Ièrste kemúnie

Ik kwaam dees foto taege van ózze Sjakkie op ziene ièrste kemúnie. Hae steit wat verschrik naeve ós mam en volges mich mós hae d'r niks van hebbe. Det zat mich aan ut naodinke wie det ging met miene eige ièrste kemúnie in 1954.

Al ein paar maond van teveure woord ut in de femilie aangekóndig: ’Ózze Jan deut de ièrste kemúnie! Kómp geej ouk op ut fieës?’ Ik heb ein verrekte goód geheuge van wat d’r vruùger allemaol gebeurde, maar de ièrste kemúnie bin ik ein bietje kwièt. Noow mót ik neet zoeë maar wat beejein gaon fantazére, dóch ik. Dus heb ik veur alle zekerheid ein paar laeftièdsgenote óndervraog. Maar sómmige haolde de schouwers op van ‘ik weit ut neet mièr!!’, en un paar zagte ‘de femilie kwaam op bezeuk, en d’r ware kedootjes, maar veur de res??’. Det vónd ik aevel wat schaemel, dus ik pakde mien eige kemmúniefoto maar ens d’r beej en keek det zielig menke ens lang en deep in de uigskes. Zoeë langzaam aan kump d’r weer ut ein en ander baove.
Op de ièrste plaats hoot ut officieel de ièrste heilige kemúnie. Ut begós al in ut begin van de twieëde klas. Pestuurke Lennaerts kwaam wat dökker les gaeve. Ut waas ein klein diek menke met un brilke. Hae waas al modern, want ut waas ein brilke met zón dun montuurke. Geistelikke droóge in daen tièd, we spraeke euver 1954, nog unne toga. Ein sjiek waord waas ouk waal unne soetane. Det was ein langk zwart kleid, met zónne breie zwarte band um meistal unne dieken boèk. Det kleid woord aan de veurkant dich geknuip met 33 knuipkes van baove naor ónder. Waas ut un klein pestuurke wie ózze pestoèr Lennaerts, dan stónde de knuipkes wat doeën beejein. Waas ut unne groeëtere mins dan kós se op plaatse tösse de knuipkes door naor binne kièke. Det kleid zoot hièl strak um de nek en hóng wies op de beej passende zwarte schoon. Um dae nek zoot dan un strak zwart bäördje det aan de veurkant euver vièf centimaeter wit waas. Op de kop hadde ze zón gedeuk zwart helmpke met ein zwart pluumke d’r midde op. Ik zeen pestuurke Lennaerts nog zitte achter de lessenaer op det kleine podium beej ós veur de klas. Ein bietje naor rechs weggezak, met van die vettige plekke op zien kleid waor de kneen zoote. En as hae sprook woorte zien móndhukskes wat vóchtig en vettig, hae zeiverde nog net neet. 
Ik huùr um weer praevele euver det weej zoeë langzaam aan tot de jaore van ut verstand ware gekómme, en we kóste waere toegelaote tot de ‘eucharistie’. Jao, Christus had ut zellef gezag. Pestuurke stónd plechstatig op, spreidde allebei de ermkes en keek naor ut plafónd. ‘Laat de kinderen tot mij komen, want voor hen is het rijk Gods’, zag hae hièl plechtig, zellefs ein bietje heilig. Taegewäördig haet det ‘laat de kinderen tot mij komen’ nogal ein verdachte lading gekrege. Maar toen wiste weej nog van toète nog blaoze. Unne andere kièr stónd hae weer op en sodemieterde hae bijna van zien verhuùging aaf. Némus dörfde te lache, en hae sprook Christus weer nao: ‘Zo ge niet zijt als kinderen, zult ge het rijk der hemelen niet binnentreden’. Dae zin heb ik mich altièd goód opgeslage, want dae kós ik gebroèke as mien vader en moder weer us wat te mekkere hadde euver opruùme of smaerig make. 
Ouk móste we 65 cent met néme veur unne nieje Kathechismus, um ós de christelikke lièr beej te bringe. En eigelik waas det de ièrste groeëte fout die pestuurke makde. Want wat unne kwats meuste we oèt de kop lière:
‘Waartoe zijn wij op aarde?’
‘Wij zijn op aarde om God te dienen en daardoor hier en in het hiernamaals gelukkig te zijn’.
Nou, de pot op, gluif det maar zellef, det sleit toch wie un tang op un vèrke! Weej makde d’r al gauw flauwe köl van en fantaseerde euveral un ander antwaord op:
‘Weej zièn op aarde um maedjes te lokke en kinder te fokke’, is mich nog beej gebleve. Al gluifde weej toen nog in d’n ooievaar, en ware maedjes d’r mièr um te peste. Lets hebbe we nog ens dae kathechismus te veurschièn gehaold en door genaome met ós kleinzeuns. Dao had ge beej mótte zièn. Die zoote met groeëte ouge en wièd aope mónd te luustere:
‘Hebbe ze óch det vruùger allemaol wiès gemak’. Jao jao, die tièje zien gelökkig veranderd. Maar we dwale aaf, truuk naor de ièrste kemúnie. We ware geistelik geïndoktrineerd um naor de kerk te meuge, maar dan móste we waal nog de ièrste biech doon. Want ós zielkes meuste waal hièlemaol brandschoeën zièn van alle zund. Det waas de twieëde groeëte fout van pestuurke. Wat móste weej dae prieëmer achter det goor gerdienke door die gaetjes in daen biechstool eigelik vertelle. Ik had nog geen zónde gedaon. Nou ja, ós mam knoterde waal ens op mich, maar det waas mièr zund veur eur.
 
Ut woord mei, en ut woord ouk meinus. We móste same met de maedjes oefene in de Lambertuskerk. De maedjes links van de groeëte middepaad en weej rechs. Thoès woord ut ouk steeds nièpender. Ut ging allemaol boète mich um, maar ik kreeg toch ut ein en ander met. Diskussies euver wae kump d’r allemaol, wae blièf d’r aete, wie vuùl vlaaje mótte d’r kómme. Klöntjesemik, krintemik, gojje bótter, ut kwaam allemaol veurbeej. En waorum allemaol det gedeuns? Ózze Jan duit de ièrste kemúnie, en dae interesseert ut gen zak, want dae speult op ut Lieuweriksveldje! Nou ja, met taegezin mós ik met mien aldste zuske met um niej kleier te kaupe. Beej Baerde-Trienekes woord ik un blauw-griès kemúniepekske aan gemaete. Un wit euverhaempke daor ónder met miene ièrste echte slieps. Un paar kneenkouse en un paar blinkende lakscheunkes. En tot euvermaot van ramp ouk nog un ‘corsage’, zón kunsbleumke op miene revèr. Ik woord veur ein spégel gezatte, en dae fiemelaer van Baerde stónd achter mich te schiènheilige:
‘Werkelik wat ein plaetje, hae steit d’r prachtig op’, wat unne kwatskop, ik vónd d’r ech gen juu aan. En ik heb die van Baerde ouk noeits mièr gemeuge. Noow nog efkes naor Cromvoets de kapper, maar ós mam had deze kièr waal émus met gesteurd um zeker te zièn det eure Jan netjes geknip woord.
 
D’n groeëten daag begós met ut wasse en aankleije van ut ièrste kemúniekantje. Ik moch vanaaf det moment nerges mièr aanzitte, neet mièr bewaege en al gaar neet nao boète. ‘Hald dich kedoek, en blieve zitte’, zag mien moder. Ik woord netjes aafgeleverd beej de schoèl en gelökkig, ik waas neet de enige. Ouk die andere jónges stónde d’r as ein paar verkleide aepkes beej. En dan die maedjes? Dan had ik nog gelök gehad det ik un jungske waas. Ik zuuj mich kepot schame. Die dróge van die wieje flódderige ingelekledjes met zón bloóme-krenske op de in de krölkes gezatte häörkes. En van die witte net-handscheunkes met zón frutseltasje daor aan bungele. Witte kuiskes en witte lakscheunkes ónder die magere spillepuùtjes. Ut zoog d'r neet oèt. We móste netjes in de pas achter hermenie Sint Caecilia aan naor de Lambertuskerk. Net zoeë as in de kerk, maedjes links en jónges rechs. Ik schaamde mich un óngelök. As d’r jónges naeve de kant stónde die al dan neet al de kemúnie gedaon hadde, keek ik schaemel de andere kant op of keek naor mien kakelnieje scheunkes. Wat d’r in de kerk gebeurde, weit ik neet mièr zoeë goód. Waal det ut hièl lang deurde, det ik verrekde van de zin in die rièstevlaai met slaagroum en det die mis met dreej hière aan mich neet bestaejd waas. En ouk weit ik nog goód det die ièrste hostie erg lang taege mien gehemelte bleef plekke, en det mien tóng dao lang met bezig is gewaes. 

Thoès waas ut neet mièr truuk te kinne. Moèi versierd, slingers aan ut plafónd, ut beste greij op taofel. De schuùfdeure stónde aop, we hadde de gojje kamer beej de hoèskamer getrokke. Euveral stónde gelieënde taofels en steul. Allemaol witte en in de ploèi gestreke taofellakes met asbek d’r op en beerglaze met sigrette en sigare d’r in. In de keuke stónde ze op mich te wachte, die lekkere vlaaje van Hadje d’n bekker. In de beejkeuke stónd dde kuuep waor we zaoterdaags in woorte gewasse. Noow stónd dae vol met water, en dreve d’r flesse beer en frisdrank in tösse de groeëte blokke iès. En daor kwaam de femilie ein veur ein. Nou ja, mièr twieë aan twieë binne. Ik woord steeds naor veure geschaove, de kaerels góve mich un hand en stréke mich euver de kop. De tantes grepe mich ein veur ein en deilde van die verschrikkelikke knoèvels oèt. ‘Och Tuut, wat zuùt de d’r toch moèi oèt’. Ónder begeleiding van die druùge kösmuulkes, maar ouk van die vóchtige plekkers. Ièèkkss!! En ik kreeg ouk kedootjes, en van idderein van die gekleurde felisietasie-kaertjes met hemelse spreuke d’r op. Van ome Miesjel, miene paeter, kreeg ik un echte Prisma-horloge. Van tante Leen unne roeëzekrans in un duùske. En zoeë ging det maar door, sóms kreeg ik ouk un paar gölde. Maar die mós ik van mam metein in ein pötje doón. Wie ze d’r allemaol ware, moch ik eindelik mien jeske oèt en miene slieps aaf. Nao twieë groeëte stökke riëstevlaai met slaagroum en twieë glaze echte ranja met die drièvende appelesienevelkes d’r in, moch ik eindelik nao boète.
 
Ut gewoeëne boètelaeve ging gewoeën weer door. Binne in hoèze Tietelèr bleef ut de ganse daag erg drök, deurde ut fieës nog tot saoves laat en waas ut nog hièl lang gezellig. En wie ik iets later dan gewoeën in bed loóg hoorde ik miene pap en ome Aatje met döbbele tóng behuùrlik d’r naeve lölle.