donderdag 6 februari 2020

Vastelaoves-trauma

Ik waas nege jaor en ut laeve bestónd nag oèt nao schoeël gaon, slaope en roepzakke. De vastelaovend van 1957 kump d’r aan en de vraog waas: ‘Wat gaon ik waere?’. Vas pandoer waas keeze oèt cowboy, indiaan, zigeuner of gewoèn maar boer. Ik wis ut waal, ik woel Roy Rogers zièn, aldere luuj kinne um nag waal. De groeëtste cowboyheld in de films van daen tièd. Ik waas al aan ut oefene, van un plenkske had ik mich zelf un pistuùlke gefiespernöld. Van mam had ik de kachelpoets geliènd um de juuste kleur te gaeve, hae waas net ech (vónd ik). 

Op vastelaoves zóndigmorge waer ik aangedoedeld, un te groeët ruutjese haemp, unne roèje zakdook um de nek, zwarte moefe aan de mouwe en unne breije zwarte reem. Mien aldste zuske sjmienkde mich, noow nag de cowboyhood op en ik waas klaor. Mien eige pistuùlke tösse de reem, sheriff-ster op en Roy Rogers kós aan de Blièrickse vastelaovend beginne. Maar dao haolt ós mam wat oèt de kelderkas: unne echte holster veur aan de reem, un ech pistuùlke en un duuëske met pistungskes kómme teveurschièn. Ik vloog ós mam um de nek en waas zoeë bliej wie unne gek. Un ech pistuúlke . . . . Metein woort ut ièrste rölke met pistungskes veurzichtig oèt ut duuëske gehaold en in det nieje pistuùlke gefroemeld. Ut veel nag neet mei, ut mót d’r presiès ingedaon waere anders knalt hae neet. Maar met twieë hand lökde ut toch en hièl gruuëts leep ik knallend de Lieuwerikstraot op en aaf. 

Zóndigmiddig is d’n optoch in Blièrick, ózze pap duit ouk mei met de visclub de Goede Hoop. Hae haet van un alde tante un bóntjeske en un bóntmutske geliènd. Ut haet gen porum, die zièn um allebei vuùls te klein. Veural det mutske sleit letterlik as un tang op un vèrke. En dao make ze um ouk nag roèje lipkes . . . gekker mót ut neet waere. Aan zien visgaerd wuùrd unne groeëte plestik vis vasgemak en dao geit-e op waeg nao ut dörp. Weej gaon effe later nao d’n optoch en zeuke un plaetske beej Cordang in de Broekstraot, taegeneuver de Schenck van Nijdeggestraot. Ut deurde un ieuwigheid wies hae begós te trekke, maar gelökkig had ik mien pistuùlke en mien pistungskes. Eindelik, dao kwaam Herwónne Laeveskrach en de paerd van de Karwats. D’n optoch trok veurbeej en aoh jeej, dao kwaam de wage van de Goede Hoop. Ik kroép achter ós mam, want ik schaam mich kepot. Ózze pap steit baovenop dae wage met zien bóntmutske en zien te krap jeske, zweiend met dae plestik vis. Ik haop det-e mich neet zuùt. Gans op ut lets speult hermenie Caecilia ‘Blièrick ós Blièrick, det steit baovenaan’ en dao achter de wage van prins Hay d’n ièrste. Met twieë hand goeit hae met zien adjudante caramels en zuurtjes nao de minse. Idderein begint inens te graaie en te grièpe. Kinder, jao zellefs moders, kroèpe euver de grónd en pikke mekaar de snuupkes veur de neus weg. Tuurlik doon ik ouk mei en laot op d’n truukwaeg ós mam gruuëts mien dieke bóksetesse zeen.
‘Wao heb se dien pistuùlke?’, vroog ós mam. Ik greep metein nao miene holster maar dae waas laeg.
‘Weg . . .’, waas ut enigste wat ik kós oètbringe met de ermkes in de lóch.
‘Dan gangk maar gauw truuk kièke of hae nag örges leet’. Flot rende ik truuk nao Cordang maar ik zoog niks ligge. Minse lepe zingend en hossend de Broekstraot op en aaf. En ik veulde mich hièl bedreuf en begós hièl hard te bäöke. Twieë aldere maedjes sproke mich aan:
‘Waorum bäöks dich jungske?’.
‘Ik heb heej örges mien niej pistuùlke verlaore!’.
‘Meschiens mós se aangifte doon beej de pliessie’, zag ein van die maedjes en same huppelde ze wiejer in de richting van de Witte. Nou ja, zellef kós ik niks baeters bedinke, dus leep ik euver de Broekstraot en de Kloeësterstraot nao ut pliessie-buro. Ónderwaeg controleerde ik idderein dae un pistuùlke beej zich had en vroog waal tig-kièr of nemes un pistuùlke gevónde had. Maar lauw-loene, sómmige hele mich zellefs veur de gek:
‘Wat bis se kwièt jungske, dien piespäölke?’.
Binne in ut pliessie-buro waas gaar nemus, allein unne pliessie zónder pet zoot achter de balie.
‘Meneer de pliessie, ik heb mien pistuùlke verlaore op de Broekstraot beej Cordang’. De pliessie keek mich hièl ernstig aan:
‘Aoh wat erg jungske, maar ze hebbe heej nag niks aafgegaeve. Maar schrièf heej efkes diene naam en adres op, as ze wat aafgaeve dan huùr se det waal’.

Hièl bedreuf leep ik nao hoès met mien bóksetesse vol sloek en ónderin det duuëske met pistungskes. Zuuj ik ze oeits nag kinne gebroèke? Thoès wachde ós mam mich op en truuësde mich:
‘Kóm maar jóng, zoeë erg is ut ouk weer neet. Volgend jaor koupe we gewoén un niej’.
Maar de vastelaovend heufde veur mich effe neet mièr, zeker wie ózze pap saoves ouk nag ens met un stök in zien kloeëte thoès kwaam. Hae loog nag ièrder as mich in bed óntzettend te snörke. Ik kós d’r neet van slaope en meus allein maar dinke:
‘Wao zal mien pistuùlke zièn, wae haet det met genaome, zal ik ut oeits nag truukzeen . . . ‘, maar veel oèteindelik toch in slaop. De volgende morge kóm ik ónder, ózze pap zit met zièp-uigskes aan taofel met ós mam.
‘Zoeë zoeë’, zaet ózze pap, ‘wat huùr ik, haet Roy Rogers zien pistuùlke verlaore?’.
‘Laot det zièn Piet’, zaet ós mam en taege mich zag ze: 
’Zal ik dich verkleie veur de kinderoptoch jóng’.
‘Nae, hoof neet’, zag ik, ‘meschiens kump de pliessie waal mien pistuùlke truuk bringe’.

De vastelaovend waas veur mich veurbeej, de pistungskes heb ik boète op de plaats allemaol met unne hamer laote knalle. Van de pliessie heb ik noeits mièr wat gehuùrd.

Gelökkig heb ik nag un foto.