Schikse

Ut is unne gewoëne zóndaag in 1960, en d’r is niks biezónders te doon. Vanmorge nog lekker getraind met Festina in de Wielder. We hebbe un rundje groëte wachpos geloupe, en daornao un poetje rugbieje beej de scheetkelder, bièstig good. Kepot muug kwame we truuk beej de Pope en Jo zaet: ‘Wat gót geej doon vanmiddig’. ‘Kweit neet’, zaet Cor, ‘kmót waal op tièd thoës zièn veur ut lof’. Det probleem kós ik neet dus ik zag: ‘Mak mich niks oèt’. ‘Zulle we naor de stad gaon naor de Filmac?’, zag Jo. Det waas hièl flot beklónke, alles baeter as thoës op de bank hange, we zuje ós um half dreej treffe beej Jo thoës in de Lambertusstraot.

Smiddigs nao ut aete met de fiets naor Jo, Cor waas d’r ouk al. ‘Laot de fietse maar heej staon achter op de plaats, dan gaon we te voot’, zag Jo. En efkes later lepe dreej sneuzels euver de brök naor Venlo. Veuraan op de Vleisstraot ginge we langzamer loupe, want det deje ze daor allemaol. Ut waas zónne zóndaag det d’r nerges wat te doon waas en dan woord d’r euver de Vleisstraot en de Lómstraot haer en truuk geflaneerd. Taegewäördig hebbe ze Tinder, weej hadde toen de Vleisstraot, zeg geej maar wat baeter is! De jónges lepe gewoèn door, de maedjes bleve aaf en toe kièke veur de etalazjes. Ós bestumming waas de Filmac. Die loog taegeneuver V&D, ut waas gelökkig neet erg drök. We kochte alledreej apart ein kaertje veur 35 cent en lepe bergaaf dae lange dónkere zaal in. We zóchte ein riej waor se veuraan meus aansloète. Want as d’r rechs van dich minse opschove, dan mós se meischuve. Ut waas ein doorloupende en doorschuvende veurstelling, en as se rechs neet mièr kós doorschuve, dan meuste we weer naor boète. Ut Polygoon Waereldniejs waas aan de geng, ein depe sonore stum galderde door de zaal. Op ut filmdook sleit Chroesjtsjov beej de VN met ziene schoon op de lessenaer. We ginge zitte, ut waas wie gezag neet drök, dus opschuve waas veurluipig neet aan de orde. Nao ut Waereldniejs kwaam un teikenfilm van Pluto en dan ut Polygoon Nederlands Niejs. In zwart-wit kwaam d’r unne groëte stoumlokomotief aangedenderd, ut waas net of dae d’n bioscoop in reej. En gek, maar as die stoumfluit ging, schrók se toch weer altièd. Maar toen woord ut pas ech interessant, un volgende aaflevering van Mondo Cane. Un film, eigelik allemaol documentaires euver allemaol rare dinger die op de waereld veurkwame. Euver eskimo’s, euver koppesnellers of zoeë maar euver de meis vraemde dinger. Hièl boeiend en akelig tegelièk veur zón snótneus wie ik.

Wie de derde kièr ut Polygoon Waereldniejs veurbeej kwaam ware we nog altièd neet wièd genóg doorgeschaove det we d’r oèt meuste. Maar Jo waas ut zat en zag: ‘Wat dunk óch, zulle we ens kièke of d’r nog leuke schikse in de stad zièn?’. En dreej sneuzels schravelde zich oèt de riej, de zaal oèt en rechs aaf de Vleisstraot wiejer in. Allemaol det waereldniejs en die rare dinger die d’r allemaol op det groëte filmdook veurbeej ware gekómme dreijde mich nog door de kop. Maar Jo blièkbaar neet, dae stoeëde mich aan: ‘Ui daor, span herres, dreej schikse!’. Want d’r woord allein scherp gelet det d’r dreej maedjes beejein lepe, want ut groepsbelang ging vruueger altièd veur ut individueel belang. Jo waas unne echte versierder en zag in ut veurbeej gaon ‘Daag dames’. Effe later hoorte we wat gegiechel achter ós, ik dreijde mich um, en die dreej maedjes ouk. Un vluchtig ougkóntak. Maar weej flaneerde door, en ut aanbod van vrouwelikke dreejspanne waas blièkbaar neet groët dae middig. Achteraan de Lómstraot dreijde weej ós um, en net wie Cor zag: ‘Misschien kómme we die dreej waal weer taege’, zoog ik Jo al met twieje erm zweije. Hae had ze al geschaote, en ik dóch potnondedjuu, noow kin ik mich neet mièr d’r naeve strièke. Want ièrlik is ièrlik, ik waas nog unne echte bleudhannes en maedjes makde beej mich nog neet de pis lauw. Laot staon waor ut oèt kump.

‘Hallo dames, same aan de wandel? Meuge we un stökse met óch euver loupe?’, zag Jo zónder enige schaamte. ‘Jao huuer, waorum neet? We gaon ós waal un ieske haole beej de fledder’, zag ut middelste det duuedelik de bóks aan had. Jo plekde zich metein taege ein van die maedjes aan en vroog um de bóks van zien liefke. Cor en ik sjokde d’r wat ónbeholpe achteraan. ‘De fledder, wao is det dan weer?’, vroog Cor aan mich. ‘Schuuens taegeneuver ’t Nolusplein in ut Dwarssträötje. As dae ein sof-ieske mak dan fleddert det apparaat altièd’, zag ein van die andere maedjes keviep.
En efkes later stónde dreej maedjes en dreej sneuzelkes taegeneuver ein te schatere van ut lache. Um det fledder-apparaat det éch veur de zoeë vuulste kièr fledderde beej ut dreijend vol laote laope van ein hoorntje sof-iès. Maar ut brach ós waal doènder beejein, ut fledder-iès waas duuedelik gebraoke. Jo had zien keuze gemak en stónd met Ien te sjanse. Cor en ik vormde met An en Marij nog efkes un veerspan, ut mót toch waal ein komisch gezich zien gewaes. Veer van die pubers die ein-veur-ein de tóng oètstaeke, aan eur ieske lekke en daor tösse door zeuke naor veilige ónbenöllige ónderwerpe. Ik goof ut op en besloot mich wat mièr te concentrere op ut ieske, want ut smolt flot en dröppelde al bijna ónder d’r oèt. Ik zoog ut net ein bietje op oèt det puntje, wie An taege mich zag: ‘Jan, wao woëns dich eigelik?’. Het woënde op de Heutzstraot in Venlo en ik woënde in de Liëuwerikstraot en zoeë begós ut iërste aaftaste. ‘Pas op Jan, ut iès löp dich weer weg’, zag An. En ik dóch ‘wat un attent maedje’. Ut iès leep mich inderdaad euver de hand, ik lekde mien hand schoën en zoog ut tuutje nog maar ens laeg. En ik veulde det An mich in de gate heel, en we schote allebei in de lach. ‘Sorry’, zag ik, ’de maks mich ein bietje verlaege’. An pakde mich beej de mouw en zag: ‘Mak niks oèt Jan’. Ós ouge vónde mekaar en ut iërste vunkske makde ein sprungske.

De ieskes ware op, ut iès waas gebraoke en same lepe we naor boète zónder te weite waor haer. Jo naeve Ien, Cor naeve Marij en ik naeve An. Blièkbaar woënde Marij op de Hertog Reinoudsingel en beej um veur de deur makde we un aafspraok veur de volgende waek zóndaag. Ik weit neet mièr wae det verzón, maar ut waas um half dreej in ut Holtsträötje.
‘Potverdomme, wie laat is ut?’, zaet Cor. ‘Óch d’n oedel’, zag Jo, ‘iërs effe kièke wae d’r ut lof duit’. En ik dóch wat un schiènheilig gedeuns, wat bin ik toch gelökkig met miene pap en mam.

Dreej sneuzels lepe same euver de brök truuk naor Bliërick. We hadde un aafspräökske met dreej schikse de volgende waek. En ech, An woord met elke morge wakker waere un stök moëijer. Ut had prachtige spraekende ouge, dónkerbroène haor met unne slaag d’r in. Ut haolde wat zwaor aom, maar ein hièl aope karakter. Zuuj ut wat waere met An en mich?