ech iërs naor
de kapper. Ik heb ut noow lang zat oëtgesteld, maar de löps d’r schandalig
beej. Zôndaag is diene pap jäörig, dan kump de femilie op bezeuk en dan môsse
d’r netjes beej laupe’.
‘Astebleef mam, astebleef . . . . .’, ik slaon mien ermkes zoë leef wie
meugelik um ôs mam haer. Meistal smilt ze dan waal ein bietje. Ze striek mich
met eur hand door mien haor en zaet:
‘Vulsse det waal, ik kôm d’r al haos
neet miër door met mien hand, de môs ech naor de kapper’, zaet mam resoluut. Ut haet gen inkel
nut miër en effe later laup ik met ein paar kwartjes stiëf gekneepe in mien
hendje de Liëuwerikstraot oët. Beej slegter Giele scherp links d’n hoôk um de
Broekstraot in. Idder steinke op miene waeg haet ut gevraete en wuurd zoë wiët
wie meugelik weggeschöp. Beej kapper Cromvoets naor binne, de deur kraak, en door
ein smaal gengske kôm ik in de kapperssalon. De schrik sleit mich um ut hertje,
de kwartjes doôn pien van ut kniëpe aan mien blauw aangelaupe vingerkes. Salon
zegge ze daor taege, ut liek miër op ein slachhok! De haor ligge op de grônd,
de kapper druueg unne lange witte doktersjas. Netjes, wie zich det huuert, zeg
ik:
‘Hallo’, maar neemus guuef d’r sjoege.
Neemus zaet wat of gunt mich unne blik waerdig. De kapper geit gewoën door met
ein schaerbeurt, dae man op de slachbank zit muuskesstil. Eine andere man helt
zich verborge achter ziene krant, en weer unne andere kiek veureuver gebaoge
hiël strak naor de gaele zeile vloerbedekking. Wie unne zenuwechtige
bôkseschiëter schuuef ik op unne laege stoôl, en ut verschrikkelijk lange
wachte begint. God, wat wil ik heej zoë flot meugelik weer weg ziën. Laot ut
neet te lang deure, want ut Liëuweriksveldje dartelt as ut belaofde land door
miene kop. En as d’r noow maar neemus binne kump, ik kniëp um wie unne alden
deef, want groëte minse gaon altiëd veur. Noow neume ze det
laeftiëdsdiscriminasie. Toen veulde det wie ôniërlik en ônrechvaerdig.
De
schaerbeurt is veurbeej, dae man krieg nog ein reukske op zien gezich en de
kapper klats um links en rechs op de wang. De man raekent aaf, en dae van
achter de krant geit zitte.
‘Knippe? Wie had ge ze gaer gehad’, vruueg de kapper.
‘Gaer ein bietje gedek, want ik heb
morge ein broëlof’.
Potverdomme,
de kapper stik zich ein sigretje op en geit oëtgebreid klasjeneere van ‘wae d’r geit trouwe, waorum det se gaon
trouwe, en wie groët de broëlof waal neet wuuerd’. Oh jee, de deur kraak,
as ut nondejuu maar genne groëte mins is. Hèhè, gelökkig, ut is Matje Kappel
dae auk is veroordeild tot eine strafmiddaag kôpschaere. Det wachte deurt ein
iëwigheid. De letste volwassene is aan de beurt, ut velt gelökkig met, dae môt
geschaore waere. Ik schuuef alvas naor ut puntje van de stoôl, startklaor um op
dae knipzetel te springe. Auwieje . . . die rotdeur kraak weer. Mien uigskes
doôn piën in de augkasse, strak hald ik die deur in de gate. Potvernondedjuu,
ut is de alde Hermans. In zien smaerig dreejkleurig griës, ziene vale griëze
hoôd op dae botte dieke kop gedouwd, met daor tösse die onafscheidelijke dieke stinksigaar.
Ik zeen ut Liëweriksveldje wie ein fata morgana verdampe. Ik kriëg unne druuege
kael, verschrikkelijk wiët weg doemp onverklaorbaar de Sahara op in mien
gedachte. Noow môt ik nog langer wachte, dit is ech ônrechvaerdig, dit is
verschrikkelijk. Ik heb mich van ze laeve nog noeijt zoë ôngelökkig geveuld. Ik
had al unne haekel aan daen alde Hermans, maar noow zoe ik die dieke sigaar
waal andersum in daen dieke verkeskop wille douwe en daen hoôd euver die
verkesoëre wille struipe. Ik sloët mien auge, slaon mien ermkes euverein en
besloët nederig te lieje en te ervare wie pienlijk wachte ziën kin.
'De volgende . . . ', zaet Cromvoets en ik waer wakker
oët mien kwelling, en klum kevieps in dae laere martelstoôl. Met un paar
stevige pedaaltrappe schok de stoôl umhoëg in de gewinste knipstand. Ik kriëg
zôn schoôrend wit pepeerke vuuels te strak um mien zaachte nekske geplek. Eine
neet miër zoë gans schoëne (oëijt witte) cape wuuerd um mich haer gedrapeerd en
alweer te strak um mien spraonenekske vas geknuip.
‘Haet mam dich geld met gegaeve?’, vruueg de kapper. En ik tover de
intösse gloeiend heite kwartjes ônder det spoëklake vandaan en leg die op ut
witte marmere kalde blaad van dae slachkas. De kwartjes verdwiëne in de laaj en
Cromvoets stik zien volgende sigretje op. ‘Nou
kôm op, begin noow maar . . .’, wil ik waal oëtschriëwe. Maar tergend
langzaam trek hae aan zien sigret en helt zelfs veur daen alde Hermans de deur
aope.
Eindelijk
griep hae die zwaore zilverkleurige tondeuze, en zet zien linkerhand met
gespreide vingers zoë lômp meugelik op mienen bums. Dae iëskalde tondeuze
wuuerd met zien vliëmscherpe tendjes in mien nekske gezatte. Pienlik knippend
bewaeg hae det marteltuueg euver mien geveulig schedeltje naor zien linkerhand.
Ik doôn de auge dich en ondergaon die verschrikkelijke kwelling langs de ganse
umtrek van miene kop. De kapper bluues det apparaat schoën en laet ut op ut wit
marmer, ik dink det ik klaor bin. Maar nae huuer, hae pak zôn langk knipmets en
sliep det ‘zjiepp . . zjiepp . .’ hiël
soepel euver zônne lange laere lap. Ik kniëp mien auge opniej stiëf toe en
bliëf doëdstil zitte. Och den oedel, ik veul det vliëmscherpe moordwaopen mien
zaachte nekhäörkes wegschrape. Ut wuuerd roëd veur mien auge, ut ingszweit löp
mich euver de rök, maar ik heb ut weer euverlaef. De kapper rök mich dae witte cape
van de nek, klop dae oët en zweijt dae met ein bewaeging euver de stoôl. Det
witte pepeerke wuuerd van mien nekske gerök en met unne groëte behangkwas vaeg
hae met woeste oëthaole de achtergebleeve häörkes weg. Hèhè eindelijk, wie unne
gek vleeg ik oët dae stoôl, roop nog flot ‘hôjje’,
en sprint naor hoës.
Ut jeuk en
kriebelt op miene ganse rök, bliëkbaar haet dae behangkwas neet alle häörkes
weg gevaeg. Thoës flot de alde kleijer aan.
‘Maar jông, wat zuues se d’r oët.
Schandalig, de lieks waal unne bloômepot. Ik zal toch ens taege dien vader
zegge det dae Cromvoets dich de volgende kiër ein bietje fatsoenlijker môt
knippe. Want dit staalt nörges op . . . ‘, jammert mien mooder. Maar det is aan mich neet miër
besteejt. Ut Liëuweriksveldje is inens gen fata morgana miër, maar ein oase van
speulplezeer.
En met dank
aan Cromvoets besloët ik later noeijts miër naor de kapper te gaon. Weej hebbe
ôs un eige tondeuze aangeschaf, en mien vrouw ontduit mich al jaore met zaachte
hand van mien euvertollige haor. En geej maar dinke det weej babyboomers gen
jeugtrauma’s kinne.
Vergaet ut maar.
