As ik truuk dink aan die ièrste maonde van
mienen deenstièd, aan de velddeens en mien commando opleiding. Die aluminium
mess-tins nome un hièl veurname plaats
in. In de schaemele pauzes stónde we allemaol in de riej veur unne scheut
pislauwe, slappe, nao speulwater smakende kóffie. Neet te pruime, maar ja, d’r
waas niks anders. Nao aafloup meuste we allemaol in éín tón met lauw water ós
grei umspeule. Euver hygiëne gespraoke! As ik noow beelde zeen van die
vluchtelingekampe op de televisie, dan mót ik dao aan truukdinke.
Geregeld ginge we ouk ‘op bivak’,
vruùger beej de verkenners neumde we det ‘op hike’ gaon. Lekker met de
ganse bubs veer of vièf daag erges op de Drunense duine. Ièrs un gaat grave van
30 centimaeter deep wao se met dien gewaer en al in mós slaope, dao baove un
half en gans aope puptentje, eigelik neet mièr as un aafdaekske. Hièl anders as
beej de verkenners deej de ‘kampleiding’, in deens ouk waal ‘kader’
geneump, eur uùterste bes um de sfeer duchtig te verzeike. Wat un zootje lamzék
en etterbèk. Det begós al smorges veur zes oor, met de slaop nag in de ouge woor
se oèt diene slaopzak gejas. In dien te wieje ónderbóks in d’n boètehelm kald
water haole um dich te wasse en dien tand te poetse. En det woord vergezeld
door gespooj, geschrièw en gescheld van ut kader, ut kós neet flot genóg gaon.
Ut ketje waas um dich dao genne reet van aan te trekke en gewoèn dien dink te
doon. Nao hap-sloek wat broeëd en slappen thee waas d’r appèl en begós de
velddeens. Want de altièd ónzichbare vijand wachde noeits.
Volgehange met gevechsbepakking begóste
de oefeninge. Behalve ut kader, die ware luchtig gekleid in leechgreune
hobbiepekskes. En maar schrièwe um det zootje óngeregeld in ut gareel te
kriège. As ze noow gewoèn van te veure hadde oètgelag wat de bedoeling waas,
wat ut plan waas, wao dae ónzichbare vijand zich had verschaole. Gewoèn netjes
euverlegge wat de te volge taktiek waas! Niks dao van! We woorte as unne troep
schäöp euver de hei en euver de kling gejaag. En wat doon opgejaagde schäöpkes?
Die loupe allemaol de verkièrde kante op! En dan woorte we stampvotend met
roeëd aangeloupe botköp oètgescholde veur óntzettende kloeëtzek. En net wie ik
de leiding maar zelf woel euverneme, greep de sergeant-mejoèr ‘rücksichtsloos’
in. Hae schrièwde ós toe, as hae op zien fluitje blees meuste we nao um kièke.
Bewoog hae dan met rech-opstaonde ónder-erm en gebalde voès op en neer? Dan
meuste we as de sodemieter gaon renne! Maar deej hae det met gestrekde erm en
gestrekde hand? Dan meuste we aan de kant van de waeg dekking zeuke! Ik woel
nag opmerke det ik nag noeits un oorlogsfilm gezeen had waorin unne cómmandant
in luchtig zomers pekske róndleep en loeihard met un fluitje veur de vijand verraojende
signale had zeen gaeve.
Maar ózze sergeant-mejoèr joog ós alweer
in de richting van unne plas water. We hoorte un vinnig fluitsignaal en zoge un
gestrekte hand ónder unne vreselik geniepige rotkop. Dae klojo verwachde det
weej dekking zuuje zeuke in dae plas módder, maar idderein makde un paar extra
peskes en vleide zich in ut druuëge graas. Maar dét waas neet de bedoeling! Dus
hae bleef ós op en neer jage euver dae plas met módderwater. We woorte
oètgescholde veur mietjes, druuëgkloeëte en nag vuùl erger. En woorte net zoeë
lang euver dae plas gejaag wies idderein d’r oètzoog as módderverkes. En hae
ziene zin had. We lepe wiejer euver ut zoeë geneumde ‘eeuwige laantje’ keurig
achterein, ikke as langste veurop! Ós böswandeling woort bruut verstoord door
det rot fluitje. Ik keek um en zoog unnen erm op en neer gaon. Ik begós te
renne, dae zwaore rot-helm boemelde scheif op mienen bums. Die kloeëte
mess-tins rammelde in de gevechsbepakking, ut leek net of un ganse cómpagnie
achter mich aanzoot. Maar ut volgende fluitsignaal leet maar op zich wachte, op
det ieuwige laantje leek det waal un nieuwigheid te deure. Ik begós te twièfele
en keek um! Gen trouwe volgelinge mièr te zeen! Waas ik noow zoeë flot, of . .
. ? Ouk ut leweit van die rot mess-tins verstómde! Ik dreide mich um en zoog
hièl wièd in de vaerte un piepklein kut-sergaent-mejuùrke staon. De res van de
manschappe loog oèt te röste in dekking naeve de paad. Wat noow, dóch ik. Maar
de sergeant mejoèr losde det keurig veur mich op.
‘Oehoe
. . .’, reep hae, ‘halloooo . . . heej zièn we!!’. Röstig wandelde
ik ut ieuwige laantje truuk maar det vónd ózze sergeant-mejoèr gen good idee.
As unne idioot begós dae te fluite, te stampvote en met die voès op en neer te
ramme. Op ut ritme van dae rot-helm en die kloeëte mess-tins dribbelde ik
truuk, mien kammeräöj lachde zich ut schómpes. En miene sergeant-mejoèr schold
mich verrot, wat waas dae gojje mins laaiend, ik had haos met um te doon. Op
zón moment hölp altièd wat mien moder mich gelièrd haet.
‘Schelde duit gen pièn, dae schöld haet
d’r mièr las van as dich!’.
‘Ze kinne baeter um dich lache as um
dich bäöke’.
Dao mós ik toen aan dinke, maar neet al te lang want ut volgende fluitsignaal
ging alweer.
Op ut ind van d’n daag stónd wat lekkers
op ós te wachte, eindelik wat te bikke, unne dampende bak lekker ruùkende
erwtesoep! Ut water leep in sträölkes oèt de vermeujde hóngerige muulkes, we
stónde in de riej met ós mess-tins en ózze laepel oètgehóngerd in d’n aanslaag.
Maar de kapitein besloot anders, hae ging met kers-rechte rök veur ós dampende
soep staon. De rechter flap van zien roeëje baret hièl vinnig gans euver zien
rechter-oèr getrokke. Kers-rech wie allein kapiteins det kinne. Ik dörf te
verwedde det zien keurig geploèjde bóks tösse ziene strak aangespanne reet zoot geknepe. Ik zoog det hae zich stónd op te riète en hae leet zien ouge
vernietigend op ós neerdale. Hae had zich kepot geschaamp vandaag, ut waas
dramatisch wat hae vandaan had mótte aanschouwe, we hadde um wies ut uùterste
geterg. Die soep hadde we neet verdeend, want zelfs snert waas nag ein te
hoeëge waardering veur ós wangedrag. Zes man woorte aangeweze um ónder ós ouge
un gaat van twieë-beej-ein te grave en unne halve maeter deep. En twieë andere
meuste de soep daorin kiepere.
‘Dao
gaon de deure belasting-cente van miene pap nao de kloeëte’, mómpelde van Voorst naeve mich.
‘Wat zaes se dao van Voorst’, bulderde de kapitein. Van Voorst
springk in de halding en wilt groete maar vergit det hae ziene mess-tin in zien
hand haet. Hae houwt zich dao mei taege zienen bums en zaet:
‘Miene pap zuuj gezag hebbe det de
kiendjes in Afrika dao hièl bliej met gewaes ware’, loog hae. De kapitein löp roeëd aan,
óndertösse klettert dae lekkere snert in det gaat en steurt unne letste vleug
van die dampende soep naeve ós hóngerige neusgaetjes. Van Voorst luùt
demonstratief ziene mess-tin valle en klap ritmisch de ‘last-post’.
‘Van Voorst, vrièdigmorge op rapport CC’, schrièwt de kapitein en kiek neer op
de sergeant-mejoèr, dae nederig knik.
Nou, det wuùrt weer noeëdrantsoene knauwele, vrees ik.
Maar de sergeant-mejoèr juuëg ós naeve un paar veilingkisjes met petatte en
wortele. We meuge de man un paar petatte en twieë wortele pakke. Eine met un
wit jeske guuëf idderein ouk nag un braodwors, un stök bótter en wat zalt.
‘Zoeë, noow zörg zelf maar det ge wat te
aete krièg’,
reep de sergeant-mejoèr dae zich ech stónd te verknotere van de lol en leet ós
aan ós lot euver.
‘Noow
is ut, geluif ik, de bedoeling det we die mess-tins gebroèke um zelf wat te
kaoke’, zuk van Voorst mich weer op. We kièke um ós haer en zeen idderein
wat wazig en totaal verslage um zich haer klotse. Van Voorst en ik besloète
same te werke. Ik maak un mess-tin breie sleuf in de grónd, keurig zoeë det de
wind d’r doorhaer kin blaoze. Ik verzamel wat druùg holt en maak un veurke.
Kleine tekskes ónderop, de groeëtere baovenop en wat dieke veur as ut straks
good bört. Intösse zeen ik det van Voorst ós petatte en wortele met zien
smaerige klevieëters fièn sniet en in ós groeëtste mess-tins flikkert. De
braodworste waere met diezelfde hand in kleine stökskes oètein gerök en same
met de bótter en ut zalt in dae mess-tin gekieperd. Mien veurke duit ut good,
presiès wie ik det beej de verkenners gelièrd had.
‘Noow let op, want dit heb ik van mien broor
gelièrd’, zaet van Voorst. Hae
pak zien veldfles en schöd wat water euver ós ónuiglik aovendaete. En dan douwt
hae dae kleine mess-tin op en in zien groeëter breurke.
‘Zoeë, noow hebbe we un echte hoeëge-drök-pan’,
zaet-e gruuëts.
En efkes later staon twieë pruttelende
mess-tins gebroederlijk naeven-ein op ein oètbundig knetterend holtveurke. En twieë
Limburgse soldäötjes zitte as twieë kleine kleutertjes gebroederlijk naeven-ein
te genete van de invallende kalde herfsnach. De mess-tins doon um beurte 'puffff'. Um ós haer zeen we poginge um ós te
imitere. Petetjes waere veurzichtig gescheld, wörtelkes waere geschrap. Sómmige
aete ze zelfs rauw!
‘Snap ik neet, ut kump toch allemaol
beejein in d’n boèk’,
zeg ik taege van Voorst. En veur ut ièrs sinds un paar daag rolle we
achtereuver van ut lache.
‘Det is waal lang zat’, stelt van Voorst effe later hièl
professioneel vas. Hae haolt ziene mess-tin van ut veur, ik volg zien
veurbeeld. We haole de deksels d’r aaf en potverdomme wat rook det lekker! Hièl sociaal
stelle we ós veur ter beschikking aan twieë van die plarende sukkels naeve ós.
‘Ik heb nag noeits zónne lekkere
stamppot gehad’,
zeg ik met de moel vol hièl trots taege van Voorst.
‘Maar van dae snert zeg ik toch waal taege
miene pap, det stelletje verrekkelinge, det pik ik neet’, vlook van Voorst. En ik wis det ziene
pap un hoeëge pief waas beej de provincie, det wuùrt nag ‘grensoverschrijdende’
kritiek op defensie.
Ózze sergeant-mejoèr kump de troep
inspektere en aanschouwt de verschrikkelik taegevallende kaokkunste van zien vertrouwelinge.
Wat un eelènd. Maar dan blief hae ietskes té langk en té akelig doeënbeej ós twieë staon.
Idderein waas aan het stuntele! En dao zote zien twieë stómme Limbo’s lekker te
smulle oèt twieë dampende lekker ruùkende mess-tins met wortelestamp. Wat mót
hae dao noow mei? Hae haet ut effe neet mièr!
‘Wilt ge ouk ens preuve sergeant-mejoèr,
vuùl lekkerder as dae kloeëte snert’,
sneert dae onverbaeterlikke van Voorst. Sergeant-mejoèr Houtekamer duit d’r ut
zwiège toe, schöd met ziene kop en dreit zich um.
‘Vólges mich duit Houtekamer ziene
naam ièr aan en haet dae allein maar holtsplinters in zien boavekamer, want met
verstand oètdeile stónd dae gegarandeerd wièd achteraan . . . ‘, zeg ik zachjes taege miene kaokmaat.
En zoeë woord ut later, kalder maar
zeker neet vervaelender.
