zaterdag 2 november 2019

Zingk Rowwen Hèze waal Limburgs?

Neet as ut aan de Stiechting Limbörgse Academie leet. Toch is ut allang gen kwestie van gedöld mièr, Rowwen Hèze oèt Haors-America is de meis waereldberoemde Limburgse bènd. Ze staon ouk met vièf prachtige leedjes in de Limbo top-100.
Bezwièges det ze ouk nag ens twieë kièr in de Nederlandse top 100 allertieje staon met ‘Limburg’ as hoeëgste geplaats!!?? Van de waek dook ik in de website van de Stiechting Limbörgse Academie. Ónder ut laeze veel ik van de ein verbazing in ‘t andere óngelouf. Det guuëf ut toch neet! Wat steit d’r beej veurbeeld ónder ut köpke ‘Limbörgs’

'Es Limbörgs weure gezeen alle dialekte die taolkundig bij de Limbörgse sjpraok gerekend weure. (. . . ) Deboete valle de dialekgróppe van ’t Rippuarisch (mèt Kirchröadsj en Vols), die taolkundig bij de Duitse dialeke gerekend weure en ‘t Kleverlands (mèt Venray en Gennep), die bij de Hollandse dialekte getèld weure'.

Nou, dao zakde mich toch ech de bóks beej aaf. As un Academie det dörf te schriève? Die zuuje toch baeter mótte weite, maar of ze d’r ech veur doorgelièrd höbbe? Wetenschappers vooge normaal iets toe! As die mich wille wiès make det in mien deerbare stökker van ós geleefde Limburg gen ‘Limbörgs’ gespraoke wuùrd? Det Rowwen Hèze in un Hollands dialek zingk. Dan mót ik waal protestere. 
Maar ièrs laes ik nag effe wiejer ónder ut köpke ‘Sjpelling’:

'De Spelling 2003 voor de Limbörgse Dialecten van de Raod veur ’t Limbörgs is es basis gepak en, mèt twie oetzunderinge, op ’t dialek van Mesjtreech touwgepas gewore. ‘t Mesjtreechs is gekoze umreie tot de mieste gesjreve bronne van ein inkel Limbörgs dialek op ze Mesjtreechs zien. Van alle Limbörgse dialekte heet ’t Mesjtreechs ouch ’t groetste aontal kallers. Wijer ligk ’t Mesjtreechs es sjarneerpunt tösse de dialekte van Nederlands- en Belsj-Limbörg in'.

Minsekinder, dit is toch ech neet mièr te gluive!? Mestreech, Mestreech, Mestreech in ut centrum van ut universum? Det meug, maar idder zien eige gebaorteplaetske / dörpke is toch idders ‘sjarneerpunt’! En d’r woeëne maar klamp 10% van de Limburgers in Mestreech. Nou ja Limburgers, ut zièn waal grensgevalle, want ze woeëne zjuus op ut rendje van ós provincie. Zjuus wie Eysde en Moèk, en 90% woeënt nag altièd in de res van Limburg. Beste minse, ge hoof ut neet met mich ins te zièn, worstel óch zelf die website maar ens door. Maar in un paar zinne zoeë vuùl kwats aan ós probere te verkoupe. Dan mót ik waal protestere.

Laot óch neet ver-eppele! Limburgs wuùrt gespraoke van Eysde wies Moèk, van Wieërt wies Vaols. En ze spraeke allemaol kleurrièke dialekte, allemaol un bietje verschillend, allemaol aeve moeëj, allemaol met eur eige klankkleure, sómmige rekke de wäördjes wat ‘laànger’, andere wat ‘viet-viet’. Wat weej un maedje neume, zegke ze un stökske wiejer meschiens waal megje of zoeëmaar mokkel. Natuurlik loupe d’r taalgrenze dwars door ós brónsgreun eikeholt en euver de malse kaorevelder. Maar die taalgrenze verbinde ós en verdeile zeker neet! En zjuus wie de meiste Limburgers herkin ik al die verschillende dialekte oèt doèzende. En bringk det unne breie glimlach op mien snoèt as ik op un Spaans terrasje Wieërtsj huùr praote.

Astebleef Stiechting Limbörgse Academie, we höbbe un Raod veur ’t Limburgs, we höbbe unne Streektaalfunctionaris. Praot dao ens ièrs met of verander ógge naam in Stiechting Kwazel Academie.

Toet daen tièd blièf ik mien dialek schriève en praote wie mien elders mich det gelièrd höbbe. En respekteer ik idder dialek binne ós provincie, wao de breie stroum van moder Maas zieëwaerts struimp. En blièf ik fèn van ós Limburgse bènd Rowwen Hèze en galder ik keihard met:

Denke denke denke ik begreep ’t neet,
mar ik wièt nou woar 't an leet
't Is een kwestie van gedöld
rustig wachten op d’n daàg,
dat hièl Holland Limburgs lult,
dat hièl Holland Limburgs lult.