'die
stadt sich mit kercken ende gewyde gueder berijckt'
De legende euver de
Bliërickse parochie begint örges beej Sint Willibrord (658-739). Op ein van
zien missietochte zuuj hae ouk ’t alde Blariacum hebbe aangedaon en hebbe toegewieèd
aan d’n Heilige Lambertus (636-705). Det mót nao 717 zien gewaes,
Lambertus waas in Luùk de marteldoèd gestorve en in 717 woorte zien relikwieje naor Mestreech gebrach.
De legende verhaolt wiejer det ’t hièl gewoèn waas det heidense offerplaatse in daen tièd woorte aafgebraoke en op ut puin nieje kerke woorte gebouwd. Blariacum woord door Willibrord gezeèn as un vruueger bolwerk van de Romeine, en de plek van de iërste Lambertuskerk waas oèijt misschien waal un heidense offerplaats. Helaas blief ’t ein alde volkslegende, waorvan de bewièze neet mièr geleverd kinne waere. Maar gans ónwaarschienlik is ut ouk weer neet. Feit is waal det Lambertus patroènheilige waas van de textielwerkers, en in Bliërick zote hièl vruueger vuuel linnewevers.
De legende verhaolt wiejer det ’t hièl gewoèn waas det heidense offerplaatse in daen tièd woorte aafgebraoke en op ut puin nieje kerke woorte gebouwd. Blariacum woord door Willibrord gezeèn as un vruueger bolwerk van de Romeine, en de plek van de iërste Lambertuskerk waas oèijt misschien waal un heidense offerplaats. Helaas blief ’t ein alde volkslegende, waorvan de bewièze neet mièr geleverd kinne waere. Maar gans ónwaarschienlik is ut ouk weer neet. Feit is waal det Lambertus patroènheilige waas van de textielwerkers, en in Bliërick zote hièl vruueger vuuel linnewevers.
Van 1560 wies 1597 waas unne
zekere Franciscus van d’Oeybraken pastoèr van Bliërick, hae begós in 1575 met
de alleriërste kerkregisters. Op 19 jannuwarie schrief hae ziene iërste duip in: ‘primus est Henricus filius Baltasarii
Verinen susceptores Henricus Libelen Venlonensis et Beatrix Molitoris’.
Veur 1578 makde hae zich oèt de veut naor Venlo, umdet de Calviniste beej um
binne vele. Hae ging wiejer as kaplaon in Venlo en de Bliërickse kerkregisters
bleve geslaote wies 1586. We zitte dan in de 80-jäörige oorlog, ouk in Bliërick
heel de Calvinis Cakhosius zien hagepraeke ónder unne treurige boum, en de magistraat van
Venlo krieg in 1579 met Reyner in de Betouw ziene iërste protestantse
peyburgemeister. De Spanjaarde laote aaf en toe eur gezich zeen aan d’n
Bliërickse kant. Misschien waal raeje veur un ‘bende Calvinistische knevelaars en vreijbuiters’ um Bliërick vanoèt
Venlo te euvervalle. Ze ginge as bièste te kièr! Op un inkele oètzóndering nao woorte
alle huùs platgebörd, ouk de kerk óntkwaam neet aan de alles um zich haer grièpende vlamme.
De alden tore van de kerk veel in puin, en de groète klok woort as krijgsbuit
mei genaome naor Venlo.
’t Waas unne óngeschreve regel det de kerkklokke beschouwd mochte waere as oorlogsbuit, en neet zoeë
maar as gestaole goedere. Det gold dus ouk veur de Staatse troepe oèt ’t
Venlose garnizoen, toen ze in 1579 de Spaanse veurloupers verjoge, die zich
in Bliërick verschans heije. Dus aan ’t jatte van ós groète klok klaefde
veurluipig genne smet of verwièt!? Maar unne volgende óngeschreve fatsoensregel
waas ouk, det de oorlogsbuit later truuk gekoch kós waere. We mótte det zeen as
unne vorm van aafpersing en dwangmiddel van oorlogsbelasting. En zoeë woort de Bliërickse klok
dan ouk as oorlogsbuit met genaome naor Venlo en keurig in de Hertogenhaof
opgeborge. Maar neet vuuel later daornao trok Parma met zien leger op en
bedreigde de stad. De artillerie van Venlo mós waere oètgebreid, en oèt ós
Bliërickse klok kóste waal twieëje dieke kenónne waere gegaote. De Venlose
Magistraat lapde iddere fatsoensnorm aan eure laars en leet 1 augustus 1580 door
Herman Potgieter ós moeëije klok umgete en verwerke tot twieëje neet mièr zoeë moeëj klinkende kenónne. Allein
meuste ze d’r nog wat aan toevoege:
De
kanons wogen te zamen 5775 ponden, en daar de specie der Blericksche klok niet
toereikend was voor de vervaardiging der beide kanons, werden daarbij gekocht
van Renier van Dalen 335 pond aan 6 gulden 1 oort de 100, van diens vrouw 47
pond aan 1 broodpenning het pond, 900 pond van den gieter aan 9 gulden de 100
pond en voor 8 gulden 19 stuiver of nagenoeg 255 pond lood. De klok heeft dus
vermoedelijk een gewicht gehad van 4200 oude pond. Voor kosten van gietloon der
kanons werden door Herman in rekening gebracht 6 gulden 5 stuiver per 100 pond,
makende alzoo in het geheel ruim 360 Venlosche gulden.
De Spanjaarde kwame, en beej ’t beleg van Venlo in
1586 woorte de twieëje kenónne ingezatte. Helaas veur die van Venlo scheurde
ein van de kenónne beej ’t aafschete, de ander bleef jaomer veur die van Bliërick
intak. Nao de flotte capitulatie van 28 juni 1586 kwaam Venlo in Spaanse
hand, en ouk in Bliërick kièrde geleidelik de relatieve rös truuk. Alles meus weer
van de grónd aaf waere opgebouwd in Bliërick, de gevluchde minse kièrde deils
truuk naor eur gehavende gebaortedörp. Ouk de kerk woort zoeë good en zoeë kwaod
meugelik opgeknap, en op Sint Jacobusdaag 1594 woort alweer de nieje groète klok
geduip. En beschouwde de Bliërickse eur alde klok as verlaore? Natuurlik neet,
want de Bliërickse schepene hadde al verschillende kière aan de Venlose Magistraat
eur groète klok truuk gevorderd. Want ze hadde mótte capitulere, dus die klok meus weer truuk. Maar toen waas ’t presiès al wie det noow ouk
geit, d’r kwaam gen antwaord van de andere kant van de Majjem. Dus zóchte de
Bliërickse ’t gedwónge hoëger op. Laes maar ens: ‘ende want het niet redelick off billick en is, dat die stadt sich mit
ander luijden vuel weniger mit kercken geystlicken ende gewyde gueder berijckt,
ende der supplianten onsientie opliedt der kercken gueder, soe verdunckert ende
verloeren syn, so vuel ihnen doenlick is tho recouvrieren ende wyderumb in esse
tho bringen, soe ist dat de supplianten (aengesien sy op haer vorich
mennichfaldich aengheven gheen seker antwordt vernoemen en hebben, nyt wetende
off de saeck vuir sulcx gehalden wordt, dat sij nyt weerdt en is om
schriefftelick antwordt te verkriegen) noch eens, alleer sij sich irgent anderss
klechlich aen hebben willen gheven, eynen Ersamen Raedt dyser stadt Venlo inder
fruntschoppen om restitutie offte reparatie der vors. klocken hebben willen
requireren’.
Misschien hièl lastig te laeze,
maar geluif mich, kort same gevat steit d’r gewoèn ‘die
klok mót as de sodemieter truuk’. Maar ouk op deze breef kwaam gen inkele reaksie.
De kerkmeisters van Bliërick beslote die van Venlo beej de Bisschop aan te
klage, in ein uuterste poging det die groète klok truuk kwaam óf ein redelikke
vergoeding woord gegaeve. Bisschop Jacobus a Castro schreef 9 april 1612 aan de Magistraat van Venlo un bisschoppelik verzeuk, waorin hae voorsloog: ‘te stellen int seggen van goede verstandige mans of aan die van
Blerick eene redelijke som gelds aan te bieden al en quamen sij niet tot hun
uterste pretensien’. Maar achter die dieke more van Venlo bleve ze
muuskestil en gedroge ze zich doufstóm. Waal hebbe nog lang twieëje kenónne met
de moel aope richting Bliërick gerich gestaon. Die kenónne bleve stóm, en de nieje
Bliërickse klok bingelde weer löstig euver ’t water.
Allein de sfeer tösse deze en d’n andere kant van de Maas is d’r met det gedeuns met die klok neet baeter op gewaore.
Allein de sfeer tösse deze en d’n andere kant van de Maas is d’r met det gedeuns met die klok neet baeter op gewaore.
