Op 25 mei 1865 woort de spaorbrök Venlo-Bliërick in gebroëk genaome. Veer ‘vakwerk’ euverspanninge van idder 54,50 maeter röste op de beide Maasoevers en dreej nieje stevige pijlers. Ut waas inkelspaor, dus taegeliggers meuste effe wachte. De ziekante ware aafgedek met planke zoeë det de meugelikheid bestônd um d’r met kerre en vootgengers euver te gaon. De ônderbouw leet ruuemte veur oëtbreiding met ein twiëjde spoar. In 1886 woort de iërste (alde) brök vreejgemak as verkiërsbrök. Aan de zuidkant woord de nieje spaorbrök gelag.
Daor mei
kwaam un definitief ind aan de iëuwelange vlegende brök beej de Staay. De stille romantiek
van ut vaer makde plaats veur de herrie en de rauk van de staumlokomotief. Ut iëwelange drökke
logistieke knauppunt de Staay waas veur goôd weg, de Staay verveel tot ein
viëje-bedriëf. In de letste oorlog plat gegoëijd, de euver gebleve ruïne waas neet belangriëk genôg um opniej op te bouwe. Maar tösse 1865 en 1886 môste de vootgengers en de voermannen
met paerd en ker waal hiël dök lang wachte veur de nieje brök. Want die nieje treine hadde
altiëd veurrang. De veuroëtgangk waas neet te stoppe.
Maar det brach Gradus
Broekmans op un geweldig idee. Hae woënde in Bliërick aan de Antoniuslaan, ut
twiëjde hoës naeve villa Arthur richting ut dörp, met d’n haof achter oëtkiëkend op de
Maas. Gradus waas spaorwaegwachter en waas in 1830 in Well gebaore. Hae trouwde
met ein Tegels maedje, Anna Margaretha Derx. Ze hadde un paar döchter en eine
zoon Karel, dae later masjienis woort. In det boerehoës met stalling dreve ze
auk nog ein herberg, en ze hadde altiëd un paar kôsgengers in hoës. En dao naeve handelde hae auk nog ens in vette kaole. Op dae
herberg stônd ein opvallend opschrif: ‘In
de laatste veerman van Venlo’. Ahaa, unne veuroët zeende blik, wat had dae slummerik gedaon? Hae trok
unne platte aak met hölp van staolkabels en ketrolle euver de Maas haer en truuk. Hae
had ein echte ‘concessie’ aangevraog
beej de minister van Waterstaat, Handel en Nijverheid. En van de Keuning zelf
persuuenlik toestumming gekrege. En zoeë had ut vaer van de Staay zich verlag en verbônd
euver ’t water ut(taegewäördige) Victor de Stuerssträötje met de Venlose Meulesingel. Veur de Bliërickse zelfs ein stökske doënder beej. En neet zoeë ingstig, as se hoëg baove ut water tösse die krakende planke door keeks. De zoels d'r ens door zakke . . . .
Ein van zien
kosgengers waas Jan[1], unne gepensioneerde
huzaar. Dae sprook netjes Hollands, maar waal met unne hiële lange aanlaup,
want dae stotterde verschrikkelik. En dae zat de minse euver van de loswal in
Bliërick naor de Meulesingel in Venlo. Natuurlik sneej ut mets veur Gradus
Broekmans aan twiëje kante en brach ut vaer auk nog klandiezie veur zien
herberg. Wanniër oëteindelik precies ut letste vaer gevare haet, weite we neet. Maar zoeë
lang as d’r van de andere kant ‘Haol
euver’ woort gerope, dan woorte de minse door stotterende Jan zônder te hapere
euver gezatte.
Ut boerehoës
hoot later ‘Willem de Zwijger’ en is
in de twiëje waereldoorlog plat gebômbardeerd. Jan de huzaar trok in beej de
begiëne, en storf as de letste ônbekinde vaerman van Bliërick.
Bedank Jan, wie se virder auk hets, diene achternaam kinne we immers neet. As minse répe 'Haol euver', dan waas se d'r. Ein kleine huldebliëk aan dich is dan auk diek verdeend.
[1] Ziër waarschienlik Johannes Marinus Willebrordus van der Heijden (geb.
Delft 1840 z.v. Petrus van der Heijden en Anna Margaretha Smits).
