woensdag 6 maart 2019

Wat hebs dich eigelik taege Venlo

Un paar maond geleje, boète juueg de wind, ut waas kald en binne waas ut vuuels te werm. Ik had net un laezing gehalde euver Blièrick, de minse klasjenere drök nao en ik bin bezig met de boel op te ruùme. Beamer aafkoppele, computer oèt zette en kaebelkes oprolle. Ik veul det d’r emus achter mich steit en drei mich um. Un alder vruiwke kiek mich aan:
‘Hertelik dank, ik vónd ut hièl interessant. Wat weit geej toch vuuel van Blièrick wat ik nag noeëts gehuùrd hei’.
‘Danke mevrouw, maar ja, ik heb ut ouk maar van andere gehuùrd of ièrs zelf mótte oètzeuke. Det is hobby, hè’.
Ik gaon door met opruùme en froemel d’n beamer en miene computer in de tas. Maar det vruiwke blief mich aanklotse, ik veul die uigskes op miene rök prieme. Ik drei mich weer um, lach vrintelik nao eur en zegk:
‘Wilt ge nag wat vraoge?’, ik zeen ze nag efkes twièfele:
‘Jaohao’, zaet ze, ‘wat heb geej eigelik taege Venlo?’.
Ik schrók dao zoeë van, det ik de tas effe weg meus zette, en ik lag mien linker hand op eure schouwer:
‘Maar vruiwke toch, ik heb niks taege Venlo, ech neet! Maar weej van de heemkundekringk richte ós noow einmaol op de cultuurhistorie van Blièrick, Hou-Blièrick en d’n Bokend’.
‘Aohao’, zag ze, ‘gelökkig, ik dóch al . . . ‘. 

Vurrige waek heie we bezeuk, en dan geit ut al flot euver wat se duis in diene vreejen tièd. En via ut kogelslingere en atletiek kwame we beej ut Blièricks waordebook:
‘We zien met veer man zoeë vuuel meugelik alde Blièrickse wäörd, spraekwäörd en beejname aan ut verzamele. En det is idders kièr lache-giere-brölle’.
‘Jao maar d’r is toch al un Venloos waordebook, en Blièricks is toch ouk gewoèn Venloos’, zag dae gooje mins.
Ik probeerde um oèt te legge det unne zekere Frens Bakker zelfs waas aafgestudeerd op ut Blièricks en det dae ós hei aangezatte tot ut vaslegge van ut alde Blièrickse dialek. Dao ónderbrik zien vrouw mien gloedvol betoog met:
‘Wat hebs dich eigelik taege Venlo?’.
Metein dóch ik ‘die vraog heb ik ièrder gehuùrd’. Dus ik zat miene bril ens good rech op d’n bums en dóch effe nao. En alweer meus ik oètlegge det ik niks taege Venlo hei, in taegendeil! 
Vanmorge zoot ik mich te bedinke det ut hoeëg tièd wuùrt um ens op te schriève wat ik feitelik met Venlo heb. En det is mièr den minnegein. Laot ik beginne in 1685, wie de Luùkse maasschipper Frans Wiliquine Tutelair door de Maaspaort de stad in löp. Hae trouwt met un Venloos maedje, Ketrien Orbon, ze kriège elf kinder die waere ingeschreve as Titulaer. En wie ze det in Venlo oètsproke: Tié-te-lèr. Dus in Venlo op ut Maasschriksel ‘in de Fonteyne’, leet un stevig fundament van mien femielie. Intösse is d’r ouk unne Blièricksen tak, maar mien euvergroeëtvader is nag in Venlo gebaore.  
Zelf bin ik in Blièrick gebaore op de Lieuwerikstraot. Un geweldige jeug gehad zónder enig benöl of die straot noow in Venlo of in Blièrick loog. En ik heb in Venlo in ut sportje zwumme gelièrd. Dreej kièr per waek ging ik met de fiets dwars door de stad nao d’n Haeringerberg um te traine beej Festina. Mièr as 15 jaor kampioen van Venlo gewaes. In Venlo achter de vrouwluuj aan gezaete, altièd in de stad op de lappe gewaes en idder jaor op de Parade geweldig vastelaovend gevierd. Gen haorwörtelke op miene kop det doordróng in mien herses met de vraog: ‘Wat hebs dich taege Venlo? Zelfs neet wat hebs dich taege Tegele of taege wat dan ouk!’.  
Maar blièkbaar as dien hert klop veur de Heemkundekring Blariacum, mót det veur vuuel minse ouk same gaon met unne haekel hebbe aan alles dao róndum haer? Maar neet veur mich, en zeker neet veur Venlo. Of zit ‘m det meschiens in dae lange neet-altièd-positieven band die Venlo en Blièrick met-ein deile. De vruùgere magistraat en de latere gemeinte zién neet altièd hièl netjes en respekvol met die ‘boere oèt Blièrick’ umgegaon. Maar zelfs daorum heb ik niks taege Venlo, det is veur mich noow juus die cultuurhistorie. En die ónderzeuk ik met unne glimlach, want det mak ut net leuk um euver te vertelle. Dus leef minse, beej deze verklaor ik officieel op pepeer: 
‘ik veul mich Venlonaer, bin gebaore in Blièrick en woèn in Baolder’. 
Of zulle ze zich noow weer aafvraoge waorum ik neet in Blièrick wil woeëne?