dinsdag 25 februari 2020

Zandberg

Ut is alweer efkes geleje, miene kleinzoon hei hièl gruùts unne nieje Nintendo gekrege. Hae kroop kevieps naeve mich op de bank:
‘Opa, zulle we same un spelke doon?’, en twieë rappe klevièterkes lete zón mechanisch pupke op det klein schermke euver kuulkes haer springe en ledderkes op en aaf klumme. Ik kós ut met mien ouge ech neet beej halde.
‘Met det dink same un spelke doon? Op zón klein schermke?’, zag ik wièfelend.
‘Jao opa det is leuk, geej kièk as ik un spelke doon en ik kièk as geej ut dót!’. Nou, det leek mich neet zón good idee, det neum ik neet same speule. Dae kleine ströp had metein in de smièze det dit niks goof, det waas niks veur opa:
‘Wat deejt geej vruùger eigelik veur spelkes op de kómpjoeter?’.
‘Maar jóng, toen ware d’r nag gen kómpjoeters, weej speulde altièd boète. En as weej swoensdigs en saoterdigs wat mièr tièd hadde, dan ginge we nao ein of andere zandberreg’.
‘Unne zandberreg . . ‘, en hae keek mich vraogend aan. En toen meus ik um oètlegge wat unne zandberreg is en wie det vruùger ging. Wie we un paar vrinde in de straot ginge aanrope um te speule en dan woort d’r euverlag wao we daen daàg haer ginge. En as ut good waer waas dan veel de keus dökker op unne zandberg. We hadde keus zat en d’r ware zandberg genóg. De hads de Spekberreg in Holt-Blièrick, de Kóckersenberreg in d’n Bokend, in de Wielder hei-se d’r zelfs dreej. En neet te vergaete dae in de Wiènkelder. Ut muulke van miene kleinzoon veel steeds wiejer aope van verbazing:
‘En wat deet ge dan op die berg?’. 
'Nou, op en aaf renne, köpke kukele, gewoèn kuite en met zand goèje . . . ‘. Hae snapde d’r hièlemaol niks van en ik bedóch mich wievuùl det d’r in zestig jaor waas veranderd. 

En ik kièrde in gedachte efkes truuk nao unne werme augustusdaàg hièl lang geleje. Met un paar vriendjes lepe we door d’n Hazekamp en euver unne veldwaeg nao d’n Bokend. De Klingerberg waas d’r nag neet. En dan wiejer euver dae lange slingerende Kóckersewaeg kwame we beej die brök euver de Kóckersebaek. Dao sloge we links aaf en un stökske wiejer loog links unne moèje groeëte en lange zandberreg. We makde unne lange sprint nao baove door de losse gaele zand en ginge baove op de rand oèrtröste. We ware neet de enigste daen daàg. Naeve ós zoot un meuderke op un ald taofellake in de fletse schaduw van unne lieëge denneboum. Veur eur zoot unne baby te speule met unne rammelaer. Ut kiendje droog allein maar unne katoene luier, vasgezatte met un paar van die groeëte veiligheidsspelde. Op zien bumske had ut meuderke unne zakdook gefiespernöld. In alle veer de hukskes van dae zakdook had ze unne knup gelag. Ut zoog komisch oèt maar waal hièl hendig bekeke. Ut kiendje keek mich aan en lachde. Van ièfer trappelde ut met de puùtjes en rammelde met dae rammelaer. De moder heel intösse eur andere dochter in de gater, det köpke kukelde van d’n berreg.
‘Astebleef Mieke, neet zoeë met dien haor in dae zand . . . ‘, hoord’ik eur zegge. Det waas veur ós deugneete ut sinjaal um ens duchtig door de zand te rölse. We rende d’n berg op, en det veel neet mei door dae losse gaele zand. Ut leek waal op die trap van de Hollie-Hollie van de kermis. En baove gekómme doke we weer nao ónder met de kop nao veure. En al kopkukelend deje we wae ut ièrste ónder waas. En dan weer truuk umhoeëg. Det maedje sloot zich metein beej ós aan en det meuderke deej maar wiejer ut zwiège toe. Had zeej wat mièr oug veur det baby-tje. En ut leverde ós effe later un paar sloeke aanling op. Van det meuderke mochte we same unne baeker deile, ik veulde de zand knièrse tösse mien tand. Ónderaan de zandberreg leep, wie kin ut ouk anders, de Kóckersebaek. Un betónne stuw zörgde d’r veur det ut water aan eine kant wat hoeëger stónd. En aan d’n andere kant met un klein watervelke ziene waeg vervolgde nao de Bokender koèle. Det water waas ièskald, maar waal kraakhelder. Met unne gaele zandbaom met aan de kante van die frisgreune waterplentjes die meidansde met ut water. We trokke alles oèt behalve de ónderbóks en sprónge zónder ós te bedinke in ut kalde water. God wat waas det lekker, we douwde mekaar ónder water en kwame weer proestend baove. Allein Mieke stónd hièl zielig aan de kant met al zien kleijer aan, det moch d’r neet in van zien mam. En weej vlaegels spetterde um met twieë hand tegelièk duchtig naat. Ut deej net of ut det neet leuk vónd, maar bleef waal staon. En toen wiste weej genóg, ut genoot d’r ouk van. En waorum ouk neet? Met oèt ut water kómme mós ik waal mien ónderbóks good vashalde anders veel die óet. Jao jao, die ónderbókse van vruùger zoge zich good vol met water en zote zoeë wie zoeë al wat wièd. En d’n elestiek waas al wat oètgelubberd. We knepe zoeë good en zoeë kwaod ut meiste water d’r oèt, trokke ós weer aan en ginge weer truuk op hoès aan. Taege daen tièd waas alles weer druùg.

Un waek of zoeë later ginge we met det zellefde stel op paad nao de Wiènkelder. Van ós mam hadde we un Exota-fles met aanling meigekrege. We ginge met de fiets de Lieuwerikstraot aaf en achter aan de Fort Sint Michielstraot d’n euverwaeg euver. Naeve die viès terbaek aaf, meuste effe wachte op d’n trein nao Numwaege beej d’n twieëde euverwaeg en dan d’n Horsterwaeg op. Un hièl stök veurbeej ut greun dörp ging unne veldwaeg rechs nao ónder tösse de weie door nao un kleine bös, de Wienkelder. Wao de naam vanaaf kump, weit ik neet. Maar ut waas un dich dónker bös. Rechs naeve de paad leep un klein baekske met un paar opborrelende brunkes. Links loog unne hièle hoeëge zandberreg in de vorm van unne kómp. We goèjde de fiets aan de kant en sprintde wae ut ièrs baove waas. Vandaag deje we wae ut wiedste van d’n berreg aaf kós springe. 
Links van de zandberg waas un dichte dónkere loofbös met dieke slingerplante. Die greujde um takke waodoor die hièl moèj spiraalvörmig woorte. We hebbe net zoeë lang gezóch wies we allemaol zónne höltere körketrekker stek hadde. Wie we nao hoès ginge ware we allemaol ónder de zand en zote we vol met kratse van det struine door die dichte bös. Ónderwaeg zoge we unne boer die zien kuuj aan ut melke waas. Det ging toen nag gewoèn op de huukskes gezaete met unnen eimer ónder de koe. Ik zeen um nag zitte, de klep van zien muts wat nao achter geschaove, en ziene kop taege ut dieke lièf van die koe geleund. Niejsgierig stapde we aaf en ginge det wat doeënderbeej bekièke. De hoors die sträölkes melk in dae zinken eimer klettere.
‘Kin se die melk zoeë drinke meneer?’, vroog ik nao de bekinde waeg. Zónder ós aan te kièke richde daen boer ein van die uier in ós richting en sprietsde un sträölke melk.
‘Kind ge mich un bietje in mien fles doon meneer?’, waogde ik ut d’r op. En jaowaal huùr, hae pakde mien laege Exota-fles en spoot die zónder te knoèje half vol. Voller ging neet want de melk schoèmde hièl erg.
‘Dankewaal meneer’, zag ik en zat metein die fles aan miene mond. Wat waas die heerlijk roumig en werm tegelièk. Zón lekkere melk had ik nag noeits gepreuf. 
‘Laot mich ouk ens . . .’, zagte mien vrinde en toen waas de fles zoeë laeg.

‘Opa, wild geej ouk unne kièr . . . ‘. Ut stumke van miene kleinzoon brach mich truuk in de realiteit. 
‘Nae jóng, speul dich nag maar unne kièr . . . ‘. En dao zoot hae weer inein gedaoke met twieë hendjes dae Nintendo stevig vashaldend. Zien uigskes doeënbeej det schermke, allein twieë kleine klevièterkes zoog ik bewaege. 

De tieje zièn veranderd, maar wie ut waas zal ut noeits mièr waere.