woensdag 15 juli 2020

Mien aldste zuske

Wie ik gebaore woord in 1947, toen waas mien aldste zuske haos zevetièn jaor. En det waas un hièl groeët verschil in laeftièd. Tuurlik wuùrd det relatief gezeen alsmaar kleinder. Op 17 juli wuùrt ut 90 jaor, ik bin d’r 73. We zièn allebei op-laeftièd en huùre volges Rutte tot de risicogroep. Iddere dónderdigmiddig as-we-maar-effe-kinne zeuke Marijke en ik um op en zitte we un paar oor te klasjenere euver vruùger. Det is ech geweldig, want mien aldste zuske haet ós elders en ós femilie dus ouk zevetièn jaor langer meigemak as ik. En wat ouk belangrièk is, het kin mich vuùl vertelle euver mien ièrste laevesjaore.

Blièkbaar haet ut net zoeë lang met mich gedoedeld wies ut mich kós höffe. Ut is dan ouk neet vraemp det we op mien allerièrste foto same op staon. De foto is gemak in augustus 1947 doeën beej de Lambertuskerk, haos beej ós achter ut hoès. Het waas toen net zevetièn gewaore en ik waas dreej maond, Ós mam had mich un rölke op miene kop gemak en blièkbaar reageerde ik al hièl kevief en keek niejsgierig nao ut veugelke. De foto is gemak door Frans Bartels. Mien zuske zal waarschienlik toch ouk weer neet zoeë lang met mich gedoedeld hebbe, want ik waas met de gebaorte al 11 pónd. Wie ik zes jaor waas, toen woord ózze Sjak gebaore, en det waas un zörgekiendje. Det haet d’r zeker toe geleid det mien aldste zuske vanaaf daen tièd euver mien twieë andere zuskes en mich gemoderd haet. Ut waas op un gegaeve moment zelfs zoeë erg det ze dóchte det ut mien moder waas. Ik heb nag unne tièd probere taege te sputtere van 'Nae, det is mien zuske’. Maar ja wat makde det oèt? Het spróng altièd in veur ós mam en noeits heb ik um huùre klage. En eigelik had un jóngk meuderke ouk waal wat.

Van mien aldste zuske krièg ik dinger te huùre die wièd boète mien herinneringsveld ligge. Van dae kièr det ut met mich veur ut ièrs nao tandarts Rockx meus. Maar wie ik good-en-waal in dae stool zoot met ut muulke wièd aop en dae met det blinkend häökske en zien dieke vingers begós te peutere waas ut veurbeej. Ik schrieuwde alles beejein wie un jóngk verke, houwde en trapde met ermkes en beinkes, waorop dae moèlesmeed taege mien zuske zag:
‘Neem dae maar weer met nao hoès, dao velt gen rich met te schete’. Saoterdigs as ik in de waskuùp gewasse woord, dan deej ós mam det. Maar doordewaeks as ik mich weer ens smaerig had gemak, dan deej mien aldste zuske det ónder de kalde kraan in de paolingstein. En det waas gen pretje, want det had van die lange scherpe naegel. Ouk as we smeis veur Paose kleier meuste koupe, dan ging mien aldste zuske met mich nao de stad. Tuurlik vónd ik det verschrikkelik, want det winkele ging allemaol van miene speultièd aaf op det Lieuweriksveldje. Dus ik waas behuùrlik klierig. Maar daen eine kièr had ut mich belaof det ik un frietje zuuj kriège, as ik mich netjes gedroog. Dae frietkraom loog aan d’n Blièrickse kant van de brök, en veur lekker aete tösse-door had ik hièl vuùl euver. En veur det frietje leet ik mich det aanpasse van bókse en bloesjes hièl gewillig gewaere wie un mak schäöpke. Ut water leep mich in de mónd wie we de brök euver ginge, maar aoh jeij. Potnondedjuu, d’r stónd genne frietkraom mièr, ut had mich beej de puuet gehad. Ik waas waal zoeë knièns, det wilt ge neet weite. En het maar vol halde, det ut det neet wis, det dae frietkraom d’r neet mièr waas. Maak det de kat maar wiès, maar neet mich. Want het mós idderen daag twieë kièr euver die brök nao zien werk. Nou, det haet ut nag jaore mótte aanhuure. Sorry, want noow pas geluif ik det ut det ech neet haet gewete.

Mien zuske is un geweldige vrouw, un biezóndere vrouw. Ut haet zien laeve langk allein maar gezörg en zichzelf weg gecièferd. Wie ut ging trouwe zag ut ein waereldbaan op as technisch teikenaer beej de Nedinsco. Ziene man en ziene zoon stónde noow veurop. Later ware det ózze pap en ós mam. En wie die d’r neet mièr ware noom ut de zörg veur ózze Sjak euver. De letste jaore waas ut d’r daag en nag veur ziene man, mien zwaoger.

Noow is ut allein, maar ut gezin van ziene zoon is d’r altièd veur um. En dök zit ut noow thoès op de bank in ziene vasten hook. Truuk te kièke op un moèi laeve. De alde schoondoeëze kómme op taofel. Ut stapelt zich hoeëg op naeven-um op de bank. Alde foto’s vertelle mièr as unne ieuw ut wel-en-wieje van de femielies Titulaer, Orval, Lucassen en Wijlaars. Vergaelde kranteknipsels verhaole euver de meis biezóndere gebeurtenisse. We zièn oèt ut zelfde holt gesneje. En wie det met broor-en-zuster geit hebbe we ós ouk neet altièd good verstaon. Noow is ut good en gaon Marijke en ik hièl gaer op bezeuk. Ik veul mich bliej, gelökkig en dankbaar det we dit same meuge deile.